Φανταστείτε πως είναι ένα καλοκαιρινό πρωινό του 1997 στο βροχερό Λονδίνο. Βρίσκεστε σε ένα πολύβουο καφέ και σκοτώνετε την ώρα σας, ξεφυλλίζοντας αφηρημένα το δημοφιλέστατο -στη Βρετανία- περιοδικό Face. To Face είναι μία έκδοση-μύθος, θα έλεγε κανείς· στις γυαλιστερές του σελίδες φιγουράρουν συνεντεύξεις αστέρων της μεγάλης οθόνης και του πενταγράμμου, πολιτικοί, αθλητές και κοσμικοί. Στα λαμπερά του εξώφυλλα χαμογελά η αφρόκρεμα της επικαιρότητας: pop-icons και προσωπικότητες που συντονίζονται με το σφυγμό της εποχής. Ξαφνικά, συνειδητοποιείτε, πως δεν προσέξατε το σημερινό εξώφυλλο. Μηχανικά, κλείνετε το τεύχος, για να τσεκάρετε. Τα μάτια σας, αυτομάτως, γουρλώνουν. Μα, αυτή δεν είναι ηθοποιός, ούτε τραγουδίστρια. Για την ακρίβεια, η γυναίκα που σας κοιτάζει σαρδόνια, κραδαίνοντας τα πιστόλια της, δεν είναι καν υπαρκτό πρόσωπο. Είναι χαρακτήρας από βίντεογκέιμ, το Tomb Raider, που αυτές τις μέρες «χαλάει» κόσμο. Μια δαιμόνια και αναπάντεχα καμπυλωτή αρχαιολόγος, που τυχαίνει να είναι και άσσος στο «πιστολίδι». Και το όνομα αυτής: Λάρα Κροφτ.
Μια γυναίκα στον ανδροκρατούμενο χώρο του gaming
H ιδέα ήταν να φτιαχτεί ένα βιντεοπαιχνίδι με έμφαση στην εξερεύνηση και την επίλυση γρίφων. Mε το βασικό concept του Tomb Raider έτοιμο από το 1993, τα γραφεία της Core Design -θυγατρικής της Eidos Interactive– βρίσκονταν σε κατάσταση δημιουργικού αναβρασμού. Ο Toby Gard, επικεφαλής του τμήματος σχεδιασμού, προφανώς επηρεασμένος από τις ταινίες του Iντιάνα Τζόουνς, είχε αρχικά επιλέξει για πρωταγωνιστή έναν αθλητικό άντρα με καπέλο.
Σταδιακά όμως, άρχισε να φλερτάρει με μια τολμηρή ιδέα: να χαρίσει στον ανδροκρατούμενο και ως τότε ευρέως σεξιστικό χώρο του gaming έναν μη στερεοτυπικό θηλυκό χαρακτήρα, μια γυναίκα που αντί για side-character, θα λάμβανε τα ηνία της ιστορίας, μια γυναίκα που δε χρειαζόταν κανέναν να τη σώσει.
Τα πρώιμα σχέδια ποικίλαν τόσο, που θα ήταν αδύνατο σήμερα, κοιτώντας τα, να αναγνωρίσει κανείς τη Λάρα. Ανάμεσα σε αυτά, συμπεριλαμβάνονταν μια θηριώδης αθλήτρια, και μια στρατιωτικίνα με λουκ νεο-Ναζί. Εντέλει, η ομάδα κατέληξε σε μια όμορφη Νοτιο-Αμερικανή κοπέλα, με τα μαλλιά της πιασμένα σε πλεξούδα. Το όνομα που της έδωσαν ήταν Λώρα Κρούζ. Η Εidos, όμως, ως Βρετανική εταιρία, προτίμησε ένα πιο φιλικό -προς το Αγγλικό κοινό- όνομα.
Η Λάρα Κρόφτ είχε μόλις γεννηθεί.
Στον αστερισμό της mainstream ποπ κουλτούρας
Το 1996 ο κόσμος των βιντεοπαιχνιδιών απείχε έτη φωτός, από όσα διαθέτουμε σήμερα. Οι μηχανές (engines) ήταν πολύ περιορισμένων τεχνικών δυνατοτήτων· τα γραφικά περιορίζονταν στη συσσώρευση ψηφιακών πολυγώνων. Η κυκλοφορία του Tomb Raider συνέπεσε με τις ίδιες τις απαρχές του τρισδιάστατου gaming, και χωρίς αυτό, σήμερα ίσως να παίζαμε πολύ διαφορετικά παιχνίδια. Ο «σοφιστικέ» σχεδιασμός των επιπέδων, η τεράστια ποικιλία κινήσεων που διέθετε η Λάρα, αλλά και η πληθώρα γρίφων, σκορπισμένων σε ένα απέραντο και δυσδιάβατο εικονικό περιβάλλον, ανήκαν ως τότε στη σφαίρα της επιστημονικής φαντασίας.
Φυσικά, στο επίκεντρο της επιτυχημένης συνταγής ήταν η ίδια η πρωταγωνίστρια. Η Λάρα Κρόφτ, αριστοκράτισσα, ιδιοφυής αρχαιολόγος και υπεράνθρωπα δυνατή και ευλύγιστη, φαινόταν να εκτελεί κάποιου είδους περίπλοκη χορογραφία, κάθε φορά που έβγαζε τα όπλα της. Χαμογελούσε, επιδεικνύοντας τα αψεγάδιαστα δόντια της, ενώ εξερευνούσε σόλο τις πιο επικίνδυνες γωνιές της υδρογείου. Αντιμετώπιζε με την ίδια ευκολία ένοπλους άντρες και μαινόμενες τίγρεις. Το στυλ της ήταν απαράμιλλο: με τα δίδυμα πιστόλια της, που έμελλε να μείνουν στην ιστορία, και τα μικρούτσικα, ολοστρόγγυλα γυαλιά ηλίου της, φαινόταν να αποτελεί την επιτομή του «κουλ». Και χάρη σε ένα προγραμματιστικό λάθος, που εν τέλει υιοθετήθηκε από τους δημιουργούς της, διέθετε πλούσιες καμπύλες, ακριβώς εκεί που έπρεπε.
Το Tomb Raider κυκλοφόρησε για πρώτη φορά στις 25 Οκτωβρίου του 1996 και έκανε θραύση. Η Λάρα Κροφτ ταξίδεψε από το Περού ως την χαμένη Ατλαντίδα, αναζητώντας ένα πανίσχυρο αρχαιολογικό αντικείμενο, και μαζί της πακετάρισαν τις αποσκευές τους εφτά εκατομμύρια παίχτες. Το νούμερο ήταν αστρονομικό, εκτινάσσοντας άμεσα τη Λάρα σε στάτους ποπ ειδώλου, και εξασφαλίζοντας τουλάχιστον ένα σίκουελ.
Ούτε ένα, ούτε δύο, ούτε τρία (σίκουελ)
Πάντα υπάρχει ένας απροσδιόριστος παράγοντας Χ. Η Λάρα όμως, παραμένει στο επίκεντρο της γοητείας του Tomb Raider.
Aυτά τα λόγια χρησιμοποίησε ο Noah Huges, καλλιτεχνικός διευθυντής της Crystal Dynamics, μιλώντας για το franchise, αρκετά χρόνια μετά. Και είχε δίκιο. Η Λάρα έγινε ένας από τους πιο αναγνωρίσιμους χαρακτήρες του PlayStation, αλλά και πρόσωπο της ημέρας. Παρότι ανήκε στη σφαίρα του φανταστικού, αυτό δεν την απέτρεψε από το να φιγουράρει σε διαφημίσεις και σε συσκευασίες, σε εξώφυλλα περιοδικών, όπως το Newsweek, το Τime, και το διάσημο πια cover story του Face, στο οποίο η Λάρα περιγραφόνταν ως «σοφότερη και από τον Yoda» (!).
Ο Τοby Gard, όμως, ουδέποτε ενθουσιάστηκε με το νέο status quo. Η Λάρα Κροφτ, που είχε γεννήσει η φαντασία του, ήταν σκληρή και ατρόμητη, ανεξάρτητη και παθιασμένη με τη δουλειά της. Αυτή η Λάρα δε θα πόζαρε ποτέ φορώντας μπικίνι, ούτε θα χαμογελούσε στις κάμερες, για να αυξήσει τις πωλήσεις κάποιου προϊόντος. Οι δημιουργικές διαφωνίες ήταν αγεφύρωτες. Ο Gard εγκατέλειψε την Eidos, μόλις ένα χρόνο μετά.
Μόλις ένα χρόνο μετά, ήρθε και το σίκουελ. Το Tomb Raider II ήταν καλύτερο από τον προκάτοχό του στα πάντα, από τα γραφικά και τις κινήσεις, έως και τις πίστες αυτές καθαυτές. Η συνταγή, που έκανε το αυθεντικό παιχνίδι ακαταμάχητο, απέδωσε ακόμα καλύτερα αυτή τη φορά. Το παιχνίδι πούλησε πάνω από οχτώ εκατομμύρια αντίτυπα και μέχρι σήμερα θεωρείται το πεμπτουσιακό Tomb Raider, με τα νέα περιβάλλοντα να περιλαμβάνουν τη Βενετία, το Θιβέτ, την Κίνα.
Η εκτινασσόμενη δημοτικότητα της σειράς έκανε την Εidos να στοχεύει σε ένα νέο παιχνίδι κάθε χρόνο. Οι αυξημένες απαιτήσεις δημιούργησαν καταστάσεις πίεσης στο προσωπικό. Ο αριθμός των ατόμων της δημιουργικής ομάδας ανέβηκε. Το Tomb Raider III κυκλοφόρησε το 1998. Παρά τις καλές κριτικές και την εισπρακτική επιτυχία όμως, ορισμένες φωνές αναδύθηκαν, που δήλωσαν κουρασμένες από την επανάληψη της ίδιας μανιέρας. Ξεκίνησε, αδιόρατη ακόμα, αλλά υπαρκτή, μια ξεκάθαρη πτωτική πορεία, που συνεχίστηκε με το (αρκετά καλό παρ’ όλα αυτά) Tomb Raider IV, και κορυφώθηκε με το Chronicles.
Ζεις μονάχα δύο φορές!
Το ακούραστο μοτίβο εξερεύνησης και γρίφων του Tomb Raider είχε αρχίσει να κουράζει. Η ίδια η ομάδα πίσω από τα παιχνίδια δεν άντεχε την πίεση, αλλά και τις ολοένα μεγαλύτερες απαιτήσεις του καταναλωτικού κοινού. Το 1999 πάρθηκε μια τολμηρή απόφαση, που σόκαρε τους θαυμαστές της σειράς. Στο Tomb Raider IV (The Last Revelation), η Λάρα ήρθε αντιμέτωπη με το -δεδομένης της δημοτικότητάς της- θεωρητικά ανήκουστο: τον ίδιο της το θάνατο.
Ο onscreen θάνατος της Λάρα, σε ένα ναό που κατέρρευσε, δεν έμεινε μόνιμος. Στο Chronicles, που έκανε ρεκόρ χαμηλών πωλήσεων για το franchise, συγγενείς και φίλοι ανακάλεσαν άγνωστες ως τότε πτυχές της ζωής της. Το 2001, η Λάρα, φορώντας το πρόσωπο της ηθοποιού Αντζελίνα Τζολί, ξεκίνησε μια δεύτερη καριέρα στη μεγάλη οθόνη, με το εισπρακτικά πετυχημένο Lara Croft: Tomb Raider. Δύο χρόνια μετά, περνώντας στην επόμενη γενιά παιχνιδιών και στο Playstation 2, η Λάρα «ανέστη εκ νεκρών» και επισήμως, με το Angel of Darkness.
Το Αngel of Darkness συνέπεσε με μια περίοδο εσωτερικής αναταραχής για τις Core και Εidos Interactive. Οι μέτριες κριτικές του Chronicles έκαναν τη δημιουργική ομάδα να μοιραστεί στα δύο και να αρχίσει να ερευνά τρόπους να φτιάξει ένα παιχνίδι που θα αξιοποιούσε στο έπακρο τις δυνατότητες της καινούργιας κονσόλας, διατηρώντας εντούτοις το περιπετειώδες πνεύμα του Tomb Raider. Ολόκληρα πρότζεκτ χτίστηκαν και εγκαταλείφθηκαν. Χάθηκε χρόνος και υπήρξαν προστριβές. Οι δημιουργοί, εκ των υστέρων, παραδέχτηκαν πως τους κατέστρεψε η υπερβολική φιλοδοξία τους. H νέα ιστορία της Λάρα πούλησε δυόμισι εκατομμύρια κόπιες, αλλά πήρε κάκιστες κριτικές και κατηγορήθηκε από όλους ως ένα «μισοτελειωμένο» παιχνίδι. Το τραγικό αποτέλεσμα καταδίκασε τις εισπράξεις της δεύτερης ταινίας (Cradle of Life, 2003),οδήγησε σε παραιτήσεις, αλλά επιπρόσθετα σφράγισε και τη μοίρα της Core Design. Το Tomb Raider μεταφέρθηκε στα χέρια της Crystal Dynamics, που επανέφερε στο πλήρωμα τον Toby Gard.
Mία ανανεωμένη Λάρα Κροφτ
Το 2006 ο Τοby Gard μας σύστησε μια καινούργια Λάρα, με νέο παρελθόν, αλλά και εμφάνιση. Η καινούργια αυτή ηρωίδα, η εύπορη κληρονόμος του διάσημου αρχαιολόγου Λόρδου Κροφτ, έχει μια πολύ πιο προσωπική ιστορία να μας πει. Χάρη σε ένα ατύχημα, η μητέρα της χάθηκε, όταν ήταν παιδί· η ενήλικη πια Λάρα προσπαθεί να τη βρεί. Καινούργιοι φίλοι της παρέχουν υπερσύγχρονα γκάτζετ, δίνοντάς της κάτι από την αίγλη του Τζέημς Μποντ. Και η πλεξούδα της λείπει: στη θέση της βρίσκεται πλέον μια κοινότατη αλογοουρά.
Όλα αυτά συνέβησαν στο Legend, που πήρε διθυραμβικές κριτικές και επανέφερε τη Λάρα στους προβολείς της καλής δημοσιότητας. Λίγο μετά, ήρθε και το Αnniversary, remake του Tomb Raider I, που παρότι αγαπήθηκε από τους κριτικούς, πούλησε μόλις 1,3 εκ. αντίτυπα.
Αποδεικνύοντας πως η ανοδική πορεία δεν ήταν τυχαία, η Λάρα σάρωσε τον κόσμο του ΗD το 2008, με το Underworld. Στο Underworld, το οποίο εξασφάλισε στον Gard και βραβείο σεναρίου, η Λάρα, σκοτεινότερη και ωριμότερη, ανακαλύπτει μυστικά της Βορειοευρωπαϊκής μυθολογίας και βρίσκει το σφυρί του Thor. Το παιχνίδι είχε εντυπωσιακά γραφικά και πλούσια περιβάλλοντα. Για πρώτη φορά στην ιστορία της σειράς, μια πραγματική γυναίκα, η γυμνάστρια Heidi Moneymaker, χάρισε, μέσω της τεχνολογίας motion capture, τις κινήσεις της στη Λάρα.
Και πάλι, υπήρξε ψαλίδα μεταξύ κοινού και κριτικών. Τα περιοδικά gaming δημοσίευσαν απαστράπτουσες κριτικές, μιλώντας για το καλύτερο TR νέας γενιάς. Οι αγοραστές όμως, παρέμειναν σχετικά ασυγκίνητοι. Μέρος του προβλήματος ήταν η ιστορία της Λάρα, που ήδη από το Legend φαινόταν να έχει, αφηγηματικά, κορεστεί. Η ανανεωμένη Λάρα Κροφτ χρειαζόταν.. ανανέωση.
Το κορίτσι με το τόξο
To 2010 η Square Enix (η εταιρεία που απορρόφησε την Εidos Interactive) ανακοίνωσε ένα καινούργιο Tomb Raider, με σλόγκαν «A survivor is born». Ο επικεφαλής του στούντιο, Darrel Gallagher, προειδοποίησε τους φανς της Λάρα να «ξεχάσουν όλα όσα ήξεραν» για την ίδια και για την ιστορία της. Το 2013 το Tomb Raider ξεκίνησε μια νέα τριλογία και μια καινούργια Λάρα. Και πάλι, ο χαρακτήρας επανασχεδιάστηκε και έλαβε μια αναθεωρημένη προσωπικότητα, ενώ τα διάσημα dual pistols αντικαταστάθηκαν από ένα τόξο. Το παιχνίδι, σε σενάριο της διάσημης game writer Ριάνα Πράτσετ, αποτέλεσε ένα δυνατό origin story, που διηγήθηκε σε παλιούς και νέους θαυμαστές, τα γεγονότα που μετέτρεψαν τη Λάρα από ένα αθώο, φιλόδοξο κορίτσι σε μια σκληροτράχηλη τυχοδιώκτρια.
Το παιχνίδι ξεπέρασε το ένα εκατομμύριο πωλήσεις εντός 48ώρου από την κυκλοφορία του. Στην Μ. Βρετανία έγινε από τους πιο επιτυχημένους τίτλους του 2013.
Τα βραβεία άρχισαν να ρέουν: το VGX, καθώς και το επιφανές περιοδικό Gamespot, το ονόμασαν Game of The Year, το ΙGN το ανέδειξε ως το καλύτερο action-adventure της χρονιάς, αλλά και ως την καλύτερη κυκλοφορία της χρονιάς για το PlayStation 3.
Το σίκουελ του 2015, Rise of The Tomb Raider, πήρε εξίσου λαμπρές κριτικές. Η Λάρα φαίνεται να έρχεται και πάλι στο παγκόσμιο προσκήνιο, θέτοντας τον πήχη ψηλά στο ψηφιακό στερέωμα.
Η καινούργια τριλογία θα ολοκληρωθεί μέσα στα επόμενα χρόνια με το Shadow of the Tomb Raider, ενώ αυτόν τον καιρό γυρίζεται και η επιστροφή της θρυλικής αρχαιολόγου στη μεγάλη οθόνη, με πρωταγωνίστρια την Alicia Vikander.
Το μέλλον έχει άρωμα γυναίκας!
Η Λάρα Κροφτ, μέσα από τις πολλές και αλλεπάλληλες εικονικές ζωές της, φαίνεται να ενσαρκώνει πολλά περισσότερα, από όσα αρχικά υποπτεύεται κανείς. Ποτέ άλλοτε, κανένας χαρακτήρας βιντεοπαιχνιδιού δεν αναδείχθηκε σε παγκόσμιο πολιτισμικό φαινόμενο. Για το φαινόμενο που ονομάζεται Λάρα, όμως, έχουν γραφτεί βιβλία και δοκίμια, ενώ η ίδια αποτέλεσε την έμπνευση -αλλά και το προσοδοφόρο προϊόν franchise- πίσω από κόμικ, ταινίες, κινούμενα σχέδια, action figures, ρούχα και επιτραπέζια. Το Τοmb Raider έδωσε νέα πνοή στο χώρο του gaming, σπάζοντας τα στερεότυπα, που κρατούσαν τις κυρίες μακριά από τον πρωταγωνιστικό ρόλο. Η ταινία με την Αντζελίνα Τζολί, παρότι μετριότατη, απέδειξε πως υπάρχει κοινό, και μάλιστα μεγάλο, για τις female-fronted ταινίες δράσεις.
Πολλά έχουν ειπωθεί για το ρόλο της μελαχρινής καλλονής στο φεμινιστικό κίνημα. Παρότι θα έλεγε κανείς, πως μια ανεξάρτητη, ιδιοφυής και πανίσχυρη σωματικά γυναίκα θα αποτελούσε αντικείμενο λατρείας στους κύκλους των φεμινιστών, έχουν υπάρξει φωνές διαμαρτυρίας, που διατείνεται, πως η Λάρα -με τις τέλειες αναλογίες και το συμμετρικότατο πρόσωπο- αποτελούσε και αποτελεί αντρικό eye-candy. Kαι παρότι αναντίρρητα το σεξαπίλ της έχει χρησιμοποιηθεί πολλάκις στο βωμό του εύκολου χρήματος και της σεξιστικής διαφήμισης, κάτι τέτοιο φαντάζει μάλλον άδικο. Γιατί η Λάρα, μέσα σε όλη της την εξωφρενική τελειότητα, μοιάζει με μια όμορφη υπόσχεση: την υπόσχεση πως ένα κορίτσι μπορεί να κάνει τα πάντα, πως μπορεί ταυτόχρονα να είναι έξυπνη και εμφανίσιμη, δυνατή και ποθητή, ανεξάρτητη και φανταστική με ντεκολτέ και σόρτς.
Και, μεταξύ μας, ποια από εμάς δε θα ήθελε να της μοιάσει;
Βίντεο: Trailer για την επερχόμενη ταινία Tomb Raider.
Βιβλιογραφία
https://en.wikipedia.org/wiki/Tomb_Raider_(2013_video_game)#Awards
https://www.digitaltrends.com/gaming/the-history-of-tomb-raider/
http://www.ign.com/articles/2011/11/04/the-redemption-of-lara-croft?page=2
https://en.wikipedia.org/wiki/Tomb_Raider
https://www.tombraider.com/en-us