Τοιχογραφίες: Ξεθωριάζει το γκρίζο στις πόλεις του κόσμου

Ο Tomek και η Charlotte γυρίζουν την πόλη του Βόλου μ’ έναν ιδιαίτερο χάρτη στα χέρια. Είναι ο πρώτος έντυπος χάρτης δημοσίων τοιχογραφιών που κυκλοφόρησε η URBAN ACT στην Ελλάδα το 2017 και αν μη τι άλλο προσφέρει μια πολύ ιδιαίτερη περιήγηση στην πόλη. Αντίστοιχους χάρτες θα συναντήσει κανείς σε αρκετές πόλεις του κόσμου. Βερολίνο, Βουδαπέστη, Βιέννη και Νέα Υόρκη είναι μόνο μερικές από αυτές. Οι νεοφερμένοι στην πόλη, ακολουθώντας τις διαδρομές που οδηγούν στις τοιχογραφίες, έχουν την δυνατότητα και την ευκαιρία να γνωρίσουν τον Βόλο, αλλά και κάθε πόλη που επισκέπτονται για τον ίδιο σκοπό, στην αληθινή διάσταση και να μπουν κυριολεκτικά στο ρυθμό της ζωής του τόπου, αφού οι τοιχογραφίες είναι διάσπαρτες σε κάθε σημείο του πολεοδομικού ιστού και δεν περιορίζονται στο κέντρο ή σε συγκεκριμένες συνοικίες μαζί με τα άλλα τουριστικά αξιοθέατα.

Χάρτης δημόσιων τοιχογραφιών Βόλου, URBAN ACT

Πηγή εικόνας: volospress.gr

Advertising

Τοιχογραφίες: Το πρώτο υπαίθριο μουσείο στην Ελλάδα

Η URBAN ACT ξεκίνησε τη δράση της το 1998, έχοντας ως στόχο να προωθήσει την τέχνη, τις τεχνικές και τις εναλλακτικές μορφές του πολιτισμού μέσω της τέχνης του δρόμου μεταξύ άλλων. Έτσι, μέσα σε αυτό το πλαίσιο δημιουργεί τοιχογραφίες, επιζητώντας πάντα τη συμμετοχή και την άποψη των πολιτών μέσα από συναντήσεις και συζητήσεις στο δρόμο, ενώ ένα έργο βρίσκεται σε εξέλιξη. Με αυτόν τον τρόπο, δημιουργούνται κίνητρα στους πολίτες, όπως επίσης προωθείται και ο εθελοντισμός. Για να επιτύχει τον στόχο της η URBAN ACT συνεργάζεται με καλλιτέχνες από την Ελλάδα, αλλά και το εξωτερικό, καθώς επίσης και με ιδιώτες, δήμους, υπουργεία και ιδρύματα, ιδιωτικούς και δημόσιους φορείς εν γένει.
Έτσι, το 2002, ξεκίνησε την συνεργασία της με τον δήμο Βόλου, καθώς και με διάφορες εταιρείες, φορείς και πολίτες και κατάφερε ως σήμερα ο Βόλος να γίνει το πρώτο υπαίθριο μουσείο δημόσιων τοιχογραφιών στην Ελλάδα, το οποίο αριθμεί περισσότερες από πενήντα τοιχογραφίες σε κάθε γωνιά της πόλης.
Το μοναδικό αυτό ανοιχτό μουσείο τοιχογραφιών του Βόλου εμπλουτίζεται συνεχώς. Τα τελευταία χρόνια στα πλαίσια του ετήσιου φεστιβάλ τοιχογραφιών «city call», η URBAN ACT συνεχίζει το έργο της, καλώντας κάθε χρόνο καλλιτέχνες απ’ όλο τον κόσμο, οι οποίοι φιλοξενούνται στην πόλη ανά διαστήματα, συμπληρώνοντας κύκλους εργασιών, συνήθως κατά του μήνες Απρίλιο, Ιούνιο και Σεπτέμβριο, ενώ στην αρχή κάθε έτους ανακοινώνονται οι συμμετοχές των καλλιτεχνών.

Διαβάστε επίσης We Are One: Ένα διαφορετικό online κινηματογραφικό φεστιβάλ

Χάρτης δημόσιων τοιχογραφιών Βόλου, URBAN ACT — Πηγή εικόνας: volospress.gr

Τέχνη: Αισθητική και συνειδητοποίηση

Αντίστοιχες πρωτοβουλίες της URBAN ACT είτε ως οργανισμοί, είτε ως κοινωνικές ομάδες, λαμβάνουν χώρα συχνά τα τελευταία 15 χρόνια στο εξωτερικό, μα και στην Ελλάδα. Μια περίπτωση από αυτές είναι και η Πάτρα που στα πλαίσια του 4ου Διεθνούς street art festival Πάτρας για το 2019 προσκλήθηκαν διάσημοι Έλληνες και ξένοι καλλιτέχνες του δρόμου για να δημιουργήσουν σε στοχευμένα σημεία της πόλης. Οι πολίτες διέθεσαν τους τοίχους τους και οι καλλιτέχνες τους γέμισαν με νόημα και χρώμα. Η δράση αυτή έλαβε χώρα κατά τον Μάιο και Ιούνιο. Αντίστοιχες διοργανώσεις και φεστιβάλ συμβαίνουν σε πολλές πόλεις του κόσμου, στην Αθήνα και την Θεσσαλονίκη ασφαλώς, όπως επίσης και στο εξωτερικό. Ενδεικτικά, αναφέρεται η πολωνική πόλη Lodz, αλλά και η Στοκχόλμη. Η Στοκχόλμη μάλιστα θεωρείται πως διαθέτει τις ομορφότερες τοιχογραφίες στην Ευρώπη. Κάπως έτσι η τέχνη καταφέρνει να καλύψει το γκρίζο και την μουντάδα των πόλεων, χαρίζοντας χρώμα, αλλά όχι μόνο. Το πιο σημαντικό, πέραν της επιφανειακής ομορφιάς και του εντυπωσιασμού των χρωμάτων, είναι τα μηνύματα που μπορεί να λάβει κανείς στη θέα ενός τέτοιου έργου. Άλλοτε με χιούμορ, άλλοτε με προβληματισμό ή με καυστικό τρόπο οι πολίτες και οι επισκέπτες μπαίνουν στην διαδικασία να κατανοήσουν, ακόμα και να συνειδητοποιήσουν ή να κοιτάξουν διαφορετικά τον εαυτό τους σε σχέση με τον κόσμο, τον συνάνθρωπο, την ίδια τη ζωή, έτσι όπως συμβαίνει. Τα μηνύματα αυτών των έργων μπορούν να διδάξουν, να ταρακουνήσουν, να καθοδηγήσουν (προς κάθε κατεύθυνση), διαθέτοντας τη δύναμη της εικόνας.

Τοιχογραφία στην Στοκχόλμη — Πηγή εικόνας: www.sortra.com

Τοιχογραφίες: Μια τέχνη παλιά, όσο ο άνθρωπος

Η τοιχογραφία είναι ίσως η αρχαιότερη τέχνη και είναι τόσο παλιά, όσο και ο άνθρωπος. Ο Leonardo Da Vinci και ο Michelangelo Buonarroti υπηρέτησαν αυτή την τέχνη. Δεν είναι τυχαίο που στην Αθήνα, στον εξωτερικό τοίχο του Παλιού Αμαξοστασίου επί της οδού Πειραιώς, δημιουργήθηκε τοιχογραφία μήκους 90 μέτρων, αφιερωμένη στον Leonardo Da Vinci. Το έργο ολοκληρώθηκε από τον εικαστικό καλλιτέχνη ΙΝΟ κατά τη διάρκεια της μεγαλειώδους έκθεσης Leonardo Da Vinci – 500 Years of Genius, που φιλοξενήθηκε με πολύ μεγάλη επιτυχία και αντίστοιχη ανταπόκριση του κοινού στο παλιό αμαξοστάσιο του ΟΣΥ στο Γκάζι.
Από την εποχή των σπηλαίων έως τις μέρες μας οι άνθρωποι εκφράζονται πάνω στους τοίχους, αναπαριστώντας τη ζωή τους με σχέδια, σύμβολα και λέξεις. Τοιχογραφίες συναντά κανείς παντού, σε ναούς, οικίες, ξενοδοχεία και διάφορα άλλα κτίρια. Από τις διασημότερες είναι αυτές στο παλάτι της Κνωσού.
Πριν λίγα χρόνια δημιούργησε μεγάλη αίσθηση η είδηση της ανακάλυψης σχεδόν πέντε χιλιάδων τοιχογραφιών σε έντεκα τοποθεσίες στο Μεξικό από ομάδες κυνηγών και τροφοσυλλεκτών. Οι τοιχογραφίες βρέθηκαν σε σπήλαια και φαράγγια των ορέων του Σαν Κάρλος ντε λα Σιέρα και βρίθουν πληροφοριών για την ζωή των δημιουργών τους, οι οποίοι ήταν νομάδες κυνηγοί, καθώς επίσης διακρίνονται και στοιχεία θρησκευτικού και αστρονομικού χαρακτήρα.
Είναι στ’ αλήθεια το λιγότερο εντυπωσιακός, ο συνειρμός που μπορεί να κάνει κανείς σχετικά με το πόσο ίδιος παραμένει ο κόσμος, ενώ ταυτόχρονα εξελίσσεται. Εύκολα μπορεί να συνδυάσει κανείς τα ευρήματα στα σπήλαια του Σαν Κάρλος ντε λα Σιέρα με την τοιχογραφία της «αδελφοσύνης», έτσι όπως χαρακτηρίζεται, στα σύνορα ΗΠΑ – Μεξικού. Η ιστορία ξεκινά από τις Αμερικάνικες εκλογές του 2016, όταν ο Ντόναλντ Τραμπ υποσχέθηκε κατά την προεκλογική του εκστρατεία την ανέγερση τείχους κατά μήκος των συνόρων των δύο χωρών, με σκοπό να ανακόψει την εισροή μεταναστών στην Αμερική. Από την ημέρα των εκλογών όμως ο Μεξικάνος καλλιτέχνης Ενρίκε Τσιού, έχοντας ο ίδιος την εμπειρία της μετανάστευσης, αφού σε ηλικία οκτώ χρονών πέρασε τα σύνορα μαζί με τη μητέρα του, με τη βοήθεια 3.800 εθελοντών, ξεκίνησε τη δημιουργία μιας τεράστιας τοιχογραφίας στον ήδη υπάρχοντα φράχτη, αμφισβητώντας έτσι την ιδέα του Τραμπ. Η τοιχογραφία διαδίδει μηνύματα ειρήνης και αδελφοσύνης και οι εργασίες είναι ακόμη σε εξέλιξη.

Διαβάστε επίσης Το Μικρό Παρίσι των Αθήνων: Ένα πολυφεστιβάλ στο κέντρο

Συνηθίζουμε να λέμε για τους τοίχους πως έχουν αυτιά, μα μέσω της τέχνης οι τοίχοι αποκτούν στόματα και τα χρώματα φωνή, κι αν ακούσουμε, κι αν δούμε, ίσως έτσι ξεθωριάσει το γκρίζο του κόσμου.

Advertising

Στο παρακάτω βίντεο μπορείτε να δείτε δείγμα της δουλειάς της Urban Act στον Βόλο.