Φιλοθέη Αττικής. Η Φιλοθέη αποτελεί συνοικισμό, ο οποίος ανήκει στο Δήμο Φιλοθέης – Ψυχικού, της Περιφέρειας Αττικής. Η Κοινότητα της Φιλοθέης ιδρύθηκε γύρω στο 1934 και διαθέτει απευθείας απόσταση από το Κέντρο των Αθηνών. Σύμφωνα με τη πιο πρόσφατη απογραφή του 2001, ο πραγματικός αριθμός των κατοίκων της κυμαίνεται στους 7.000 περίπου κατοίκους. Ωστόσο, η Φιλοθέη Αττικής είναι γνωστή για το ρέμα, που διαθέτει καθώς και τη ποικιλία πρασίνου και τις πολλές εγκαταστάσεις κοινής ωφέλειας όπως λόγου χάριν, άλση, γήπεδο αντισφαίρισης, στίβος, λέσχη προσκόπων και διαδρομές αθλητικές και περιπάτου. Αλλά εκτός από όλα αυτά είναι γεγονός, πως η πόλη αυτή χαρακτηρίζεται ως μια περιοχή αμιγούς κατοικίας, όπου διαμορφώνουν τον χαρακτήρα και δικαιολογούν τον χαρακτηρισμό της ως κηπούπολη.
Γεωγραφία περιοχής
Η Φιλοθέη ως η Κηπούπολη του δήμου Αθηνών διαθέτει έκταση 2.000 τ.χλμ. περίπου, η οποία εκτείνεται βορειοανατολικά από τη περιοχή των Τουρκοβουνίων και συνορεύει στη βόρεια πλευρά της με τη περιοχή της Νέας Ιωνίας και τη περιοχή του Αμαρουσίου. Στη δυτική πλευρά ωστόσο, συνορεύει με το Γαλάτσι, στα Νότια με το Παλαιό Ψυχικό και στα Ανατολικά με τη περιοχή του Χαλανδρίου. Τα όρια της, φυσικά, βρίσκονται στη βόρεια πλευρά, εκεί όπου βρίσκεται η οδός Καποδιστρίου και στα Ανατολικά η λεωφόρος Κηφισίας. Η Φιλοθέη διασχίζεται από το ρέμα της το οποίο αποτελεί τμήμα του Ποδονίφτη. Ξεκινά από τη λεωφόρο Κηφισίας και συμβάλλει με το ρέμα του Χαλανδρίου στην οδό Καποδιστρίου στα όρια της περιοχής με την Νέα Ιωνία. Κατά τους χειμερινούς μήνες και την άνοιξη κυρίως η ροή του νερό του ρέματος διατηρείται σταθερή ενώ αντίθετα τους θερινούς μήνες διατηρείται αρκετή υγρασία στο υπέδαφος με σκοπό να διατηρήσει την έντονη βλάστηση της περιοχής. Αν και αρχικά η Φιλοθέη ήταν γνωστή ως μια από τις βραχώδης περιοχές της Αττικής, ήταν ξηρότοπος με πάρα πολύ λίγη βλάστηση που αποτελούνταν από θάμνους και αμυγδαλιές,η εντατική δενδροφύτευση των πρώτων κατοίκων και η αφθονία νερού είχαν σαν αποτέλεσμα να δημιουργηθεί η σημερινή πράσινη εικόνα της Φιλοθέης.
Ιστορική αναδρομή
Κατά την περίοδο της αιχμαλωσίας στους Τούρκους η περιοχή άνηκε στην Αγία Φιλοθέη, γόνο της αρχοντικής αθηναϊκής οικογένειας των Μπενιζέλων, η οποία υποστηρίζεται από πολλούς πως έδωσε νερό στους περαστικούς από το πηγάδι της και από το γεγονός αυτό προήλθε και η ονομασία του γειτονικού Ψυχικού.
Η Ιστορία της Φιλοθέης με την σημερινή της μορφή ξεκινά το 1920 όταν η διοίκηση της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδος επέλεξε την περιοχή αυτή για να καλύψει τις οικιστικές ανάγκες των υπαλλήλων της. Η πρώτη επίσημη αναγνώριση της περιοχής είναι το 1934 όταν περιοχή αποσπάται το Δήμο Χαλανδρίου και ονομάζεται Κοινότητα Νέας Αλεξάνδρειας με πρώτο πρόεδρο τον Κωνσταντίνο Μαλαματιανό. Αρχικά ήταν τμήμα μίας μεγαλύτερης περιοχής που είχε αγοραστεί στις αρχές του αιώνα από Αιγύπτιους με σκοπό την δημιουργία ομώνυμου οικισμού. Έπειτα από τις αποτυχημένες προσπάθειες των Αιγυπτίων και απαλλοτριώσεις του Ελληνικού δημοσίου λόγω της ανάγκης στέγασης των προσφύγων του 1922 από τη Μικρά Ασία η υπόλοιπη περιοχή (ανάμεσα στη λεωφόρο Κηφισιάς, τα Τουρκοβούνια, το Κολλέγιο Αθηνών, το Αδριάνειο Υδραγωγείο και την παλαιά οδό που συνέδεε το Χαλάνδρι με το Μενίδι (σημερινή οδός Καποδιστρίου)) κατοικούνταν από λίγους βοσκούς είχε περιορισμένη βλάστηση και άφθονο νερό.
Οι τότε διοικητές της Εθνικής Τράπεζα της Ελλάδος, ο Ιωάννης Δροσόπουλος και ο Αλέξανδρος Κορυζής μαζί με τον διοικητή της Εθνικής Κτηματικής Τράπεζας, τον Γεώργιο Ιατρού συνέλαβαν την ιδέα και σε συνεργασία με τον “Οικοδομικό Συνεταιρισμό των εν Φιλοθέη υπαλλήλων Εθνικής Τραπέζης”, που ιδρύθηκε τον Ιανουάριο του 1929, αγοράστηκε η περιοχή.
Ο σχεδιασμός και η ανοικοδόμηση του οικισμού δεν αφέθηκε στην τύχη του. Δόθηκε μεγάλη προσοχή και ζητήθηκε από διακεκριμένους επιστήμονες και καλλιτέχνες της εποχής, μεταξύ των οποίων και οι Δημήτρης Πικιώνης, Μιχάλης Τόμπρος και Δημήτριος Καμπούρογλου να καταθέσουν την άποψή τους για την διαμόρφωση του ύφους της περιοχής. Τελικά βασίστηκαν στα Αγγλικά πρότυπα για την δημιουργία μιας κηπούπολης.
Το μεγαλύτερο μέρος της επιφάνειας της περιοχής επιλέχθηκε να αποτελεί χώρους κοινής ωφέλειας. Ταυτόχρονα προβλέφθηκε και η δημιουργία δύο μικρών αγορών, για να εξυπηρετηθούν οι βασικές ανάγκες των κατοίκων, πέραν τον οποίων δεν επιτρεπόταν οποιοδήποτε άλλο είδος επαγγελματικής στέγης, διασφαλίζοντας έτσι τον χαρακτήρα της περιοχής. Η πρωτοποριακή ρήτρα στο διάταγμα έγκρισης του ρυμοτομικού σχεδίου, η οποία το διασφάλισε αυτό, ήταν κομβικής σημασίας για την διαμόρφωση αλλά και την διατήρηση χαρακτήρα του προαστίου εξασφαλίζοντας την προστασία του περιβάλλοντος και την ανάπτυξη μιας ήρεμης και ήσυχης περιοχής.
Οι προσπάθειες του Συνεταιρισμού για την δημιουργία ενός όμορφου προαστίου συνεχίστηκαν και στο στάδιο της υλοποίησης. Μετά από πολλές προσπάθειες για την έγκριση του καταλληλότερου ρυμοτομικού σχεδίου (1931-1934), ξεκίνησε η οικοδόμηση κατοικιών, αφού πρώτα έγιναν τα κατάλληλα έργα υποδομής (ηλεκτροδότηση, ύδρευση, οδικό δίκτυο κτλ.). Παράλληλα κατά την διάρκεια των δύο πρώτων χρόνων φυτευτήκαν 28.000 δέντρα και κατασκευάστηκαν οι πρώτοι χώροι κοινής ωφέλειας.
Ετυμολογία
Κατά το 1936 η κοινότητα της Νέας Αλεξάνδρειας, όπως ήθισται να ονομάζεται πριν από μερικά χρόνια, πλέον ονομάζεται περιοχή Φιλοθέης. Η ονομασία αυτή επικράτησε έναντι άλλων ονομασιών και προτάσεων που έγιναν εκείνη την εποχή διότι το 1934 είχε ανακαλυφθεί στη περιοχή, η κρύπτη της Αγίας Φιλοθέης κατά τη διαδικασία εξόρυξης κοκκινόπετρας που προοριζόταν για το χτίσιμο των σπιτιών της περιοχής.
Πηγή:
Σύνταξη κειμένου: Ανθή Σακκά
Επιμέλεια κειμένου: Ελευθερία Σακελλαρίου