Το Queendom, είναι ένα ντοκιμαντέρ από τη Ρωσίδα σκηνοθέτιδα Agniia Galdanovaz και αποτελεί μία από τις ταινίες που προβλήθηκαν στις 29ες Νύχτες Πρεμιέρας. Τα γυρίσματα διήρκησαν από το 2019 έως τον Φεβρουάριο 2023 και η πρεμιέρα έγινε τον Μάρτιο, στο South by Southwest Festival.
Λίγα λόγια για το Queendom
Το Queendom επικεντρώνεται στη ζωή της 22χρονης drag καλλιτέχνη, Gena Marvin. Μιλώντας για την ταυτότητα φύλου της, επισημαίνει ότι είναι non binary και προτιμάει τη χρήση θηλυκών αντωνυμιών. Για την Gena, το drag δεν αποτελεί μόνο έναν τρόπο έκφρασης του εαυτού της. Μέσω αυτού διαμαρτύρεται ενάντια στη Ρωσική κυβέρνηση και στον πόλεμο στην Ουκρανία. Παράλληλα με τις παραστάσεις, βλέπουμε εικόνες από την καθημερινή ζωή, τη σχολή της και τη σχέση με την οικογένειά της.
Πέρα από τη ζωή της Gena και την ενασχόλησή με το drag, το Queendom εφιστά ταυτόχρονα την προσοχή στη βία που δέχεται η ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα. Η κατάσταση αυτή είναι ιδιαίτερα κρίσιμη στη Ρωσία, όπου οι νόμοι δεν είναι καθόλου ευνοϊκοί για τα queer και τα trans άτομα. Η ταινία λοιπόν θίγει με πολύ ωραίο τρόπο σημαντικά επίκαιρα κοινωνικά και πολιτικά ζητήματα.
Το drag ως μορφή τέχνης
Το drag ανέκαθεν αποτελούσε μία μορφή τέχνης καθώς και ένα κομμάτι της κουλτούρας της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας. Χάρη σε αυτό, πολλά trans και queer άτομα έχουν την ευκαιρία να εκφράσουν τους εαυτούς τους μέσω μίας “εξωφρενικής” παράστασης, γεμάτη χρώματα και μουσική. Το drag ‘θολώνει’ τα όρια ανάμεσα στη θηλυκότητα και την αρρενωπότητα, προσφέροντας έτσι ποικίλους τρόπους έκφρασης του φύλου. Για ακριβώς αυτόν το λόγο, οι drag kings και οι drag queens αποτελούν ισχυρά σύμβολα ενδυνάμωσης της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας εδώ και αρκετές δεκαετίες.
Όσον αφορά την ίδια τη Gena, το στυλ της είναι αναμφίβολα μοναδικό, καθώς εμφανίζεται με ξυρισμένο κεφάλι και μακιγιάζ στις αποχρώσεις του λευκού και του μαύρου. Η εμφάνισή της προσομοιάζει ένα ‘απόκοσμο’, εξωγήινο ον, το οποίο σε καθηλώνει, κερδίζοντας την αμέριστη προσοχή σου. Η Gena πραγματοποιεί τις ‘παραστάσεις’ της στον δημόσιο χώρο, συμπεριλαμβάνοντας έτσι στην τέχνη της και τις αντιδράσεις του κοινού. Υπό αυτό το πρίσμα, το drag αποτελεί και πηγή ψυχαγωγίας, τόσο για το κοινό όσο και για τον ίδιο τον καλλιτέχνη.
Οι παραστάσεις όμως της Gena δεν αποτελούν μόνο έναν τρόπο έκφρασης του εαυτού της. Σχετίζονται άμεσα με τον ακτιβισμό και την αντίσταση απέναντι στο καθεστώς. Το drag λοιπόν αποκτά με αυτόν τον τρόπο και μία πολιτική διάσταση.
Το drag ως πολιτική δήλωση
Κατά τη διάρκεια της ταινίας η Gena λέει ξεκάθαρα, ότι το drag είναι από τη φύση του ‘πολιτικό’. Και έχει δίκιο. Καλώς ή κακώς, όταν αναφερόμαστε σε ζητήματα που άπτονται των ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων και των δικαιωμάτων τους, οτιδήποτε κι αν κάνουμε αποκτά μία πολιτική διάσταση. Κάτι τέτοιο είναι ακόμα πιο έντονο στη Ρωσία, όπου βάσει νόμου απαγορεύεται κάθε είδους ΛΟΑΤΚΙ+ “προπαγάνδα”. Αντιλαμβανόμαστε λοιπόν, ότι τα queer και τα trans άτομα κινδυνεύουν άμεσα.
Η Gena λοιπόν, μέσω του drag, παίρνει θέση ενάντια στην κυβέρνηση, επιλέγοντας να διαμαρτυρηθεί για την τρέχουσα πολιτική κατάσταση. Το drag είναι ο δικός της τρόπος να πει “Είμαι εδώ και βλέπω ότι ο κόσμος είναι λάθος. Ξέρω ότι δεν θα έπρεπε να ζούμε έτσι, και αυτός είναι ο τρόπος με τον οποίο επιλέγω να διαμαρτυρηθώ. Δεν θα μείνω σιωπηλή”. Η τέχνη αποτελεί δηλαδή τον καλύτερο τρόπο έκφρασης της αγανάκτησής της.
Επιπλέον, το drag από τη φύση του αμφισβητεί τα κυρίαρχα πρότυπα ομοφιάς και τα έμφυλα στερεότυπα, προκαλώντας την κοινωνία να κάνει το ίδιο. Έτσι, τη φέρνει αντιμέτωπη με τις προκαταλήψεις και τις αναχρονιστικές αντιλήψεις περί φύλου και σεξουαλικότητας, με τις οποίες έχει γαλουχηθεί. Οτιδήποτε λοιπόν προκαλεί αναταραχή στο υπάρχον σύστημα αποκτά αυτομάτως μία πολιτική διάσταση.
Οικογενειακή αποδοχή
Μεταξύ άλλων, το Queendom ‘συστήνει’ στους θεατές και την οικογένεια της Gena. Όπως και για πολλά ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα, η σχέση με την οικογένεια της είναι περίπλοκη. Παρόλο που ο παππούς και η γιαγιά της είναι ως επί το πλείστον υποστηρικτικοί, τα πράγματα δεν είναι ακριβώς όπως θα ήθελε. Η γιαγιά της την αγαπάει και την υποστηρίζει, παρόλο που δεν εγκρίνει το ‘εκκεντρικό’ της στυλ. Χαρακτηριστική είναι άλλωστε και η φράση “My little oddball”, την οποία χρησιμοποιεί για να την περιγράψει. Παρόλο που δεν την καταλαβαίνει πλήρως, είναι πάντα στο πλευρό της.
Ο παππούς της από την άλλη πλευρά, εκφράζει ανοιχτά τη δυσαρέσκειά του όσον αφορά τις επιλογές της Gena. Την παροτρύνει να πάρει στα σοβαρά τη ζωή της και να επικεντρωθεί στις σπουδές της. Πιστεύει, ότι η ενασχόληση με το drag είναι ανούσια, ιδιαίτερα εφόσον δεν της αποφέρει χρήματα. Μάλιστα, της λέει χαρακτηριστικά, ότι σε μία καπιταλιστική κοινωνία, πρέπει κανείς να πληρώνεται για το έργο που παράγει. Είναι φανερό, πως αυτά πηγάζουν κυρίως από την αγάπη και την ανησυχία που νιώθει για την Gena. Παρ’ όλα αυτά, είναι φανερή και η απογοήτευσή του, διότι στο μυαλό του το εγγόνι του δεν εκπληρώνει τις έμφυλες προσδοκίες που αναμένονται από αυτό.
Πάντα όμως, στο τέλος της ημέρας, αυτό που επιζητά η Gena είναι η άνευ όρων αποδοχή και υποστήριξη της οικογένειάς της.
Τελικές σκέψεις για το Queendom
Βλέποντας τη Gena να βγαίνει στο δρόμο με μία διαφορετική κάθε φορά, αλλά εξίσου μαγευτική εμφάνιση, σου προκαλεί ένα αίσθημα απελευθέρωσης. Η σιγουριά και η αυτοπεποίθηση που εκπέμπει σε κάθε πλάνο είναι άκρως μεταδοτική. Κάθε παράστασή της είναι τόσο ζωντανή, που σε κάνει να αισθάνεσαι ότι βρίσκεσαι εκεί μαζί της. Ταυτόχρονα, η ταινία δεν αφήνει απ’ έξω τον ανθρώπινο παράγοντα, καθώς μας υπενθυμίζει ότι η Gena είναι πραγματικός άνθρωπος, με πραγματικά συναισθήματα.
Παρ’ όλα αυτά, υπάρχουν στιγμές όπου είναι εύκολο να ξεχάσει κανείς πως οτιδήποτε βλέπει αντικατοπτρίζει γεγονότα που όντως συνέβησαν. Η υπενθύμιση αυτή καθιστά ακόμα πιο σκληρές τις σκηνές όπου κυριαρχεί αστυνομική βία ή κάποιου είδους ρατσιστική διάκριση. Δυστυχώς, τέτοιου είδους σκηνές είναι οικείες σε όλα μας, εφόσον λαμβάνουν χώρα και στην Ελλάδα. Ειδικά για τα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα, τέτοιες καταστάσεις είναι ιδιαίτερα τραυματικές, ανεξαρτήτως αν τα ίδια έχουν βιώσει κάτι παρόμοιο. Είναι χαραγμένες στη συλλογική τους μνήμη και δύσκολα διαγράφονται.
Παρόλο που το Queendom αποτελεί την προσωπική ιστορία ενός μόνο ατόμου, αντικατοπτρίζει ταυτόχρονα την εμπειρία πολλών queer και trans νέων, που αδυνατούν να ζήσουν ‘αυθεντικές’ ζωές. Σε μία εποχή όπου οι επιθέσεις κατά των ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων αποτελούν κομμάτι της καθημερινότητάς μας, ταινίες σαν το Queendom χρειάζονται περισσότερο από ποτέ. Το συγκεκριμένο ντοκιμαντέρ λειτουργεί ως υπενθύμιση της τρέχουσας κατάστασης, προσφέροντας όμως και μία νότα ελπίδας και ενδυνάμωσης μέσα στη γενικότερη μαυρίλα.
Δείτε το trailer για το Queendom
