Σεξουαλική Διαπαιδαγώγηση Παιδιών. Από την Ελένη Γερακάκη

27 Μαΐου 2019

Η σεξουαλική διαπαιδαγώγηση των παιδιών, ο τρόπος με τον οποίο θα μιλήσω στο παιδί μου για το sex , είναι μια συζήτηση που αποτελεί «φόβητρο» για τους γονείς. Πρόκειται για μια συζήτηση που συνήθως βρίσκει απροετοίμαστους τους γονείς, λόγω της μη προβλεψιμότητας των παιδιών.

Επιπλέον, η όποια συζήτηση γίνεται ανάμεσα σε γονείς και τα παιδιά αναφορικά με το sex , συνήθως διακατέχεται από αμηχανία τόσο για τους γονείς, όσο και για τα παιδιά. Ο γονέας λόγω του άγχους του, οδηγείται στο να προβάλει εσφαλμένο τρόπο προσέγγισης, κάποιες φορές αποτρέποντας την όποια συζήτηση και τοποθετώντας τις ερωτήσεις του παιδιού «κάτω από το χαλί» ή διαφορετικά απαντώντας στις ερωτήσεις του παιδιού με μια ψευτοάνεση που γίνεται αντιληπτή από το παιδί.

Όπως σε όλες τις επικοινωνίες, έτσι και σε αυτήν βασικό συστατικό αποτελεί η ειλικρίνεια του γονέα και η έκφραση συναισθημάτων του. Δεν αντιμετωπίζουμε ποτέ ουδεμία ανησυχία, προβληματισμό ή ερώτημα του παιδιού με δυσπιστία. Αντιθέτως, επιδεικνύουμε πάντοτε την αναγκαία προσοχή δηλώνοντας παρουσία, ασφάλεια και προστασία για το παιδί μας. Είναι σημαντικό να θυμόμαστε, ότι όσο δύσκολο είναι να απαντήσουμε στο παιδί μας, άλλο τόσο δύσκολο, ίσως και περισσότερο είναι για το παιδί μας να εκφραστεί και να ρωτήσει για τις σεξουαλικές και ερωτικές του ανησυχίες. Αν ρωτώντας, έχει μια συμπεριφορά αρνητική, αμυντική και επικριτική(πχ μα τι ερωτήσεις είναι αυτές τώρα; Μήπως είσαι μικρή/ος για να ρωτάς τέτοια πράγματα; Δεν είναι ώρα ακόμη για τέτοιες συζητήσεις κ.α. ), το παιδί εσωτερικεύει αυτή την αρνητικότητα, απομακρύνεται από τους γονείς και θεωρεί απαγορευτικό να συζητήσει μαζί τους .

Advertising

Advertisements
Ad 14

Οι ανησυχίες όμως εξακολουθούν να υπάρχουν. Εξάλλου η περιέργεια αποτελεί ένα από τα κύρια στοιχεία της προσωπικότητας του παιδιού στην βρεφική, νηπιακή και παιδική ηλικία και βασικό εργαλείο του για την εξερεύνηση του κόσμου και της ολόπλευρης ψυχοκοινωνικής και σωματικής του ανάπτυξης. Συνεπώς, ένα παιδί που μένει με αναπάντητα ερωτήματα, θα στραφεί αλλού για να λάβει απαντήσεις στα ερωτήματα που θέτει. Ιδίως στην σύγχρονη κοινωνία όπου η πρόσβαση στην πληροφορία είναι άμεση και εύκολη.

Πράττοντας κατά αυτόν τον τρόπο χάνουμε την ευκαιρία και την ευτυχία να ενημερώσουμε εμείς τα παιδιά μας με τον σωστό και κατάλληλο τρόπο για ένα από τα μεγαλύτερα κομμάτια της ζωής του ως παιδί και στην συνέχεια ως ενήλικα. Κανείς, δεν μας εξασφαλίζει ότι οι πληροφορίες που θα αντλήσει το παιδί θα είναι οι κατάλληλες , αλλά ακόμη και αν είναι οι κατάλληλες δεν θα μπορούμε να είμαστε σίγουροι ότι το παιδί τις έχει κατανοήσει πλήρως.

Διαβάστε επίσης  Η αϋπνία του σεξ: Mία ιδιαίτερα σπάνια μορφή αϋπνίας

Επομένως, ως γονείς γνωρίζουμε ότι το έργο που επιτελούμε είναι δύσκολο, συνεχές , αξιόλογο και θα πρέπει να είμαστε συνεχώς σε εγρήγορση δημιουργώντας διαύλους επικοινωνίας με τα παιδιά μας, κώδικες συμπεριφοράς , ανοικτούς και διάπλατους δρόμους συζητήσεων, αλληλοαντιπαραθέσεων και αλληλοεπιδράσεων, αντιμετωπίζοντας τα παιδιά μας ως μοναδικές προσωπικότητες με σώφρονα νου και ευσταθή επιχειρήματα ανάλογα με τις ηλικιακές ομάδες που ανήκουν. Και όπως σε κάθε διάλογο, έτσι και στον πιο σημαντικό διαπροσωπικό διάλογο, αυτό με τα παιδιά μας φροντίζουμε να χτίζουμε οικοδομήματα, στηριζόμενοι σε επιχειρήματα και προβάλλοντας αντί-επιχειρήματα γκρεμίζουμε τις σαθρές κολώνες που δομούν λανθασμένους πυλώνες για τα παιδιά μας.

Μαζί, συνεπικουρικά τοποθετούμε λιθαράκι-λιθαράκι τις βάσεις για ένα άνθρωπο καθολικά ανεπτυγμένο και ψυχικά, συναισθηματικά, κοινωνικά ολοκληρωμένο.

Advertising

  • Η σεξουαλική διαπαιδαγώγηση θα τολμούσαμε να πούμε ότι ξεκινά από την πρώτη μέρα γέννησης του παιδιού. Δειλά –δειλά θα μπορούσαμε να πούμε ότι ξεκινά ακόμη από τα πρώτα ερεθίσματα επικοινωνίας του ζευγαριού. Ο τρόπος με τον οποίο οι γονείς, αυτοί οι σημαντικοί άλλοι του παιδιού επικοινωνούν , το βοηθούν να αναπτύξει πρότυπα ομαλής συναισθηματικής ανάπτυξης , αναζητώντας παρόμοια στην πορεία της ζωής του.
  • Ο τρόπος με τον οποίο οι γονείς κοιτούν, αγκαλιάζουν , φιλούν ή αγγίζουν ο ένας τον άλλον ή το παιδί δείχνει μια υιοθετημένη συμπεριφορά, την οποία το βρέφος και το παιδί καταγράφει και στην συνέχεια αναπαράγει.
  • Από πολύ νωρίς, τα παιδιά δείχνουν τα γεννητικά τους όργανα, ή αγγίζουν τα γεννητικά όργανα των γονέων τους, το στήθος της μαμάς ή άλλων γυναικών.

Παράλληλα χαϊδεύουν και αγγίζουν τα δικά τους γεννητικά όργανα ιδιωτικά ή δημοσίως , ενώ άλλες φορές δείχνουν τα γεννητικά τους όργανα σε άλλους συνομήλικους ή ενήλικες. Εκφράζουν περιέργεια για τις σωματικές λειτουργίες τους και ρωτούν για αυτές(πχ για την τουαλέτα). Νωρίς ηλικιακά εμφανίζεται και ο αντανακλαστικός αυνανισμός. Είναι σημαντικό για τα παιδιά να γνωρίζουν τα σώματά τους και την διαφορά στα σώματα αγοριών και κοριτσιών.

Μιλάμε στα παιδιά μας πάντοτε χρησιμοποιώντας τα σωστά ονόματα για τα μέρη του σώματος , αναλογιζόμενοι πάντοτε την ηλικία και τις γνώσεις που έχει μέχρι τώρα. Ωστόσο, από πολύ νωρίς τονίζουμε στα παιδιά μας ότι υπάρχουν μέρη που είναι ιδιωτικά και τα αγγίζουμε μόνο εμείς και κανείς άλλος, ακόμη και αν πρόκειται για άτομα του στενού συγγενικού ή φιλικού μας περιβάλλοντος.

Επιπρόσθετα, υπογραμμίζουμε ότι είμαστε παρόντες διαρκώς να ακούσουμε ότι θέλει να μας πει, διακρίνοντας την σημασία και το είδος των μυστικών σε καλά και σε κακά, καταδεικνύοντας πάντοτε το πρόσωπο αναφοράς, τον σημαντικό άλλο, στο οποίο το παιδί μπορεί να απευθυνθεί οποιαδήποτε στιγμή όταν κάτι φαίνεται να του γεννά δυσάρεστα συναισθήματα.  Από τα 4 με 4,5 έτη ο αυνανισμός γίνεται συνειδητός , λόγω του ότι πρόκειται για ένα άγγιγμα που προκαλεί ευχαρίστηση στα παιδιά. Πολλές φορές μάλιστα γίνεται και δημόσια. Εξακολουθούν να εμφανίζονται γυμνά μπροστά σε άλλους, να μιμούνται συμπεριφορές που βλέπουν από μεγαλύτερους(πχ φιλιά, χάδια, αγκαλιές) και αν επιδιώκουν να βλέπουν γυμνούς άλλους

Διαβάστε επίσης  «Η κρίση των 20 και κάτι». Από την Αθανασία Σταματοπούλου

Σταδιακά, η εξερεύνηση του σώματος γίνεται και με φίλους τους , του ίδιου ή του αντίθετου φύλου. (4ο έως 6ο έτος). Ανάμεσα στην ηλικία των 4 έως 6 ετών, είναι καλό να μιλάμε στα παιδιά για την ανάπτυξη των σωμάτων μας και τις αλλαγές που γίνονται σε αυτό. Σε αυτή την ηλικία, δημιουργούνται και οι πρώτες απορίες για το πώς έρχονται τα μωρά και πως βγαίνουν από την μαμά. Απαντάμε στις απορίες των παιδιών επεξηγώντας με απλούς όρους και εύκολες λέξεις την διαδικασία της κύησης και της γέννησης ενός παιδιού. Από τα 7 έτη και έπειτα , οι συμπεριφορές των παιδιών πρέπει να οριοθετούνται σχετικά με τον αυνανισμό.

Advertising

Ο αυνανισμός, όπως και κάθε σεξουαλική πράξη είναι ιδιωτική και πρέπει να προστατεύουμε την ιδιωτικότητα μας. Τα μηνύματα γύρω από την σεξουαλικότητα γίνονται πιο συγκεκριμένα και στοχευμένα, επισημαίνοντας πάντοτε την προστασία του εαυτού, το απαραβίαστο δικαίωμα του ΟΧΙ και υπενθυμίζοντας την διαρκή μας παρουσία στην ζωή του ,ως καλοί ακροατές στου οποίους μπορεί να εμπιστευθεί καθετί το απασχολεί.

Παρόλα αυτά, δηλώνοντας ότι κανείς άλλος δεν μπορεί να μας αγγίζει αν πει όχι ή αντίστροφα, υπάρχουν περιπτώσεις που το άγγιγμα θεωρείται εντάξει πχ εξέταση από γιατρό, στο οποίο όμως επισημαίνουμε τη διαφορά των περιστάσεων. Σε αυτές τις ηλικίες, εμφανίζεται και το παιδικό σεξουαλικό παιχνίδι( πχ τα παιδιά γδύνονται και προσπαθούν να αναπαραστήσουν όσα έχουν ακούσει, δει από μεγαλύτερους ή συνομήλικους, ή παίζουν τον γιατρό). Το παιχνίδι που παίζεται ανάμεσα σε συνομήλικά παιδιά είναι φυσιολογικό και οι γονείς θα πρέπει να αντιδρούν όμορφα, μην ντροπιάζοντας και ενοχοποιώντας το παιδί για μια κατά τα άλλα φυσιολογική συμπεριφορά.

Το τυπικό σεξουαλικό παιχνίδι, σταματά εύκολο αποστρέφοντας την προσοχή του παιδιού με ένα άλλο ελκυστικό ερέθισμα. Μιλάμε στο παιδί μας ήρεμα, προσπαθούμε να του αποσπάσουμε την προσοχή προτείνοντας ένα άλλο παιχνίδι που μπορούμε να παίξουμε όλοι μαζί.  Αργότερα, στον κατάλληλο χώρο και χρόνο, μιλάμε στο παιδί μας και του εξηγούμε ότι ορισμένα μέρη του σώματός μας είναι ιδιωτικά και δεν είναι προσβάσιμα από όλους. Από τα 9 έτη τα παιδιά, μπαίνοντας στην προ-εφηβεία,  αναπτύσσουν έντονο σεξουαλικό ενδιαφέρον και ερωτική έλξη προς άτομα του αντίθετου φύλου.

Συχνά, από την προ-εφηβεία και στην συνέχεια στην εφηβεία, αφιερώνουν το χρόνο τους σε παιχνίδια σεξουαλικού περιεχομένου με συνομήλικους(π.χ μπουκάλα) και αναζητούν αντίστοιχο σεξουαλικό υλικό(πχ ταινίες πορνό)

Διαβάστε επίσης  Σεξουαλικότητα: Ιστορικές και πολιτισμικές αντιλήψεις
Advertising

Σταδιακά, διαφυλάσσουν την ιδιωτικότητα τους, επιζητώντας να κάνουν μπάνιο, να ντύνονται, να γδύνονται και να ετοιμάζονται αποκλειστικά μόνα τους. Δεν επιτρέπουν να τους βλέπουν άλλοι γυμνοί, ή αποστρέφονται όταν εκείνα δουν γυμνό κάποιο άλλον. Στο στάδιο της προ-εφηβείας και της εφηβείας , στα οποία ξεκινούν να γίνονται τεράστιες ορμονικές αλλαγές, βοηθούμε τα παιδιά να γνωρίζουν τι αλλαγές να περιμένουν και τον καλύτερο τρόπο που μπορούν να τις αντιμετωπίσουν, πάντοτε με εμάς υποστηρικτές. Μεταφέρουμε στο παιδί μας τις γνώσεις μας για τις όποιες διαδικασίες σεξουαλικής δραστηριότητας, όπως περίοδο, ονείρωξη, εκσπερμάτωση, κύηση, αναπαραγωγή, ΣΜΝ, οργασμό κ.α.

  • 0 έως 2 ετών: Τα παιδιά είναι εντάξει να αγγίζουν το σώμα τους σε όλα τα μέρη και τους επιτρέπουμε να αγγίξουν το σώμα τους κατά τη διάρκεια του μπάνιου. Ονομάζουμε τα γεννητικά όργανα: πέος & αιδοίο, και επισημαίνουμε τις διαφορές αγοριών –κοριτσιών. Η επιθυμία τους να είναι γυμνά, είναι φυσιολογική, αλλά στην φυσιολογικότητα αυτήν εισάγουμε όρια, σε ποιους χώρους μπορεί να είναι γυμνό ένα παιδί.
  • 2 έως 5 ετών: Μιλάμε στα παιδιά με τις σωστές ονομασίες των γεννητικών οργάνων. Επισημαίνουμε διαφορές στα σώματα αντίθετου φύλου , αλλά εκτός από τα γεννητικά όργανα υπάρχουν και ομοιότητες στα σώματά μας. Επισημαίνουμε την ιδιωτικότητα και μιλάμε στα παιδιά για την ευχαρίστηση να αγγίζουν το σώμα τους, αλλά τον κατάλληλο τόπο και χρόνο(πχ βάζει τα χέρια του μέσα από το παντελόνι ενώ είναι έξω) , λέγοντας ότι αυτό το άγγιγμα ή οι όποιες συζητήσεις γίνονται σε προσωπικούς χρόνους και όχι δημόσια πχ στην αυλή του σχολείου. Επίσης, η ευχαρίστηση είναι κοινή για τα δύο φύλα, αγγίζοντας σημεία του σώματός τους.
  • 5 έως 8 ετών: Ενημερώνουμε τα παιδιά , χρησιμοποιώντας τις κατάλληλες λέξεις. Εισαγάγουμε και γνώσεις για τα εσωτερικά όργανα (πχ μήτρα, ωοθήκες, ουρήθρα) .
  • Μεριμνούμε ώστε τα παιδιά μας από μικρή ηλικία, να έχουν αναπτύξει την ικανότητα να λένε το πώς αισθάνονται , να απαντούν όχι ή δεν μου αρέσει αυτό ή σταμάτα.
  • Το γεγονός ότι τα παιδιά μας, μας μιλούν και μας ρωτούν για τις σεξουαλικές τους ανησυχίες, θα πρέπει να μας χαροποιεί διότι μέσω αυτού μας δίνεται η ευκαιρία να τους βοηθήσουμε να ερευνήσουν και να διαμορφώσουν την σεξουαλική τους συμπεριφορά με γνώμονα τις σεξουαλικές αξίες που εμείς θέλουμε να τους μεταλαμπαδεύσουμε και τις οποίες θεωρούμε επιθυμητές. Για τον σκοπό αυτό, είναι καλό να οπλιζόμαστε με υπομονή , ανεκτικότητα και άνευ όρων αποδοχή. Τέλος, επαναξιολογούμε συνεχώς ότι διδάξαμε στο παιδί μας, ρωτώντας το να μας το επαναλάβει εκείνο για να είμαστε σίγουροι για την ορθότητα της κατανόησης.
    • Επαναλαμβάνουμε ανά τακτά χρονικά διαστήματα.
    • Ανατροφοδοτούμε , αναπαράγοντας τα ίδια μηνύματα.

Η στήλη #egrapsa φιλοξενεί κείμενα όσων νιώθουν την ανάγκη να επικοινωνήσουν τις σκέψεις, τις απόψεις και τα συναισθήματά τους μέσω του γραπτού λόγου. Οι αναγνώστες μας σχολιάζουν την επικαιρότητα, διατυπώνουν τους προβληματισμούς τους και εκφράζουν τη δημιουργικότητα τους μέσα από μικρές ιστορίες.

Αρθρα απο την ιδια κατηγορια

Αγίου Βαλεντίνου: 4+1 ξεχωριστές προτάσεις

Η γιορτή των ερωτευμένων ήρθε και μας βρίσκει να αναζητάμε

Η ιστορία της βιομηχανίας στη Θεσσαλονίκη

Η ιστορία της βιομηχανίας στη Θεσσαλονίκη είναι μια περίοδος ανάπτυξης