Μετά την γενοκτονία και τον ξεριζωμό των Ελλήνων του Πόντου (ημέρα μνήμης η 19η Μαΐου) οι Έλληνες που κατόρθωσαν να φτάσουν και να εγκατασταθούν εντός των συνόρων της σύγχρονης Ελλάδας έφεραν μαζί με τον πόνο του αποχωρισμού από την πατρίδα και σωρό από ήθη, έθιμα, καθώς και πληθώρα παραδοσιακών συνταγών.Το χριστουγεννιάτικο Ποντιακό τραπέζι πλαισιωνόταν από πίτες και ποικιλία γλυκών όπως κατιμέρια, αλευροχλβά και πουρμά. Κάθε περιοχή διαφοροποιούνταν ως προς τα χριστουγεννιάτικα εδέσματα: στην Αμάσεια υπήρχαν τα σουμπορεγί και το τζεβιζλί τσορέκ, στην Τραπεζούντα ζύμωναν τα χριστόψωμα πάνω στα οποία κεντούσαν, θα έλεγε κανείς, με αμύγδαλα την γέννηση του Χριστού, στην Ινέπολη την ημέρα των Χριστουγέννων από όλα τα νοικοκυριά ανέβλυζε η μυρωδιά του ισλί ή ιτσλί, των μελομακάρονων των Ποντίων.
Το ισλί ή ιτσλί είναι ένα ημι-σιροπιαστό ποντιακό γλυκό με γέμιση από χοντροκομμένο καρύδι, ζάχαρη, κανέλα και γαρίφαλο. Η ονομασία του προέρχεται από την τουρκική λέξη “işçi” που σημαίνει “δουλεμένο” , αφού το ισλί είναι ένα γλυκό που παραδοσιακά δουλεύεται εξολοκλήρου με το χέρι.
Συνταγή για τα Ποντιακά μελομακάρονα (ισλί)
Υλικά για το σιρόπι:
300 ml νερό
600 γρ. ζάχαρη
1 λεμόνι
Υλικά για τη γέμιση:
200 γρ. καρύδια
3 κ.γ ζάχαρη
1 κ.γ κανέλα
½ κ.γ γαρίφαλο
Υλικά για τη ζύμη:
500 γρ. φυτικό βούτυρο
250 γρ. ζάχαρη
250 ml γάλα
½ κ.γ αμμωνία
1 kg αλεύρι
3 κ.γ baking powder
Εκτέλεση
Αρχικά σε μία κατσαρόλα βάλτε την ζάχαρη και το νερό που αντιστοιχούν στο σιρόπι. Έπειτα, τοποθετήστε τα πάνω στο μάτι σε μέτρια φωτιά. Παράλληλα με ένα μαχαίρι κόψτε 2-3 μέτριες φέτες απ’ το λεμόνι, προσθέστε τις στο σιρόπι, και αφήστε το να βράσει για 5-7΄. Μόλις ετοιμαστεί το σιρόπι αποσύρετε από την φωτιά και αφήστε το να κρυώσει.
Για την παρασκευή της γέμισης των ισλί χοντροκόψτε το καρύδι, προσθέστε την ζάχαρη, την κανέλα, το γαρίφαλο και ανακατέψτε. Στην συνέχεια, προχωρήστε στην παρασκευή της ζύμης για την οποία, αρχικά, θα χρειαστεί να βάλετε την ζάχαρη σ’ ένα μπολ μέσα στο οποίο θα επεξεργαστείτε όλο το μείγμα σας, έπειτα λιώστε το βούτυρο, προσθέστε τη ζάχαρη και ανακατέψτε καλά. Προσθέστε τα αυγά, το γάλα και το baking powder. Στη συνέχεια προσθέστε σιγά-σιγά το αλεύρι (όχι όλο απευθείας), καθώς η ζύμη πρέπει να είναι ελαστική, και όχι πολύ σφιχτή*1. Μόλις το μείγμα της ζύμης ετοιμαστεί, πλάστε μικρές μπάλες, και πιέστε, ώστε να απλώσουν και να μοιάζουν με σουβέρ. Στο κέντρο τους βάλτε προσεκτικά λίγη γέμιση, καθώς θα την χρειαστείτε στο σερβίρισμα, ενώ θα μπορέσετε και να κλείσετε τα ισλί εύκολα χωρίς να σκιστεί η ζύμη.
Τα ισλί κλείνονται σιγά-σιγά σαν πουγκάκια, έπειτα με τα δάχτυλα σας «κεντήστε» τα εξωτερικά κάνοντας ουσιαστικά δαχτυλιές στο ζυμάρι σε ό,τι σχέδιο σας αρέσει*2. Αφού πλάσετε τα ισλί τοποθετήστε τα σ’ ένα ταψί, είτε βουτυρωμένο, είτε με λαδόκολλα. Ψήστε τα ισλί για 25΄ στους 180C°, και μόλις ροδίσουν ξεφουρνίστε.
Τέλος, ξεφουρνίσετε και σιροπιάστε ζεστά τα ισλί στο σιρόπι που έχετε φτιάξει και πλέον έχει κρυώσει. Μετά το σιρόπιασμα πασπαλίστε με την γέμιση που έχετε κρατήσει.
Σημειώσεις
*Σημείωση 1η:Σε περίπτωση, όμως, που κατά τη διεργασία δείτε ότι είναι αρκετά σφιχτή προσθέστε λίγο χλιαρό νερό σιγά-σιγά μέχρι να φτάσει στο επιθυμητό σημείο, το οποίο είναι να είναι ελαστική και εύπλαστη.
*Σημείωση 2η:Αυτή η διαδικασία μπορεί να γίνει με ένα πιρούνι ή ένα μαχαίρι. Επειδή, το σχέδιο που κοσμεί εξωτερικά το ισλί δεν είναι συγκεκριμένο, μπορείτε επίσης να μην δώσετε κανένα ιδιαίτερο σχήμα και να τα πλάσετε όπως τα μελομακάρονα.
Καλή σας όρεξη!
