Η γνωριμία με τις καμήλες
Αν ρωτήσεις έναν τυχαίο άνθρωπο τι γνωρίζει για τις καμήλες θα σου απαντήσει πως κατοικούν στη Σαχάρα. Επίσης, θα σου πει πως είναι ζώα που αντέχουν τις υψηλές θερμοκρασίες και την έλλειψη νερού. Σε ένα γενικότερο πλαίσιο, αυτή είναι η πραγματικότητα. Οι καμήλες ανήκουν στα οπληφόρα θηλαστικά της άνυδρης Αφρικής και της Ασίας. Οι Αραβικές καμήλες έχουν μία καμπούρα ενώ οι Bactrian έχουν δύο.
Οι Αραβικές καμήλες παρατηρήθηκε πως έχουν εξημερωθεί στην Αραβία γύρω στο 3.000-2.000 π.Χ. ενώ οι Bactrian γύρω στο 4.000 π.Χ. στην Κεντρική Ασία. Έκτοτε χρησιμοποιούνται από τους ανθρώπους για το γάλα, το κρέας, το δέρμα, τις οπλές καθώς και ως μέσο μεταφοράς. Τα θηλαστικά αυτά, φαίνεται μάλιστα πως έχουν αναπτύξει έναν ιδιαίτερο δεσμό εξάρτησης με τους ντόπιους. Η ύπαρξή τους στη ζωή των ντόπιων συνέβαλε και στην ανάπτυξη του πολιτισμού και της κουλτούρας τους. Κυρίως ο πολιτισμός των Βεδουίνων ευνοήθηκε από την ύπαρξή τους στην αραβική χερσόνησο. Το γάλα και το κρέας της καμήλας πρωταγωνιστούσε στη διατροφή τους και το τρίχωμα χρησίμευε για την παραγωγή ρουχισμού. Από τότε μέχρι και σήμερα η πληθώρα των καμήλων στην περιουσία ενός ατόμου υποδηλώνει την καλή οικονομική του κατάσταση καθώς και το κύρος του.
Προϊστορική προέλευση του είδους της καμήλας
Οι καμήλες ανήκουν στο γένος Camelidae που πρωτοεμφανίστηκε στη Βόρεια Αμερική πριν από περίπου 40 εκατομμύρια χρόνια. Περίπου 11 εκατομμύρια χρόνια πριν εμφανίστηκε το είδος Camelus, συγγενικό του είδους της σημερινής καμήλας, καθώς και το είδος Lama. Πριν από 2 εκατομμύρια χρόνια, κατά την πρώιμη Πλειστόκαινη Περίοδο, ένα αντιπροσωπευτικό είδος της σημερινής καμήλας μετανάστευσε στην Ασία και εμφανίστηκε στην Αφρική και συγκεκριμένα, στην Τανζανία. Δέκα χιλιάδες χρόνια πριν, το είδος αυτό υπέστη τον αφανισμό στη Βόρεια Αμερική. Αξίζει να σημειωθεί πως η οικογένεια των Camelidae ανήκει σε ένα παλαιότερο γένος, το Artiodactyla, μια μεγαλύτερη ομάδα οπληφόρων θηλαστικών.
Μια πρωτοφανής ανακάλυψη
Το 2006 Καναδοί ερευνητές ξεκίνησαν έρευνες στην Αρκτική, οι οποίες διήρκησαν 4 χρόνια. Συγκεκριμένα, οι έρευνές αυτές πραγματοποιούνταν στον χώρο ανασκαφών που ονομάζεται Φάιλς Λιφ Μπεντ. Το μέρος αυτό απέχει περίπου 1.100 χιλιόμετρα από τον Βόρειο Πόλο. Καθώς εξερευνούσαν, μία παλαιοντολόγος, η Ναταλία Ριμπζίνσκι, ανακάλυψε κάτι που εξαρχής έμοιαζε με ένα κομμάτι ξύλου. Ωστόσο, εξετάζοντάς το με τον μεγεθυντικό φακό συνειδητοποίησε πως δεν παρουσίαζε τους δακτύλιους που έχει ένα δέντρο. Έμοιαζε περισσότερο με μικρό κόκκαλο.
Έτσι, για τα επόμενα τέσσερα χρόνια κατάφερε να συλλέξει περισσότερα από 30 κομμάτια αυτού του οστού. Στη συνέχεια, προσπάθησε να τα συναρμολογήσει και μέσω ενός τρισδιάστατου σαρωτή επιφανειών αποκαλύφθηκε μία κνήμη, ένα κομμάτι, δηλαδή του ποδιού. Συγκεκριμένα, το πόδι αυτό άνηκε σε ένα αρτιοδάκτυλο, οπληφόρο θηλαστικό. Επρόκειτο για ένα τεράστιο κομμάτι ενός ποδιού. Στην προσπάθεια ανακάλυψης του ζώου στο οποίο ανήκει το κόκκαλο, οι ερευνητές ανακάλυψαν κάτι συναρπαστικό. Καθώς έκοψαν το κόκκαλο για να παρατηρήσουν το εσωτερικό του διαπίστωσαν μία περίεργη οσμή. Αυτή η οσμή αποδόθηκε στην ύπαρξη κολλαγόνου.
Υπό κανονικές συνθήκες, το κολλαγόνο θα έπρεπε να έχει διασπαστεί με το πέρασμα τόσων ετών. Όμως, το ψυχρό κλίμα λειτούργησε ως βοηθός των ερευνητών καθώς διατήρησε την ουσία αναλλοίωτη. Η ανακάλυψη του κολλαγόνου κατέστη καταλύτης στην εξιχνίαση του μυστηρίου. Οι ερευνητές το συνέκριναν με το κολλαγόνο 37 γνωστών ειδών της εποχής μας. Η σύγκριση κατέδειξε πως το δείγμα αυτό ταίριαζε με το κολλαγόνο της σημερινής καμήλας.
Το μέγεθος, ωστόσο του οστού τους παραξένεψε. Το πόρισμα στο οποίο κατέληξαν είναι ότι η καμήλα αυτή ήταν κατά προσέγγιση 30% μεγαλύτερη από αυτές που υφίστανται τώρα. Ειδικότερα, ήταν περίπου 3 μέτρα και ζύγιζε κοντά έναν τόνο. Πώς εξηγείται άραγε αυτό;
Πώς βρέθηκαν τελικά οι καμήλες στον Βόρειο Πόλο;
Όπως προαναφέρθηκε, το γένος Camelidae πρωτοεμφανίστηκε στη Βόρεια Αμερική. Στο γένος αυτό άνηκαν πολλά διαφορετικά είδη με πολλά διαφορετικά χαρακτηριστικά. Άλλα είδη είχαν το μέγεθος ενός αρουραίου και άλλα τεράστιες διαστάσεις. Παρ’ όλα αυτά, κρίνεται ιδιαίτερα πρωτοφανές να βρεθεί ένα είδος στον Βόρειο Πόλο, αναλογιζόμενοι και τις αντίξοες καιρικές συνθήκες. Οι επιστήμονες βέβαια έχουν παρατηρήσει πως εκείνες τις προϊστορικές εποχές, η θερμοκρασία στον Βόρειο Πόλο ήταν κατά 22 βαθμούς Κελσίου υψηλότερη. Ακόμη και τότε, ωστόσο οι πολύμηνοι χειμώνες εξακολουθούσαν να υφίστανται.
Στην προσπάθεια εξήγησης αυτού του φαινομένου, οι επιστήμονες κατέληξαν στη θεωρία πως ενδέχεται αυτά τα χαρακτηριστικά που θεωρούμε πως έχει η καμήλα ώστε να αντέξει την καυτή άμμο ή τις υψηλές θερμοκρασίες, να έχουν δημιουργηθεί για έναν άλλο λόγο. Στην εξελικτική πορεία των ειδών, η εξέλιξη αυτή φαίνεται να οφείλεται στην προσπάθεια προσαρμογής στις χαμηλές θερμοκρασίες. Για παράδειγμα, η καμπούρα που διαθέτει η καμήλα στην πλάτη της περιέχει λίπος. Αυτό το λίπος χρησιμεύει για την έλλειψη τροφής κατά τους κρύους χειμώνες. Στη Σαχάρα αυτή η συσσώρευση λίπους σε ένα σημείο χρησίμευσε ώστε να υφίσταται μόνωση σε όλο το σώμα και κατά συνέπεια αυτό να ψύχεται γρηγορότερα. Ενδέχεται τελικώς όλα αυτά τα χαρακτηριστικά με το πέρασμα των αιώνων να τα τροποποίησε έτσι ώστε να της είναι πλέον χρήσιμα στην καυτή Σαχάρα.
Αυτό που έχει σημασία να αναρωτηθούμε, μέσω αυτής της πρωτοφανούς ανακάλυψης, είναι πως ζούμε σε ένα περιβάλλον όπου όλα είναι ρευστά και όλα μεταβάλλονται. Αυτά που γνωρίζουμε ίσως να μην υφίστανται αύριο και αυτά που θεωρούμε δεδομένα ίσως καταρριφθούν όταν εμείς δε θα υπάρχουμε πια.
Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν για το άρθρο:
- Καμήλες XL ζούσαν στην Αρκτική! – Ειδήσεις – νέα – Το Βήμα Online, ανακτήθηκε από www.tovima.gr, τελευταία επίσκεψη 23/3/2021
- camel | Bactrian, Dromedary, & Facts | Britannica, ανακτήθηκε από www.britannica.com, τελευταία επίσκεψη 23/3/2021
- Latif Nasser: You have no idea where camels really come from | TED Talk, ανακτήθηκε από www.ted.com, τελευταία επίσκεψη 23/3/2021
