Ο άνθρωπος ως ον κοινωνικό έχει την τάση να αναζητάει την αίσθηση του ανήκειν. Η ένταξη του σε ομάδες καταλαμβάνει ένα σημαντικό μέρος της ζωής του, ενώ η αλληλεπίδρασή του με αυτές διαμορφώνει σε μεγάλο βαθμό τον χαρακτήρα του. Μιλώντας για ομάδες, η οικογένεια έχει εξασφαλισμένη μια εξέχουσα θέση ανάμεσα σε αυτές.
Η οικογένεια ως πρώτη αίσθηση κοινωνικής ομάδας
Από τα πρώτα κιόλας στάδια, συνήθως, ο άνθρωπος βρίσκει τον εαυτό του να είναι μέλος μιας ομάδας. Μέσα σε αυτήν γαλουχείται, μαθαίνοντας σταδιακά να επικοινωνεί αλλά και να βαδίζει μόνος του, τόσο σε πραγματικό όσο και σε μεταφορικό επίπεδο. Τα καθοριστικά πρώτα βήματα γίνονται εντός του θεσμού αυτού που λέγεται οικογένεια. Το οικογενειακό περιβάλλον παρέχει τα θεμέλια για την διαμόρφωση του χαρακτήρα μας, των συμπεριφορών μας και τελικά μέρους του ίδιου μας του εαυτού. Παράλληλα, είναι ίσως ο βασικότερος φορέας κοινωνικοποίησης του ατόμου. Η οικογένεια είναι μια αγκαλιά γεμάτη αγάπη, φροντίδα, θαλπωρή και προστασία. Είναι τόσο σφιχτή, ώστε να διαμορφώνει υγιή πρότυπα, αλλά συνάμα οφείλει να είναι τόσο ελαστική ώστε να μην καταπιέζει τα μέλη της.
Η οικογένεια και οι διάφορες εκφάνσεις της
Πέρα όμως από το κλασικό μοντέλο που ίσως μας έρχεται στο μυαλό όταν ακούμε την λέξη οικογένεια, υπάρχουν πολλά ακόμα. Έτσι, ξεφεύγουμε προφανώς από τον αυστηρό ετυμολογικό ορισμό που θέλει την οικογένεια να είναι η γενιά που διαμένει στο ίδιο σπίτι. Θα μπορούσαμε να πούμε πως προσεγγίζεται καλύτερα με την έννοια της αίσθησης. Για κάποιους οικογένεια είναι εκεί που αισθάνονται ο εαυτός τους, που νιώθουν ελεύθεροι και αγαπητοί γι’ αυτό που ακριβώς είναι. Οικογένεια μπορεί να είναι μια παρέα φίλων που δεν τους ενώνει κάποια συγγένεια, αλλά όμορφες στιγμές με περίσσεια αγάπης και ενδιαφέροντος. Από την άλλη, οικογένεια μπορεί να αισθανθείς μέσα σε μια αθλητική ομάδα, όπου όλοι μάχονται ανιδιοτελώς για την ομαδική ανέλιξη, θυσιάζοντας το ατομικό συμφέρον. Ο καθένας βρίσκει την οικογένεια του σε διαφορετικά μέρη και κάποιους ίσως να τους περιμένει κάπου εκεί έξω. Το σίγουρο είναι πως κάθε άνθρωπος έχει αυτό το πολύτιμο δικαίωμα και την μοναδική ευκαιρία να την ανακαλύψει.
Η οικογένεια υπό το πρίσμα της παιδικής αθωότητας
Στην προσπάθεια μου να ορίσω, στο μυαλό μου, την λέξη οικογένεια μου ήρθε μια ενδιαφέρουσα ιδέα. Αποφάσισα να ρωτήσω τον πεντάχρονο αδερφό μου τρεις λέξεις. Εκείνες που του έρχονται στο μυαλό, όταν ακούει αυτήν την λέξη. Στην αρχή φάνηκε σαστισμένος. Έπειτα προσπάθησε να μου εκφράσει με μπερδεμένα λόγια τι σημαίνει για εκείνον. Αν επιχειρούσα να μεταφέρω περιεκτικά τα λόγια του, θα έλεγα πως έπλασε τον ορισμό της αγάπης μέσα από τα παιδικά του μάτια. Ανάμεσα στα λεγόμενά του βρέθηκε και η φράση: «Θέλω να τα πηγαίνετε καλά σε αυτά που κάνετε», τόσο απλά και περιεκτικά. Στην συνέχεια, του ζήτησα να μου δείξει την οικογένεια με τα χέρια του, σε μορφή παντομίμας. Εκεί φάνηκε πως ήξερε ακριβώς τι ήθελε να κάνει. Πρώτα σχημάτισε με τα χέρια του μια καρδιά και έπειτα πήρε το αγαπημένο του κουκλάκι και το αγκάλιασε σφιχτά. Αφού έφυγε, φαινόμουν κι εγώ σίγουρος πως ήξερα πλέον τι σημαίνει αυτή η λέξη.
