Στην εποχή μας παρατηρούμε γενικότερα μία τάση επιστροφής στο παρελθόν. Το βλέπουμε να γίνεται στη μόδα, στη διακόσμηση στη μουσική. Όσον αφορά τη μουσική βλέπουμε όχι μόνο την επιστροφή του ρεμπέτικου είδους αλλά και τη σύνδεσή του με άλλα είδη μουσικής. Αυτό γεννά διαφορετικά συναισθήματα αλλά και πολλά ερωτήματα.
Η απαρχή του ρεμπέτικου
Ας ξεκινήσουμε με δυο λόγια για το ρεμπέτικο και την απαρχή του. Το ρεμπέτικο είναι μια μίξη του δημοτικού τραγουδιού με το κλέφτικο. Έκανε την εμφάνισή του τον 19 αι. εξέφρασε κυρίως τον φτωχό λαό των πόλεων κι αργότερα με την άφιξη των Μικρασιατών στην Ελλάδα το 1922 και τον αμανέ έγινε το ρεμπέτικο που ξέρουμε. Τον όρο αυτόν τον καθιέρωσε το 1960 ο Ηλίας Πετρόπουλος με τη δουλειά του προκειμένου να συμπεριλάβει όλα τα είδη μουσικής. Τότε οι ρεμπέτες έλεγαν τα τραγούδια τους λαϊκά. Αλλά τα λαϊκά ήταν αυτά που κυρίως «μιλούσαν» στην ψυχή του ελληνικού λαού ενώ ο όρος ρεμπέτικο σημαίνει κάτι πιο συγκεκριμένο. Διεθνώς πολλοί ήταν οι Έλληνες που κατέφυγαν στο εξωτερικό και ιδιαίτερα στην Αμερική και μέσα από τις κακουχίες και τη σκληρή δουλειά που έκαναν το έριξαν στη ρεμπέτικη μουσική. Ήταν ένας δεσμός γι’ αυτούς με τη χώρα τους, προσωπικός και εθνικός, που έπαιρναν δύναμη και κουράγιο για να συνεχίσουν. Έτσι διέδωσαν το ρεμπέτικο.
Οι λόγοι που οδηγούν στην επιστροφή του ρεμπέτικου στη σημερινή κοινωνία
Σήμερα βλέποντας μία τάση να φέρνουμε το παρελθόν στο σήμερα και πιο συγκεκριμένα το ρεμπέτικο τραγούδι στη μουσική σκηνή του σήμερα αυτό δείχνει κάποια πράγματα για τον ψυχισμό των νέων. Κάποια από αυτά που αξίζει να αναφέρουμε είναι: ανασφάλεια για το σήμερα και γι’ αυτό πολύς κόσμος πηγαίνει στο χθες. Είναι απόλυτα λογικό με την αστάθεια που βλέπουμε σε μία εποχή συνεχής ροής με τόσο γρήγορους ρυθμούς που δυσκολεύουν τον πολίτη να παρακολουθήσει και να ακολουθήσει. Η αστάθεια αυτή φέρνει με τη σειρά της αβεβαιότητα καθώς σημείο αναφοράς δεν υπάρχει. Ο νέος δε βρίσκει κάπου, κάποιον, κάτι να στραφεί, να μάθει, να «αγκαλιάσει» καθώς η αβεβαιότητα δεν πλήτει μόνο τον νέο άνθρωπο αλλά αφορά όλους μας. Αυτά τα δύο μαζί με νέα πρότυπα, νέο τρόπο ζωής, νέες αξίες φέρνουν τη βία. Όλα αυτά δε στρέφουν τον άνθρωπο σε κάτι που να προάγει την εσωτερική ομορφιά και την πνευματική εξέλιξη. Οι άνθρωποι που είναι φορείς αυτού του καινούργιου δεν προάγουν αξίες και συμπεριφορές εγγενείς με έννοιες όπως η αγαθότητα, η εντιμότητα, ο σεβασμός.
Οι αρνητικές επιπτώσεις της επιστροφής του ρεμπέτικου με τη σημερινή κοινωνία
Σ’ ένα δεύτερο επίπεδο τα περισσότερα ρεμπέτικα τραγούδια μιλούν για πόνο, για ξεριζωμό, για φτώχεια, ουσίες, για κακουχίες και παρανομίες της ζωής. Αυτά είναι θέματα που απασχολούν κι ανθρώπους του σήμερα οπότε βλέπουμε ένα μοτίβο που συνεχίζει να υπάρχει μέχρι και σήμερα κι ανάλογα με τα βιώματα του καθενός μιλά και στην ψυχή του. Κάποιες φορές τα βιώματα που συνδέουν κάποιον με αυτά τα τραγούδια είναι με μία άσχημη κατεύθυνση όταν μιλάνε για ναρκωτικά και παρανομίες κι άλλοτε με πιο όμορφες καταστάσεις όπως είναι η έννοια της φιλίας. Σε πολλά ρεμπέτικα τραγούδια φταίει η κοινωνία ή ο πόλεμος ανάλογα με την εποχή που γράφονται και τα βιώματα των δημιουργών τους. Σ’ αυτό το δεύτερο επίπεδο για πολλούς το ρεμπέτικο τραγούδι αποτελεί μια κατάπτωση της ανθρώπινης ζωής και προάγει κι αυτό έναν έγκλειτο βίο γεμάτο από κάθε είδους παρανομίες.
Η σύνδεση του ρεμπέτικου με σύγχρονα είδη μουσικής
Επιπλέον ίσως και γι’ αυτό σήμερα το ρεμπέτικο τραγούδι αναβιώνει και μέσα από τη σύνδεσή του με άλλα είδη μουσικής όπως είναι η τραπ. Αυτό από τη μία είναι καλό γιατί είναι ένας τρόπος η νέα γενιά να μάθει και να διαδόσει την παράδοσή μας γιατί το ρεμπέτικο ανήκει στην παράδοση του ελληνικού έθνους. Αλλά από την άλλη η σύνδεσή του με αυτό το είδος μουσικής συνεχίζει να εγκυμονεί κινδύνους. Εγκυμονεί κινδύνους αφού πολλοί συνδέουν την τραπ με τη χρήση ουσιών, τη βία και την ιεροποίηση του χρήματος. Γνωστός σε αυτό το είδος μουσικής είναι ο «Νέγρος του Μοριά».
Εν κατακλείδι
Όπως και να έχει είτε κάποιος είναι υπέρ είτε κατά της ρεμπέτικης μουσικής αυτή δεν παύει να είναι μέρος του ελληνικού πολιτισμού και σαν κομμάτι δικό μας θα ήταν ηθικά σωστό να το προστατεύσουμε. Δε θα πρέπει να συγχέουμε την καλλιτεχνική έμπνευση ενός δημιουργού, που μάλιστα μπορεί να θεωρηθεί και σαν πηγή μιας άλλης εποχής, με το τι συμβαίνει ή τι δεν πρέπει να συμβαίνει σήμερα.
Πηγές:
1. Ανδρέας Καρακούσης, Ρεμπέτικο: Το τραγούδι των παρανόμων, των αδικημένων και των ασυμβίβαστων, 6/3/17, https://lifetone.gr/
2. Στοιχεία κοινωνιολογίας του ρεμπέτικου, https://www.sarantakos.com/rempet.html
3. Ρεμπέτικο τραγούδι, https://el.wikipedia.org/
