Πρώτα απ’ όλα, το Ελληνικό Σύνταγμα του 1911 ήταν μια πολύ σημαντική τομή στην συνταγματική ιστορία της Ελλάδος. Συγκεκριμένα, με την άνοδο του Ελευθερίου Βενιζέλου στην εξουσία μετά το κίνημα στο Γουδί το 1909, ο Βενιζέλος ήθελε να αφοσιωθεί κατά προτεραιότητα στην μεταρρύθμιση του ελληνικού κράτους. Το κυριότερο έργο του ήταν η σημαντική αναθεώρηση του ελληνικού Συντάγματος του 1864. Συγκεκριμένα, η αναθεώρηση του Συντάγματος το 1911 λειτούργησε ως μια σπουδαία διέξοδος από την πολιτειακή κρίση εκείνης της περιόδου. Επίσης αξίζει να τονίσουμε ότι δεν στόχευε ούτε στην μεταβολή του πολιτεύματος ούτε της οργανωτικής δομής της πολιτείας.
Γενικότερα η αναθεώρηση του 1911 είχε ως κύρια χαρακτηριστικά την οργάνωση του «κράτους δικαίου» και την εισχώρηση του «φιλελεύθερου στοιχείου εις το δημοκρατικό πολίτευμα». Έτσι λοιπόν η Β’ Αναθεωρητική Βουλή τροποποίησε ή συμπλήρωσε 54 συνολικά άρθρα από τα 110 του Συντάγματος του 1864. Η τροποποίηση αυτή εμπνεόταν από τις εκσυγχρονιστικές θέσεις που είχε υποστηρίξει πάνω στα ίδια θέματα ο Χαρίλαος Τρικούπης, 20-30 χρόνια νωρίτερα.
Ειδικότερα, ο Βενιζέλος προχώρησε σε πολύ σημαντικές και ριζικές αλλαγές. Οι βασικότερες από αυτές ήταν οι εξής:
- Καλύτερη προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων: Δηλαδή, ο Βενιζέλος εξασφάλισε την προσωπική ασφάλεια των πολιτών με το απαραβίαστο της οικίας. Πλέον, κανείς δεν μπορούσε να εισβάλλει στην οικία του άλλου με την βία ή χωρίς την συγκατάθεση του ιδιοκτήτη. Επίσης, έκανε εφικτή την φορολογική ισότητα μεταξύ των πολιτών και παραχώρησε το δικαίωμα του συνεταιρίζεσθαι σε όλους τους πολίτες, δηλαδή το δικαίωμα ιδρύσεως συνδικάτων και κομμάτων.
- Υποχρεωτική και δωρεάν εκπαίδευση για όλους.
- Προστασία του δικαιώματος της ιδιοκτησίας ακινήτου.
- Προσθήκη του ασυμβίβαστου για τους βουλευτές: Με άλλα λόγια οι βουλευτές δεν έπρεπε να έχουν δύο ιδιότητες. Όφειλαν να διατηρήσουν αποκλειστικά την βουλευτική ιδιότητα. Αντίθετα στις μέρες μας κυριαρχεί η μερική αναστολή των καθηκόντων τους.
- Καθιέρωση μονιμότητας των δημοσίων υπαλλήλων: Συγκεκριμένα, αυτή η αλλαγή θα συνέβαλε σημαντικά στην μερική παύση των πελατειακών σχέσεων.
- Προστασία δικαστικής ανεξαρτησίας και καθιέρωση ισοβιότητας των δικαστών.
- Ίδρυση εκλογικών δικαστηρίων σε περιπτώσεις εκλογικών διαμαχών.
- Επανίδρυση Συμβουλίου Επικρατείας ως ανώτατο διοικητικό δικαστήριο.
- Ορισμός καθαρεύουσας ως επίσημης γλώσσας του Έθνους.
Καταλήγοντας, η Συνταγματική Αναθεώρηση του 1911 διατήρησε σημαντικά τις προηγούμενες διατάξεις του Συντάγματος του 1864. Παρόλα αυτά, το μοναδικό πράγμα που παρέλειψε ο Βενιζέλος ήταν να καθιερώσει ρητά το κοινοβουλευτικό σύστημα και την «Αρχή της Δεδηλωμένης» του Χαριλάου Τρικούπη. Με άλλα λόγια, δεν τόνισε όσο θα έπρεπε το γεγονός να σχηματίζεται η κυβέρνηση από την δεδηλωμένη εμπιστοσύνη της πλειοψηφίας των βουλευτών, σύμφωνα με τον εμπνευστή της τον Τρικούπη. Όπως και να έχει αξίζει να σημειώσουμε ότι η συνταγματική αναθεώρηση του 1911 έθεσε σε μεγάλο βαθμό τις θεμελιακές συνταγματικές βάσεις του σήμερα. Τίποτα από όλα τα παραπάνω δεν ήταν αυτονόητα έναν αιώνα πριν. Για αυτό και ο Ελευθέριος Βενιζέλος υπήρξε πρωτοπόρος σε αυτό το κομμάτι της τροποποίησης και της αναθεώρησης της πλειοψηφίας των άρθρων του Συντάγματος του 1864.
Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν για αυτό το άρθρο:
Σύνταγμα της Ελλάδος του 1911. Ανακτήθηκε από https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A3%CF%8D%CE%BD%CF%84%CE%B1%CE%B3%CE%BC%CE%B1_%CF%84%CE%B7%CF%82_%CE%95%CE%BB%CE%BB%CE%AC%CE%B4%CE%BF%CF%82_%CF%84%CE%BF%CF%85_1911
Η αναθεώρηση του Συντάγματος του 1911. Ανακτήθηκε από www.syntagmawatch.gr/my-constitution/i-anatheorisi-tou-syntagmatos-tou-1911/
