Η εκπαίδευση στην Ιαπωνία είναι ένα σύστημα με καινοτομίες που κατατάσσει τους Ιάπωνες μαθητές σε ένα υψηλό επίπεδο όχι μόνο για τα πρότυπα της Ασίας αλλά και για την παγκόσμια κατάταξη.
Η υποχρεωτική εκπαίδευση στην Ιαπωνία διαρκεί εννέα χρόνια: έξι χρόνια δημοτικό και τρία χρόνια γυμνάσιο. Υπάρχουν επίσης και τα λύκεια για τα οποία απαιτούν τρία χρόνια εκπαίδευσης. Μετά το λύκειο ακολουθούν τα κολέγια, τα οποία απαιτούν δύο ή τρία χρόνια εκπαίδευσης και ονομάζονται junior κολέγια και τα τετραετή κολέγια.
Το σχολικό ωράριο αποτελείται από πενηντάλεπτα μαθήματα, ενώ χωρίζεται σε έξι περιόδους. Γενικά το σχολείο λειτουργεί από Δευτέρα έως Παρασκευή. Μετά το σχολείο ακολουθούν άλλες δραστηριότητες για τους μαθητές, όπως το να καθαρίζουν τις τάξεις τους και να συμμετέχουν στις δραστηριότητες του συλλόγου τους. Οι σύλλογοι είναι είτε πολιτιστικοί είτε αθλητικοί και έχουν ως στόχο να δώσουν μια ιδανική ευκαιρία στους Ιάπωνες μαθητές να μάθουν την ομαδική εργασία και την ιαπωνική παραδοσιακή κουλτούρα.
Σύμφωνα με το ακαδημαϊκό ημερολόγιο της Ιαπωνίας, το σχολικό έτος αρχίζει τον Απρίλιο και τελειώνει τον Μάρτιο του επόμενου έτους. Κάθε σχολικό έτος αποτελείται από τρία εξάμηνα: α) Απρίλιο- Αύγουστο, β) Σεπτέμβριο- Δεκέμβριο, γ) Ιανουάριο- Μάρτιο. Υπάρχουν επίσης και τρία εποχικά διαλείμματα: ένα καλοκαιρινό, ένα χειμερινό και ένα ανοιξιάτικο. Το καλοκαιρινό ξεκινά τέλη Ιουλίου και τελειώνει στο τέλος Αυγούστου. Το χειμερινό διάλειμμα ξεκινά από τα τέλη του Δεκεμβρίου και φτάνει μέχρι τις αρχές Ιανουαρίου, ενώ το ανοιξιάτικο ξεκινά από τα τέλη Μαρτίου και τελειώνει αρχές Απριλίου.
Ιεραρχικά, κάθε σχολείο αποτελείται από έναν διευθυντή, έναν υποδιευθυντή, μια σχολική νοσοκόμα, το διοικητικό προσωπικό και τους δασκάλους. Ο διευθυντής έχει τον ρόλο του διευθύνοντα συμβούλου και αναλαμβάνει όλες τις ευθύνες του σχολείου, όπως τα παρεχόμενα μαθήματα και τις σχετικές διοικητικές εργασίες. Ο ρόλος του υποδιευθυντή είναι να υποστηρίζει τον διευθυντή αλλά και να διαχειρίζεται διοικητικές υποθέσεις του σχολείου. Είναι επίσης υπεύθυνος και για τις εκπαιδευτικές δραστηριότητες και το πρόγραμμα σπουδών των μαθητών. Οι εκπαιδευτικές δραστηριότητες είναι δουλειές των δασκάλων, οι οποίοι αναλαμβάνουν και την επαγγελματική καθοδήγηση των μαθητών μετά την αποφοίτησή τους. Υπάρχουν επίσης και κάποιες σχολικές επιτροπές, οι οποίες ονομάζονται: <<Επιτροπή Προώθησης Διεθνών Ανταλλαγών>> και συμβάλλουν στη μάθηση των Ιαπώνων μαθητών. Τόσο οι επιτροπές αυτές όσο και οι δραστηριότητες εκτός σχολείου (οι σύλλογοι), οδηγούν σε μια προηγμένη εκπαίδευση, η οποία δεν <<ξεχνά>> τις παραδόσεις και την Ιστορία της Ιαπωνίας.
Σύμφωνα με μια έρευνα, οι εγγραφές στην δευτεροβάθμια κατά το δεύτερο εξάμηνο ξεπερνούν το 90% για τα γυμνάσια και το 50% για τα κολέγια. Η εισαγωγή των μαθητών σε λύκεια και κολέγια γίνεται μέσω των εξετάσεων, οι οποίες πραγματοποιούνται από τον Ιανουάριο και διαρκούν έως τον Μάρτιο.
Ένα άλλο στοιχείο που θεωρείται ως καινοτομία είναι ότι η εκπαίδευση στην Ιαπωνία είναι και ξενόγλωσση. Σε ορισμένα δηλαδή σχολεία, όπως είναι τα δημοτικά, έχουν εισάγει και την αγγλική εκπαίδευση. Υπάρχει όμως και η δυνατότητα σε ορισμένα λύκεια να μάθουν και άλλες γλώσσες, όπως είναι τα κινέζικα, τα κορεάτικα, τα γαλλικά, τα γερμανικά κ.ά..
Τέλος το Ιαπωνικό εκπαιδευτικό σύστημα έχει ως στόχο οι μαθητές να νιώθουν ασφάλεια στα σχολεία, αλλά έχει και ως στόχο η εκπαίδευση να ανταποκρίνεται στα πρότυπα του 21ου αιώνα χωρίς να αδικείται η παράδοση, όπως είναι η ιστορία των πολεμικών τεχνών για τους άντρες αλλά και η εκπαίδευση των γυναικών, ώστε να μυηθούν στον κόσμο των παραδόσεων, όπως ήταν η εκπαίδευση στο να γίνουν γκέισες.
Ποια κριτήρια, όμως, κάνουν το ιαπωνικό εκπαιδευτικό σύστημα τόσο επιτυχημένο και το καθιστούν πρότυπο σύστημα εκπαίδευσης; Το πρώτο θέμα στο οποίο οι Ιάπωνες δάσκαλοι δίνουν μεγάλη έμφαση είναι η τέχνη και η παράδοση. Αυτό φαίνεται στο ότι οι μαθητές διδάσκονται την ιαπωνική καλλιγραφία shodo και την ιαπωνική ποίηση haiku. Μία άλλη πρακτική που έχει <<υιοθετήσει>> το εκπαιδευτικό σύστημα της Ιαπωνίας και κάνει τους μαθητές της να ξεχωρίζουν είναι ότι τα τρία πρώτα χρόνια της υποχρεωτικής τους εκπαίδευσης, οι μαθητές, δεν γράφουν διαγωνίσματα, γιατί οι μαθητές δεν πρέπει να κρίνονται από τις γνώσεις τους αλλά από τους σωστούς τρόπους συμπεριφοράς. Το σχολείο, δηλαδή, αναλαμβάνει να εκπαιδεύσει τους μαθητές τόσο να σέβονται τους συνανθρώπους τους, τα ζώα και τη φύση όσο και να είναι δίκαιοι, γενναιόδωροι, συμπονετικοί και με ενσυναίσθηση άνθρωποι. Το ομαδικό πνεύμα δεν λείπει από τους στόχους που θέτει η ιαπωνική εκπαίδευση. Γι’ αυτόν τον λόγο οι μαθητές χωρίζονται σε ομάδες και καλούνται να καθαρίσουν μόνοι τους τις αίθουσες, τα κυλικεία αλλά και τις τουαλέτες. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα οι μαθητές να πειθαρχούν και να διατηρούν τον χώρο καθαρό.
Η συλλογικότητα είναι η μεγαλύτερη προώθηση στα σχολεία της Ιαπωνίας και προέρχεται από την πολιτική της στολής που φορούν οι μαθητές στα σχολεία. Επίσης το κολατσιό των μαθητών προέρχεται από το σχολείο και είναι υγιεινό και εξασφαλίζει την υγιεινή και ισορροπημένη διατροφή.
Αντιλαμβανόμαστε λοιπόν ότι η διαφορετικότητα του ιαπωνικού εκπαιδυετικού συστήματος έγκειται στην προσπάθεια του σχολείου να προάγεται η ισότητα που έχουν όλοι οι μαθητές στο δικαίωμα της μάθησης, η οποία αντικατοπτρίζει την συλλογικότητα, την εχέμυθη προοδευτική συμπεριφορά, την υγεία, την πειθαρχία και τον σεβασμό για την ιαπωνική τέχνη και παράδοση.
Δυστυχώς η υπόλοιπη ανθρωπότητα και ειδικά η Ελλάδα προάγουν ένα τεχνοκρατικό παγκοσμιοποιημένο ακπαιδυετικό σύστημα, το οποίο παραμελεί την διδασκαλία της καλής συμπεριφοράς με αποτέλεσμα να προωθείται η ανταγωνιστικότητα τόσο μεταξύ των μαθητών όσο και μεταξύ μαθητών – καθηγητών.
Πηγές
Jnto. (2016). Japanese educational system. Ανακτήθηκε από https://education.jnto.go.jp/en/school-in-japan/japanese-education-system/. (τελευταία πρόσβαση 4/4/2024)
Blog. (2020). Ιαπωνία: ένα πρότυπο σύστημα εκπαίδευσης. Ανακτήθηκε από https://www.ingenia.gr/gr/blog/japan-a-standard-educational-model-31/. (τελευταία πρόσβαση 4/4/2024)
