Στον απόηχο των 200 χρόνων από την επανάσταση του 1821 δεν πρέπει να λησμονούμε και τις λιγότερο γνωστές επαναστατικές κινήσεις της εποχής. Κάποιες από αυτές ήταν τα Ορλωφικά, η επανάσταση του Διονύσιου του Φιλόσοφου κ.α. Στο παρόν άρθρο θα αναφερθούμε στην κρητική επανάσταση του 1821. Δυστυχώς, όμως, παρά τις φιλότιμες προσπάθειες των Κρητών, η πολυπόθητη ελευθερία ήρθε πολύ αργότερα.
Σύμφωνα με μαρτυρίες, οι συνθήκες ζωής υπό την κατοχή των Οθωμανών ήταν σε μεγάλο βαθμό χειρότερες από την υπόλοιπη Ελλάδα. Από τη στιγμή που οι Οθωμανοί ανέλαβαν τον έλεγχο του νησιού, ακολουθήθηκαν σκληρές στρατηγικές. Μία από αυτές ήταν η προσπάθεια εξισλαμοποίησης του χριστιανικού πληθυσμού ή η απώθησή του εκτός των αστικών κέντρων. Μετά την κήρυξη της ένοπλης εξέγερσης στην Πελοπόννησο το Μάρτιο του ‘21, πάρθηκε η απόφαση να συμμετέχει και η Κρήτη στην εθνική επανάσταση. Συνεπώς, η έναρξη της κρητικής επανάστασης σημειώθηκε στις 14 Ιουνίου 1821. Η μάχη που σηματοδότησε την κρητική επανάσταση έλαβε χώρα στο χωριό Λούλο.
Η κρητική επανάσταση επικυρώθηκε την τελευταία Κυριακή του Μαΐου. Εκείνη την ημέρα συναντήθηκαν στα Σφακιά, συγκεκριμένα στην εκκλησία της Θυμιανής Παναγιάς, κρητικοί καπετάνιοι και κληρικοί. Επίσης, σε αυτή τη συνάντηση, σκοπός της οποίας ήταν να ευλογηθούν τα όπλα, μετείχαν και απλοί χωριανοί. Πριν την κρητική επανάσταση, όμως, οι Οθωμανοί της Κρήτης είχαν πληροφορηθεί την επανάσταση στο Μοριά. Για αυτό το λόγο, προχώρησαν σε βιαιότητες εις βάρος των Κρητών ως αντίποινα της εξέγερσης των υπόλοιπων Ελλήνων. Οι υπολογισμοί μαρτυρούν για περισσότερες από 2000 σφαγές και για εκατοντάδες κοπέλες σταλμένες σε χαρέμια.
Πηγή: cretanbeaches.com
Η μάχη του Λούλου
Παρ’ όλα αυτά, η επιθυμία για ελευθερία δε χάθηκε στιγμή. Έτσι, στο χωριό Λούλο, δόθηκε η πρώτη μάχη που πυροδότησε την κρητική επανάσταση. Οι Κρήτες γνώριζαν ότι οι Οθωμανοί ήταν ανήσυχοι λόγω της επανάστασης στην Πελοπόννησο και, συνεπώς, ήταν σε ετοιμότητα για να καταστείλουν την επανάσταση. Αυτό οδήγησε στην πρώτη αιφνιδιαστική επίθεση στα Χανιά. Εικοσιπέντε άντρες οδηγούμενοι από τον Ιωάννη Παπαδογιωργάκη (Γερανιώτη) επιτέθηκαν στον πύργο της Χαρβάτας. Εξουδετέρωσαν τη φρουρά του πύργου και κατάφεραν να το καταλάβουν.
Παράλληλα, οι Οθωμανοί είχαν πληροφορηθεί την κρητική επανάσταση κι ως αντίποινα σκότωναν αμάχους. Μάλιστα, ως αιτία για τις εκτελέσεις αυτές οι Οθωμανοί παρουσίασαν πως ο Παπαδογιωργάκης αρνήθηκε να πληρώσει φόρους. Αυτό το έκαναν προκειμένου να μη διαδοθεί η επαναστατική κίνηση. Στις 14 Ιουνίου στο χωριό Λούλο έλαβε χώρα η πρώτη επίθεση εναντίον των Κρητών επαναστατών. Πιο συγκεκριμένα, εξήντα γενίτσαροι επιτέθηκαν, αλλά έγιναν αντιληπτοί από το Σφακιανό καπετάνιο, Τσελεπή, που τους είδε να πλησιάζουν. Οι Τούρκοι δεν περίμεναν τέτοια αντίσταση και οχυρώθηκαν στα σπίτια του οικισμού. Νωρίτερα, οι κάτοικοι του Λούλου είχαν ενημερωθεί για τον ερχομό των Τούρκων και μετακινήθηκαν στα βουνά. Οι Τούρκοι κρυμμένοι στα εγκαταλελειμμένα σπίτια υπέμειναν την πολιορκία των Κρητικών αγωνιστών.
Εκείνη η μάχη κράτησε ως τη δύση του ηλίου. Στη συνέχεια, οι Οθωμανοί προσπάθησαν να ξεφύγουν. Ωστόσο, οι Κρητικοί τους καταδίωξαν έως κι έξω από τα Χανιά. Οι Οθωμανοί μετρούσαν δεκαοκτώ νεκρούς, ανάμεσά τους και ο αρχηγός τους, Ιμπραήμ Ταμπουρατζής. Εκείνη η ημέρα σηματοδοτήθηκε ως η έναρξη της επανάστασης στον κρητικό χώρο. Εκτός αυτού, η μάχη εκείνη υπήρξε η πρώτη επιτυχία εναντίον των Τούρκων παρέχοντας στους Έλληνες και πολλά λάφυρα. Αν και ακολούθησε ένας σκληρός αγώνας και η επιθυμία για ελευθερία αναθερμάνθηκε, το νησί της Κρήτης δεν κατόρθωσε να απελευθερωθεί μαζί με το Μοριά. Η πολυπόθητη ελευθερία ήρθε έπειτα από 77 χρόνια από την κρητική επανάσταση, το 1898. Η Κρήτη μετρούσε 226 χρόνια κυριαρχίας από τους Οθωμανούς.
Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν σε αυτό το άρθρο:
Η επανάσταση στην Κρήτη που ξεσηκώθηκε το 1821. Οι Τούρκοι ξέσπασαν στους άμαχους. Ανακτήθηκε από www.mixanitouxronou.gr (Τελευταία πρόσβαση στις 12.09.2021)
Ιστορία της Κρήτης. Ανακτήθηκε από el.wikipedia.org (Τελευταία πρόσβαση στις 12.09.2021)
