Μία αμφιλεγόμενη έκθεση μόδας έλαβε χώρα πριν περίπου ένα χρόνο στην Φρανκφούρτη. Σε αντίθεση με τις πανάκριβες εκθέσεις δυτικής μόδας, η συγκεκριμένη έκθεση περιείχε γυναικεία μουσουλμανικά ρούχα που ποίκιλλαν από μαντήλες μέχρι μπούρκες και χιτζάμπ. Η έκθεση δέχθηκε δριμύτατη κριτική στην Γερμανία κυρίως, λόγω της χρηματοδότησής της από τουρκικά ιδρύματα. Αντίθετα, αρκετοί ήταν αυτοί που θεώρησαν ότι η έκθεση σπάει τα στερεότυπα, γεφυρώνοντας Ανατολή και Δύση. Η έκθεση έφερε στο προσκήνιο την ισλαμική μόδα στη Δύση. Τελικά, τι ισχύει για την ισλαμική μόδα; Μορφή γυναικείας καταπίεσης, οριενταλιστική εμμονή ή προσωπική έκφραση;
Η αλήθεια είναι ότι το Κοράνι δεν αναφέρει ρητά τίποτα περί μόδας ή ένδυσης. Αυτό σημαίνει ότι δεν υπάρχει ένας ενδυματολογικός κώδικας που όλες οι μουσουλμάνες πρέπει υποχρεωτικά να ακολουθούν. Αντίστοιχα, δεν υπάρχει κανένας ενδυματολογικός κανόνας που αφορά άνδρες. Το Κοράνι τονίζει – κανονικά όμως – ότι άνδρες και γυναίκες πρέπει να ντύνονται σεμνά. Τίποτα άλλο.
Αυτό, όμως, γεννά ένα ερώτημα. Αν το Κοράνι δεν αναφέρει τίποτα περί χιτζάμπ, τότε ποιος ή ποια έραψε τη μπούρκα;
Η αλήθεια είναι ότι η ιστορία της ισλαμικής μόδας καλύπτεται από ένα πέπλο μυστηρίου. Οι ιστορικοί της ένδυσης δεν έχουν καταλήξει σε κάποιο πειστικό επιχείρημα που να εξηγεί την εξέλιξη της μουσουλμανικής μόδας. Πολλοί θεωρούν ότι η αραβική ενδυμασία του 12ου αιώνα είναι η απαρχή της μουσουλμανικής μόδας, ενώ άλλοι τοποθετούν την απαρχή του ισλαμικού στυλ στα χρόνια της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Κάποιοι άλλοι ερευνητές συσχετίζουν τις αμμοθύελλες της Μέσης Ανατολής με τη μπούρκα. Η σκόνη και η σκληρή ζωή της ερήμου καθιστούσαν άμεση την ανάγκη προστασίας των ματιών και του προσώπου.
Αν και η παραπάνω θεωρία φαίνεται πειστική, τότε πως μπορούμε να εξηγήσουμε την μαντήλα; Νεότεροι ερευνητές θεωρούν, ωστόσο, καταλυτική την επίδραση της Ισλαμικής Επανάστασης στο Ιράν…
Ισλαμική Μόδα: Νέες Τάσεις;
Αξέχαστες έχουν μείνει οι αντιπαραθέσεις στην προερντογανική Τουρκία με τις συστηματικές διώξεις καλυμμένων γυναικών σε δημόσιους χώρους. Αντίστοιχα, σάλο είχε προκαλέσει η απόφαση της Γαλλίας να απαγορεύσει την μπούρκα στους δημόσιους χώρους του κράτους στα τέλη της δεκαετίας του 2000. Η κατάσταση αντιστράφηκε ξανά στην Τουρκία με την άνοδο του Ερντογάν. Υπήρξε, μάλιστα, διχογνωμία αναφορικά με το αν οι καλυμμένες γυναίκες ανώτερων στελεχών του ΑΚΡ μπορούσαν να συνοδεύουν τους συζύγους τους σε δημόσιες εκδηλώσεις. Φυσικά, δεν έλειψε από τη συζήτηση και … η σουλτάνα της Τουρκίας, Εμινέ Ερντογάν, η οποία δεν έχει κρύψει την προτίμησή της για ακριβές μαντήλες ευρωπαϊκών οίκων μόδας!
Η ισλαμική μόδα είναι για τους Δυτικούς η προσωποποίηση της γυναικείας καταπίεσης. Ή αλλιώς μία οριενταλιστική εμμονή. Πως αλλιώς μπορούμε να εξηγήσουμε την οξύτητα της συζήτησης κάθε φορά που μία μουσουλμάνα φοράει μπουρκίνι στην παραλία ή ανοίγει ένα μαγαζί με ισλαμικά ρούχα σε μία γειτονιά; Παρομοίως, η ισλαμική μόδα είναι εμμονή και στο μουσουλμανικό κόσμο. Μία καταναλωτική εμμονή. Μία εμμονή που συνδυάζει την θρησκεία με την αγορά. Ίσως, όμως, είναι και μία εμμονή αυτοπροσδιορισμού. Μία εμμονή ταυτότητας…
Πως αλλιώς θα δημιουργηθούν οι νεόπλουτοι μουσουλμάνοι επιχειρηματίες που πλημμυρίζουν δυτικές αγορές με φθηνά προϊόντα;
Όσο κιτς και αν φαίνεται, η ισλαμική μόδα κουβαλά στις πλάτες της μία βιομηχανία εκατομμυρίων δολαρίων που εκτείνεται από την Πόλη μέχρι το αρχιπέλαγος της Ινδονησίας. Χιλιάδες ράφτες, χιλιάδες εργοστάσια, ακόμα και εμπορικά κέντρα αποκλειστικά για μουσουλμάνες είναι διασκορπισμένα στον μουσουλμανικό κόσμο. Η πελατεία φυσικά δεν σταματάει ποτέ! Η οικονομική κρίση είναι άγνωστη λέξη για αυτήν την ιδιαίτερη βιομηχανία μόδας…
Ένας σχεδιαστής μόδας είχε πει κάποτε ότι το καλύτερα ρούχα βγαίνουν από τα πιο απλά πατρόν. Αυτό ταιριάζει απόλυτα στις σχολές ισλαμικής μόδας που βρίσκονται παντού στον μουσουλμανικό κόσμο. Φυσικά, οι σχολές δεν διδάσκουν μόνο σχέδιο μόδας, αλλά και μάρκετινγκ ισλαμικών ενδυμάτων. Πολλές κοπέλες που προσπαθούν να αναπτύξουν την δική τους θηλυκότητα μέσα σε ένα ιδιότυπο κοινωνικό πλαίσιο εγγράφονται σε αυτές τις σχολές. Πόση αυτονομία μπορείς, όμως, να κερδίσεις όταν πρέπει να κρύβεις το πρόσωπό σου; Αναρωτιέμαι…
Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν στο άρθρο αυτό:
“Asserting a Muslim Fashion Identity”, The New York Times
