Οι Μάγια είναι μια φυλή της Αμερικής που έκανε την εμφάνισή της στο προσκήνιο της Ιστορίας το 2000π.Χ. . Η ιστορία του πολιτισμού αυτού χωρίζεται σε τρεις περιόδους: την Αρχαϊκή, την Προκλασική και την Κλασική περίοδο. Οι Μάγια, ένας πολιτισμός γεμάτος από μυστήριο, ανέπτυξαν σημαντικά την αρχιτεκτονική τους, η οποία θεμελίωσε και τις υπόλοιπες τέχνες, όπως την γλυπτική και τη ζωγραφική. Οι τοιχογραφίες των Μάγια είναι βασισμένες στη θρησκεία στην οποία πίστευαν. Δείγματα αρχιτεκτονικής αποτελούν τα μνημεία: El Castillo, το ανάκτορο του κυβερνήτη, ο ναός του κυβερνήτη και η αίθουσα των χείλιων πυλώνων.
Η ΠΥΡΑΜΙΔΑ EL CASTILLO
Είναι ένα μνημείο που βρίσκεται στη βορειοανατολική ακτή της χερσονήσου του Γιουκατάν του Μεξικού. Πρόκειται για ένα οικοδόμημα πυραμίδων, αφού ουσιαστικά πρόκειται για τρεις πυραμίδες από τις οποίες οι δύο βρίσκονται στο εσωτερικό της τρίτης. Αυτό αποκαλύπτει ότι η πυραμίδα χτίστηκε σε τρεις φάσεις. Το οικοδόμημα αυτό χρησιμοποιήθηκε ως ταφικό μνημείο ή ως ναός.
ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗΣ ΤΩΝ ΜΑΓΙΑ
Κύριο χαρακτηριστικό της αρχιτεκτονικής των Μάγια είναι η διακόσμηση των ναών και των παλατιών. Κοσμούσαν λοιπόν τα κτήριά τους μα αγάλματα πέτρινα που απεικόνιζαν μάχες, πολέμους και βασιλιάδες. Οι ναοί τους, όπου λατρεύονταν οι θεότητες και γίνονταν ανθρωποθυσίες, είχαν όλοι τους σχήμα πυραμίδας που αποτελούνταν από πέτρινα σκαλοπάτια που οδηγούσαν στην κορυφή της. Άλλο χαρακτηριστικό που έγκειται στην αρχιτεκτονική τους είναι οι στέγες των παλατιών, οι οποίες είναι κατασκευασμένες από ξύλο.
Η καμπύλη αψίδα είναι μια εφεύρεση των Μάγια, η οποία είναι χαρακτηριστικό της αρχιτεκτονικής των κτηρίων τους. Πρόσδιδε φωτεινότητα και ευρυχωρία στα δωμάτια των ναών και των παλατιών.
Ιστορικές πηγές αναφέρουν ότι οι καλλιτέχνες των Μάγια ήταν δεινοί στο σκάλισμα της πέτρας και του ξύλου, τις τοιχογραφίες και την ξυλογλυπτική. Οι αγγειοπλάστες δεν παρήγαγαν μόνο σκεύη καθημερινής χρήσης αλλά και λεπτεπίλεπτα αγγεία ζωγραφισμένα με σκηνές επικών αγώνων του κάτω κόσμου τα οποία χρησιμοποιούσαν σαν ταφικά αφιερώματα, ενώ τα κοσμήματα των Μάγια ήταν κατασκευασμένα από νεφρίτη. Τα βιβλία τους γράφτηκαν σε φλοιούς δέντρων, βασισμένα σε μια γραφή ιερογλυφικών.
ΜΝΗΜΕΙΑΚΗ ΤΕΧΝΗ
Η τέχνη των Μάγια χαρακτηρίζεται ως μνημειακή, γιατί και η ζωγραφική και η γλυπτική εφαρμόστηκαν ώστε να διακοσμήσουν κυρίως ναούς και ταφικά μνημεία. Τα έργα τους δηλαδή οικοδομήθηκαν για λόγους μνημειώδης. Η αρχιτεκτονική, αφήνοντας το αποτύπωμά της στον χρόνο, μας υπενθυμίζει την ύπαρξη αλλά και την εξαφάνιση ενός πολιτισμού.
ΕΠΙΡΡΟΕΣ ΣΤΗΝ ΤΕΧΝΗ
Οι μεγαλύτερες επιρροές στην αρχιτεκτονική των Μάγια δημιουργήθηκαν από τους Τολτέκ, μια πολεμική φυλή που κυριάρχησε τους Μάγια κατά τον 10ο αιώνα. Η επίδραση των Τολτέκων φανερώνεται στην χρήση του επαναλαμβανόμενου θέματος του πάνθηρα και του αετού.
Επίσης, η Τέχνη των Μάγια που διακρίνεται τόσο στην αρχιτεκτονική μνημείων όσο και στην αρχιτεκτονική των πόλεων, βασίστηκε στα μαθηματικά και την αστρονομία. Τα βιβλία του πολιτισμού αυτού, που δεν σώθηκαν όλα στις μέρες μας, μαρτυρούν για έναν προηγμένο πολιτισμό.
ΓΛΥΠΤΙΚΗ
Η γλυπτική των Μάγια αντικατόπτριζε τους ίδιους τους Μάγια, τη ζωή τους και την κουλτούρα τους. Μία από τις πιο συνηθισμένες φόρμες της γλυπτικής των Μάγια ήταν οι Stelas. Οι Stelas ήταν μεγάλες πέτρινες πλάκες καλυμμένες με σκαλίσματα. Τα σκαλίσματα αποτελούνταν από ξύλο, οψιανό, πέτρα, κοχύλια, νεφρίτη και πέτρα, πηλό και στόκο.
ΑΓΑΛΜΑΤΑ
Τα αγάλματά τους ήταν είτε πέτρινα είτε κεραμικά. Τα πέτρινα αγάλματα είχαν πραγματιστικούς όσο και καθαρά πρακτικούς σκοπούς. Συνήθως οι Μάγια καλλιτέχνες δημιουργούσαν μικρά αγάλματα από πηλό για να στολίσουν τις κορυφές των καπακιών μιας γλάστρας.
ΤΟΙΧΟΓΡΑΦΙΕΣ
Οι τοιχογραφίες των Μάγια, που έχουν ανακαλυφθεί, μαρτυρούν κι αποδεικνύουν πολλά χρήσιμα στοιχεία για τον πολιτισμό των Μάγια. Χρησιμοποιούσαν υλικά τα οποία υπήρχαν σε αφθονία, ενώ τα κυρίαρχα χρώματα στη ζωγραφική τους ήταν το κόκκινο και το μαύρο. Το μπλε θεωρήθηκε ότι ήταν το χρώμα των θεών.
Τα θέματα των τοιχογραφιών είχαν θέματα όπως, πώς παράγονται διάφορες καλλιέργειες αλλά απεικόνιζαν και μάχες σε θρησκευτικές γιορτές.
ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ
Η λογοτεχνία των Μάγια είναι γραμμένη πάνω σε διάφορα υλικά και φόρμες. Έχουν γραφτεί δηλαδή κείμενα λογοτεχνικά πάνω σε πέτρινα μνημεία, σε εγχάρακτα και πολύχρωμα κόκκαλα, σε εγχάρακτο νεφρίτη και οψιανό . Βρέθηκαν επίσης σε σκαλισμένα ξύλα και κεραμικά.
Τέλος, η γραφή που χρησιμοποιήθηκε διαβάζονταν από αριστερά προς τα δεξιά και από πάνω προς τα κάτω.
Πηγές
Αναστασιάδης, Κ. (2001). Άνθρωπος και περιβάλλον (Μεγάλα μνημεία της Γης). Κιλκίς-Κρύα Βρύση: Αικατερίνη Κυριακίδου
Μίνστερ, Κρίστοφερ. (2023). https://el.eferrit.com/
Ancient Maya Civilization Art & Culture https://www.incredibleart.org/
