Μουσείο Άλατος στο Μεσολόγγι: η βράβευση
Τον περασμένο Μάιο στην πόλη Portimão της Πορτογαλίας, ένα μικρό και άσημο για τα ελληνικά δεδομένα μουσείο, έλαβε το ομώνυμο βραβείο. Το European Museum Forum που υπάγεται στο Συμβούλιο της Ευρώπης έδωσε το βραβείο Portimão στο Μουσείο Άλατος του Μεσολογγίου, αναδεικνύοντάς το σε μουσείο της χρονιάς. Πρόκειται για μια πολύ σημαντική διάκριση, μια που το ελληνικό μουσείο έλαβε αυτή τη θέση ανάμεσα σε 50 μουσεία από 29 χώρες. Αποτελεί δε την τρίτη φορά που ένα ελληνικό μουσείο λαμβάνει μια τέτοια διάκριση, με το τελευταίο βραβείο να χρονολογείται στο μακρινό 2005 και να αφορά το Βυζαντινό Μουσείο Θεσσαλονίκης. Το πρώτο ελληνικό μουσείο που έλαβε βραβείο ήταν το Λαογραφικό Μουσείου Ιωάννας Παπαντωνίου στο Ναύπλιο, 40 χρόνια πριν.
Το βραβείο αυτό είναι ένα από τα σημαντικότερα που απονέμονται διεθνώς. Όπως είπε, άλλωστε, και η διευθύντρια του μουσείου, Δέσποινα Κανελλή, μιλώντας στο Αθηναϊκό- Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων, το Μουσείο Άλατος στο Μεσολόγγι είχε να συναγωνιστεί μουσεία με υψηλές τεχνολογικές προδιαγραφές, μεγαλύτερης έκτασης και ανθρώπινου δυναμικού, αλλά και πλουσιότερων οικονομικών πόρων. Ερωτώμενη για το σκεπτικό πίσω από την επιλογή και βράβευση του μεσολογγίτικου μουσείου, η κα Κανελλή σημειώνει πως η επιτροπή έκρινε πως μπορεί να είναι ένα μικρό μουσείο, είναι όμως ένα μουσείο με καρδιά. Ένας χώρος όπου συνυπάρχουν η ιστορία, η βιομηχανική κληρονομιά και η βιωσιμότητα. Και πάνω από όλα ένας πολιτιστικός χώρος όπου ο επισκέπτης νιώθει σαν το σπίτι του.
Το Μουσείο Άλατος στο Μεσολόγγι δε θα είχε φτάσει, ίσως, στα βραβεία χωρίς την παρότρυνση του Γιάννη Μαρκάκη, από το μουσείο Λυχνοστάτης στην Κρήτη και εθνικού εκπροσώπου στην οργάνωση European Museum Forum. Την αίτηση ακολούθησε το ενδιαφέρον του EMF και η πρόκληση για ετοιμασία και κατάθεση φακέλου.
Φυσικά δεν θα έλειπε και η επίσκεψη στο Μουσείο. Έτσι, πριν ένα χρόνο επισκέφτηκε το Μουσείο Άλατος στο Μεσολόγγι ένας Ολλανδός κριτής. Ξεναγήθηκε στους χώρους του μουσείου, μίλησε με επισκέπτες και ανθρώπους της πόλης, διασφαλίζοντας ότι τηρούνται οι αυστηρές προδιαγραφές που απαιτούνται για να ισχύει μια υποψηφιότητα. Σε δεύτερο χρόνο, πέρσι τον Νοέμβριο, ακολούθησε η επίσκεψη δύο κριτών -αυτή τη φορά, όμως, incognito. Ως απλοί και άγνωστοι επισκέπτες, περιηγήθηκαν στους χώρους του μουσείου, ζώντας την αυθεντική εμπειρία ενός επισκέπτη. Τέλος, αρχές του περασμένου Μάη, η διευθύντρια του μουσείου παρουσίασε στην Πορτογαλία το μουσείο, το οποίο είχε ενταχθεί στην κατηγορία μουσεία βιομηχανικής κληρονομιάς. Όταν τελικά ακούστηκε το όνομα του Μουσείου Άλατος κατά τη βράβευση, έμοιαζε με ένα όνειρο που έγινε πραγματικότητα.
Το αλάτι βρήκε τη θέση που του αξίζει σε ένα υπέροχο μουσείο
Το Μουσείο Άλατος στο Μεσολόγγι άνοιξε τις πύλες του τον Σεπτέμβριο του 2020. Ωστόσο, ήταν μια ιδέα που είχε γεννηθεί χρόνια πριν στον ιδρυτή του, Νίκο Κορδόση. Μαζί με τη γυναίκα του, τωρινή διευθύντρια του μουσείου, Δέσποινα Κανελλή, ξεκινούν την ενασχόλησή τους με το αλάτι το 2007. Τότε αρχίζει η σκέψη για μια έκθεση σχετική με το αλάτι. Τρία χρόνια μετά, το 2010, πραγματοποιούν την πρώτη έκθεση το θέμα αυτό. Είχαν ήδη αρχίσει να διαμορφώνουν τις περίφημες συλλογές τους, που πλέον μπορεί να θαυμάσει ο επισκέπτης στο μουσείο, στην περιοχή Τουρλίδα του Μεσολογγίου. Η πρώτη αυτή έκθεση, στους τρεις μήνες λειτουργίας της δέχτηκε 7.500 επισκέπτες, ένας αριθμός εντυπωσιακός ακόμη και για μεγάλα μουσεία.
Το δημοτικό συμβούλιο αποδέχτηκε την πρόταση για τη δημιουργία ενός θεματικού μουσείου. Παραχώρησε, μάλιστα, ένα κτίριο που γειτνιάζει με τη λιμνοθάλασσα και το οποίο οι ιδρυτές, κος Κορδόσης και κα Κανελλή μετέτρεψαν σε Μουσείο Άλατος στο Μεσολόγγι.
Το κτίριο οικοδομήθηκε το 1946 και ήταν γνωστό με το όνομα «Θάλαμος». Φιλοξενούσε τους αλυκάριους, τους εργάτες που έρχονταν για την συγκομιδή του αλατιού, από το Μεσολόγγι ή τα Ιόνια νησιά. Ήταν χωρισμένο σε 5 δωμάτια με είσοδο και έξοδο από την πλευρά των αλυκών.
Τι μπορεί, λοιπόν, να μάθει ο επισκέπτης στο Μουσείο Άλατος στο Μεσολόγγι; Τα πάντα για το αλάτι! Μπορεί να θαυμάσει από κοντά αλάτια από όλο τον κόσμο, με διαφορετικούς χρωματισμούς και κοκκομετρίες. Να πληροφορηθεί για τις πηγές προέλευσης του αλατιού, αλλά και την σχέση του με την κτηνοτροφία, καθώς και τις 14.000 διαφορετικές του χρήσεις. Συνεχίζοντας, ο επισκέπτης θα ενημερωθεί για τις ενεργές και μη αλυκές της χώρας, καθώς και την επίδραση του αλατιού στην τοπική και παγκόσμια οικονομία. Και φυσικά θα μάθει την ιστορία των περίφημων αλυκών του Μεσολογγίου, εκεί που καλλιεργείται και εξορύσσεται το 65 % της ελληνικής παραγωγής. Οι Μεσολογγίτες αλυκάριοι γνωρίζουν μάλιστα πως θα μαζέψουν χωρίς μηχανήματα, την “αφρίδα”, τον ανθό του αλατιού δηλαδή.
Το μουσείο, όμως, δεν εξαντλείται μόνο στο αλάτι ως οικονομικό αγαθό. Στην Αίθουσα Δ, ο επισκέπτης μπορεί να δει έργα λογοτεχνών, ζωγράφων, γλυπτών και πολλών άλλων καλλιτεχνών για τους οποίους το αλάτι αποτέλεσε πηγή έμπνευσης, αλλά και υλικό καλλιτεχνικής δημιουργίας. Στην τελευταία αίθουσα, η μοναδική για τα ελληνικά δεδομένα συλλογή από αλατιέρες είναι σίγουρο ότι δε θα αφήσει κανέναν αδιάφορο. 1.500 αλατιέρες, με χρονολόγηση από το 1800 ως τις μέρες μας, άλλες χειροποίητες, άλλες βιομηχανικές, παρουσιάζονται με έναν εντυπωσιακό τρόπο.
Και αν ο επισκέπτης θέλει να θυμάται την επίσκεψή του και όχι μόνο με τις φωτογραφίες που τράβηξε, έχει φροντίσει για αυτό το κατάστημα δώρων του μουσείου. Στο Μουσείο Άλατος στο Μεσολόγγι ο επισκέπτης μπορεί να προμηθευτεί αλάτι Μεσολογγίου αλλά και από άλλα μέρη. Και φυσικά αλατιέρες, έργα τέχνης και αναμνηστικά της πόλης και των αλυκών της.
Ένα προσεγμένο και πρωτότυπο μουσείο για μια διαφορετική βόλτα στην ιστορία των ελληνικών προϊόντων.
Πηγές:
Το πρώτο μουσείο άλατος στην Ελλάδα βρίσκεται στο Μεσολόγγι! (2020). Ανακτήθηκε από: iaitoloakarnania.gr (τελευταία πρόσβαση: 24/09/2024).
Ευρωπαϊκό βραβείο στο Μουσείο Άλατος, ανάμεσα σε 50 μουσεία από 29 χώρες -Γιατί ξεχώρισε. (2024) iefimerida. Ανακτήθηκε από: www.iefimerida.gr (τελευταία πρόσβαση: 24/09/2024).
Πληροφορίες από την ιστοσελίδα του μουσείου: www.saltmuseum.gr (τελευταία πρόσβαση: 24/09/2024).
