Από τότε που εμφανίστηκε η ανθρώπινη ύπαρξη συναντάμε και το νομαδικό τρόπο ζωής (το είδος Homo erectus είχε διαρκή μετακίνηση εκτός από την ανατολική και νότια Αφρική, στην Κίνα και την Ινδονησία)[1]. Ο νομαδισμός, γενικά θεωρείται ως θεμελιώδης έννοια και αποτελεί συγχρόνως κινητήρια δύναμη της προόδου. Κατά τη διάρκεια του νομαδισμού, ο άνθρωπος αρχίζει να χτίζει τις πρώτες κατοικίες. Σπηλιές, σκηνές ή γενικά προσωρινά καταφύγια, τα οποία του προσέφεραν προστασία από διάφορους κινδύνους, όπως καιρικές συνθήκες, άγρια ζώα, χαρακτηρίζονται ως τα πρώτα εφήμερα καταλύματα.
Οι πρωτόγονοι μέχρι και τη νεολιθική εποχή δεν έχουν μόνιμο μέρος για να ζήσουν και αυτό οφείλεται κυρίως σε τρείς λόγους: α) Στις ακρότητες του γήινου κλίματος, β) στην αναζήτηση τροφής και γ) στην απειλή ισχυρότερων λαών. Με βάση τα παραπάνω, ήταν φυσικό να αδιαφορούν για την οικειοποίηση χώρου, να χαρακτηρίζονται από μια γενική τάση σπατάλης αλλά και να ενδιαφέρονται μόνο για την απόκτηση των απαραίτητων αγαθών[2].
Η πιο στοιχειώδης μορφή κατοικίας, η οποία αποτέλεσε στέγη για τους νομάδες, ήταν η σκηνή. Γενικά, η σκηνή μπορεί να σκιαγραφήσει με απόλυτη ευκρίνεια την απλότητα που χαρακτηρίζει τη νομαδική ζωή. Σημαντικότερα παραδείγματα σκηνής ήταν το είδος tipi, yurt και μαύρη τέντα. Κοινό στοιχείο των τριών αυτών κατοικιών ήταν η γρήγορη και εύκολη συναρμολόγηση και μετακίνηση, όπως επίσης, η κατασκευή, η οποία συνδέονταν άμεσα με την κοσμολογία και τις συνήθειες των λαών. Τα υλικά που χρησιμοποιούνταν κατά κύριο λόγο για την κατασκευή τους ήταν φυσικά (ξύλο, δέρμα κ.α), τα οποία τους τα προσέφερε απλόχερα “η μάνα γη”.
Στη σύγχρονη εποχή ο νομαδισμός εξακολουθεί να υπάρχει με τη διαφορά όμως ότι οι λόγοι είναι διαφορετικοί, όπως και στα καταλύματα εντοπίζονται διαφορές, όχι τόσο στο είδος των κατοικιών αλλά στη τεχνολογία και τη μορφολογία. Σήμερα, κύριοι λόγοι όπου κάποιος επιλέγει το νομαδικό τρόπο ζωής είναι: α) η εναντίωση στο κατεστημένο, β) η ανάγκη για εξερεύνηση, ψυχαγωγία ή γ) για εργασία.
Όσο αναφορά την τεχνολογική εξέλιξη των καταλυμάτων, στις μέρες μας έχουν φτάσει στο ζενίθ τους. Κάλλιστα θα μπορούσαμε να τα χαρακτηρίσουμε ως μικρά θαύματα της τεχνολογίας. Σύγχρονες σκηνές, όπως η weaving home, η orange solar tent ή ακόμα και η cork treehouse tent δεν υστερούν σε τίποτα από ένα “κανονικό νοικοκυριό”.
Η σκηνή weaving home είναι σχεδιασμένη από την Abeer Seikaly. Πρόκειται για μια ανθεκτική κατασκευή που έχει τη δυνατότητα να στηθεί αλλά και να αυξομειώσει το μέγεθός της πολύ εύκολα. Κύρια μέρη είναι η κυκλική βάση, η μπαταρία ανατροφοδότησης (βρίσκεται στο κέντρο της βάσης), η καινοτόμα επένδυση από εύκαμπτο υλικό που λειτουργεί ως ένας τυπικός τοίχος (υπάρχει εγκατεστημένη ύδρευση και ηλεκτροδότηση) και τέλος, η μικρή δεξαμενή νερού. Επίσης, εκτός από το άνοιγμα της εισόδου υπάρχουν και άλλα σε διαφορετικά μεγέθη από τα οποία αερίζεται ο χώρος.[3]
Ένα άλλο πρωτοποριακό είδος σκηνής είναι η orange solar tent με κύριο χαρακτηριστικό την αξιοποίηση της ηλιακής ενέργειας. Η ανάγκη για στέγαση αλλά και παροχή ηλεκτρισμού για τους επισκέπτες του μουσικού φεστιβάλ Glastnbury, ώθησε στη δημιουργία αυτής της σκηνής. Η μεταφορά και η συναρμολόγηση γίνεται με πολύ απλό τρόπο. Είναι μια φιλική προς το περιβάλλον αλλά ταυτόχρονα και μια hi-tech κατασκευή που περιλαμβάνει τρεις πηγές φωτοβολταϊκών, ενδοδαπέδια θέρμανση, σύστημα φωτισμού RFID, δυνατότητα σύνδεσης στο διαδίκτυο, οθόνη αφής και φυσικά φορτιστή που μπορεί να εξυπηρετήσει συγχρόνως παραπάνω από έναν χρήστη[4].
Μια άλλη σύγχρονη μορφή σκηνής είναι η Cork treehouse, όπου βασικό υλικό είναι ο φελλός. Θεωρείται μια ευφυής πρόταση, η οποία βραβεύτηκε με τιμητική διάκριση από το διαγωνισμό που διοργάνωσε η εταιρεία Susdesign στο Belem της Λισαβόνας. Οι σχεδιαστές είχαν ως απώτερο σκοπό τη δημιουργία μιας καινοτόμας και ταυτόχρονα οικολογικής κατασκευής. Ο φελλός που χαρακτηρίζεται για τις θερμομονωτικές του ιδιότητες, εκτός από ένα ακίνδυνο υλικό και φιλικό προς το περιβάλλον, αποτελεί και μια έξυπνη λύση για το σχεδιασμό μιας ελαφριάς κατασκευής που μπορεί να μεταφερθεί πολύ εύκολα. Επίσης, η αποθήκευσή του είναι μια απλή διαδικασία, ο χρήστης το μόνο που έχει να κάνει είναι να το τυλίξει σε ρολό και να το τοποθετήσει στην πρακτική τσάντα που το συνοδεύει[5].
Επιπλέον, μια μοναδική εφεύρεση είναι η σκηνή bubble tent. Πρόκειται για μια διαφανή ή ημιδιάφανη, PVC σκηνή που θυμίζει γυάλινο igloo. Αυτή η μοναδική κατασκευή δίνει την ευκαιρία στον χρήστη να ζει το έξω μέσα και ταυτόχρονα να προσφέρει όλες τις ανέσεις. Απαραίτητη είναι η ύπαρξη φυσητήρα ώστε η σκηνή να διατηρείται φουσκωμένη[6].
Εν κατακλείδι, σε όλες τις προτάσεις ενσωματώνονται η εξελιγμένη τεχνολογία και οι νέες μέθοδοι που αφορούν τα υλικά. Είναι πρακτικές και προπάντων ελαφριές κατασκευές που προσφέρουν προστασία αλλά και ένα καλαίσθητο κατάλυμα που μπορεί να χρησιμοποιηθεί τόσο σε περίπτωση ανάγκης όσο και για λόγους ψυχαγωγίας.
