Ο ποιητής είχε μια δημιουργική και αξεπέραστη πορεία, η οποία πέρασε από τρεις φάσεις. Στην πρώτη φάση ο ποιητής επηρεάζεται από το γαλλικό συμβολισμό και τον παρνασσισμό, δηλαδή, δίνει έμφαση στην ακρίβεια της έκφρασης και στις λεπτομέρειες που θέλει να ποίηση αντικειμενική, χωρίς συναίσθημα. Έπειτα στη δεύτερη φάση ο Καβάφης παγιώνει τρεις θεματικούς κύκλους στην ποίηση του:
- τον ιστορικό
- τον φιλοσοφικό και
- τον ερωτικό
Όσον αναφορά το ιστορικό κομμάτι ο ποιητής αυτοπροσδιοριζόταν ως ποιητής ιστορικός. Μελετούσε ιστορικές πηγές και αναφερόταν είτε σε πραγματικά είτε σε πλασματικά γεγονότα. Ο φιλοσοφικός- γνωμολογικός κύκλος σχετίζεται με την ανθρώπινη μοίρα και τη σχέση του ανθρώπου με το χρόνο και το θεό. Τέλος ο ερωτικός ή ηδονικός έχει ως κεντρικό άξονα την ερωτική μνήμη, την ομοφυλοφιλία και τα ινδάλματα αρχαίων εφήβων που ξυπνάνε στη μνήμη του ποιητή. Οι κύκλοι αυτοί μπορούν να συνδυαστούν και σε ένα ποίημα(π.χ Καισαρίων, 1914 ιστοριογενές).
Ο Καβάφης είχε ένα μεγάλο «πάθος», μια παρεκτροπή από τα συνήθη που οι περισσότεροι μελετητές του έργου και της ζωής του θεωρούν ότι πρόκειται για την ομοφυλοφιλική ερωτική ζωή του ποιητή. Αν και στην αρχή η ποίηση του Κ.Π. Καβάφη συνάντησε την εχθρότητα και την επιφύλαξη του πνευματικού κόσμου, με τον καιρό επιβλήθηκε στη συνείδηση όλων σαν ένας ιδιόμορφος αλλά μεστός και γεμάτος με ουσιαστικό περιεχόμενο ποιητής που δεν ενδιαφερόταν για την εξωτερική εμφάνιση του στίχου του αλλά μονάχα για τον εσωτερικό στοχασμό, τη φιλοσοφική σκέψη και το στοχαστικό δίδαγμα.
Μετά θάνατον, ο Καβάφης έγινε αντικείμενο μακρόχρονης μελέτης από ποιητές και μελετητές του έργου του σε όλο τον κόσμο. Τα ποιήματά του εκδόθηκαν και εκδίδονται σε συλλογές, ενώ πρόκειται και για τον πιο πολυμεταφρασμένο Νεοέλληνα λογοτέχνη. Ποιήματά του έχουν μεταφραστεί στα γαλλικά, αγγλικά, γερμανικά, ιταλικά, ισπανικά, ολλανδέζικα, αραβικά, σλαβικές γλώσσες και σε πάρα πολλές άλλες γλώσσες. Πέθανε από καρκίνο στο λάρυγγα στις 29 Απριλίου 1933, τη μέρα που συμπλήρωνε τα 70 χρόνια ζωής του. Σήμερα, στην Αλεξάνδρεια, το διαμέρισμα του Καβάφη έχει μετατραπεί σε μουσείο με εκδόσεις, χειρόγραφα, μεταφράσεις, δημοσιεύματα και έργα τέχνης εμπνευσμένα από το έργο του, πλούσιο φωτογραφικό, φιλολογικό και άλλο υλικό. Ο Γ. Ξενόπουλος θα δημοσιεύσει το 1903 στο περιοδικό Παναθήναια, μία επαινετική κριτική με τίτλο «Κ.Π Καβάφης , ένας ποιητής».
b.JPG)
Όποιος έχει την τύχη να διαβάσει έστω και ένα του ποίημα, θα καταλάβει αμέσως και θα νιώσει αυτά τα διαχρονικά μηνύματα που περνά στον αναγνώστη αλλά και το πόσο επίκαιρα και σύγχρονα μοιάζουν σε αυτήν την εποχή που διανύουμε. Οι στίχοι που έχουν μείνει στη δική μου μνήμη μου χαραγμένοι μετά από αρκετά ξεφυλλίσματα είναι οι εξής: «Η Ιθάκη σ’έδωσε τ’ωραίο ταξίδι. Χωρίς αυτήν δε θα’ βγαινες στον δρόμο. Αλλά δεν έχει να σε δώσει πια. Κι αν πτωχική τη βρεις η Ιθάκη δε σε γέλασε. Έτσι σοφός που έγινες με τόση πείρα ήδη θα το κατάλαβες οι Ιθάκες τι σημαίνουν».
