Το Σουδάν έχει υπάρξει πληθώρα φορές πεδίο μάχης και συγκεκριμένα εμφυλίου πολέμου. Αιτία του παραπάνω -εδώ και κάποιες δεκαετίες- αποτελούν τα αντικρουόμενα συμφέροντα δυο σημαντικών προσωπικοτήτων της χώρας, του Αμπντέλ Φατάχ Αλ-Μπουρχάν και του Μοχάμεντ Χαμντάν Νταγκάλο.
Ο Αμπντέλ Φατάχ Αλ-Μπουρχάν είναι de factο ηγέτης του Σουδάν και αρχηγός των Ένοπλων Δυνάμεων του (SAF: Sudan Armed Forces) ενώ ο Μοχάμεντ Χαμντάν Νταγκάλο, γνωστός αλλιώς και με το ψευδώνυμο Χαμίνττι, είναι πρώην πολέμαρχος και νυν αρχηγός των Δυνάμεων Ταχείας Υποστήριξης (RSF: Rapid Support Forces) με 70.000 μαχητές.
Η πρώτη σύγκρουση
Το Σουδάν κατάφερε δια μέσου της αγγλοαιγυπτιακής συγκυβέρνησης να κερδίσει την ανεξαρτησία του το 1956. Η χώρα όμως δεν ήταν ακόμη διαχωρισμένη σε Σουδάν και Νότιο Σουδάν. Έτσι, η διάσπαση των υποσχέσεων που είχαν δοθεί στο νότιο τμήμα του τότε Σουδάν για πλήρη συμμετοχή στο πολιτικό σύστημα, από την αραβική κυβέρνηση που δραστηριοποιούνταν στην πρωτεύουσα της χώρας, Χαρτούμ, οδήγησε σε δυο περιόδους εμφυλίου πολέμου. Ο πρώτος διήρκησε μόλις από το 1955 έως το 1972 ενώ ο δεύτερος από το 1983 έως το 2005.
Οι εμφύλιοι αυτοί πόλεμοι εκτός από φυσικές καταστροφές επέφεραν και πολλές ανθρώπινες απώλειες και οικονομικές κρίσεις. Προσχώρησαν έτσι τον Ιανουάριο του 2005 σε υπογραφή μίας Ειρηνευτικής Συμφωνίας μεταξύ Βόρειου και Νότιου τμήματος. Η συμφωνία αυτή παραχωρούσε στο Νότιο τμήμα της χώρας μια περίοδο αυτονομίας 6 χρόνων. Ακολούθησε μάλιστα και δημοψήφισμα όπου το 98% του λαού αναδείχθηκε υπέρ του διαχωρισμού. Έτσι λοιπόν το Νότιο Σουδάν εξασφάλισε την ανεξαρτησία του από το Σουδάν στις 9 Ιουλίου 2011.
Οι διαπλοκές στο Νταρφούρ το 2003
Πόλεμος διεξήχθη και σε μια ακόμη περιοχή της χώρας, στο Νταρφούρ, το 2003. Υπήρξε αποτέλεσμα της προσπάθειας περιθωριοποίησης των μη αραβικών φυλών της περιοχής από τις πολιτικές της πρωτεύουσας, την πρόσβαση σε γη και φυσικούς πόρους. Ξέσπασαν διαμαρτυρίες από το Απελευθερωτικό Κίνημα/Στρατός του Σουδάν (DFL) και το Κίνημα Δικαιοσύνης και Ισότητας (JEM), που είχαν ως απώτατο σκοπό την κατανομή της εξουσίας. Όπως ήταν αναμενόμενο, ο τότε πρόεδρος της χώρας Ομάρ Χασάν Αχμάντ Αλ Μπασίρ εξόπλισε και παρότρυνε αραβικές πολιτοφυλακές (Janwaweed) να εναντιωθούν στους διαμαρτυρητές στο Νταρφούρ.
Ο Αλ Μπασίρ δεν σταμάτησε εκεί. Θέλησε να τριπλασιάσει τις τιμές των αγαθών σε μια περίοδο που ο πληθωρισμός ακουμπούσε το 70% και υπήρχε έλλειψη και αδυναμία συναλλάγματος. Αυτό είχε ως επόμενο μαζικές διαδηλώσεις και εν τέλει την ανατροπή της κυβέρνησης του Όμαρ Αλ Μπασίρ στις 11 Απριλίου του 2019. Λίγο αργότερα υπεγράφη Πολιτική Συμφωνία και Σχέδιο Συνταγματικής Διακήρυξης για τον σχηματισμό μιας μεταβατικής κυβέρνησης. Απαγόρευσαν ακόμη, το δημόσιο μαστίγωμα, το αλκοόλ για τους μη μουσουλμάνους ενώ ταυτόχρονα ο ακρωτηριασμός των γυναικείων γεννητικών οργάνων πλέον αντιστοιχεί σε τιμωρία έως και 3 χρόνια φυλάκιση.
Αλ Μπουρχάν & Νταγκάλο: οι δυο ανταγωνιστές στην ιστορία της χώρας του Σουδάν
Πρωθυπουργός της μεταβατικής κυβέρνησης αναδείχθηκε ο Αμπντάλα Χάμντοκ (21 Αυγούστου 2019), ο οποίος μάλιστα θα οδηγούσε την χώρα σε δημοκρατικές εκλογές προς το τέλος του 2022.
Η ειρηνική αυτή περίοδος δεν διήρκησε για πολύ. Στις 25 Οκτωβρίου του 2021 ένα ακόμη στρατιωτικό πραξικόπημα έλαβε χώρα με ηγέτη τον Στρατηγό Αμπντέλ Φατάχ Αλ-Μπουρχάν. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα την σύλληψη της πολιτικής κυβέρνησης καθώς και του πρωθυπουργού. Ο Αμπντάλα Χάμντοκ επανήλθε στην πρωθυπουργία τον Νοέμβριο του 2021, παραιτήθηκε ωστόσο δύο μήνες αργότερα. Έτσι αρχηγός κράτους και κυβέρνησης ανακηρύχθηκε από τον Μάρτιο του 2022, ο Αλ Μπουρχάν.
Αναπληρωτής του Αλ Μπουρχάν, δεύτερος στη διοίκηση και ηγέτης της παραστρατιωτικής ομάδας του RSF-όπως αναφέρουμε και παραπάνω-είναι ο Μοχάμεντ Χαμντάν Νταγκάλο. Ο τελευταίος ενδέχεται να δεχτεί δριμύ πλήγμα καθώς το προτεινόμενο σύμφωνο κατανομής της εξουσίας του στρατού προβλέπει την ενσωμάτωση του RSF στον τακτικό στρατό, χάνοντας έτσι την ανεξαρτησία του, την στιγμή που ο Νταγκάλο φιλοδοξεί να αποκτήσει τον τίτλο του προέδρου.
Αυτό αποτελεί και την αιτία της πιο πρόσφατης εμφύλιας σύγκρουσης στο Σουδάν. Το αιτιατό βέβαια είναι ένα σύνολο άμαχων νεκρών που αγγίζει τα 411 άτομα και τους 2.023 τραυματίες ενώ οι αριθμοί συνεχίζουν να αυξάνονται με ταχύτατους ρυθμούς, όπως αναφέρει η Ένωση Γιατρών του Σουδάν.
Πηγές: Καραγιωργάς, Ι. (2023). Σουδάν: Συνεχίζονται οι μάχες παρά την παράταση της εκεχειρίας. Ανάκτηση από: https://gr.euronews.com/2023/04/29/sudan-sinexizontai-oi-maxes-para-tin-paratasi-ekexeirias
Παπαδημητρίου, Γ. (2023). Σουδάν, μία χώρα στο χείλος του εμφυλίου. Ανάκτηση από: https://www.dw.com/el/σουδάν-μία-χώρα-στο-χείλος-του-εμφυλίου/a-65350355
Σουδάν: Νέος εμφύλιος πόλεμος; – Μάθετε τι γίνεται – Η αιτία της ένοπλης σύγκρουσης (2023). Ανάκτηση από: https://www.amyna.news/world/soudan-neos-emfylios-polemos/
Winsor, M., Crawford S.K., Al-Tawy, A. (2023). What is happening in Sudan? Ανάκτηση από: https://abcnews.go.com/International/sudan-conflict-2023-explained/story?id=98897649
