Τα στρατιωτικά τάγματα ήταν χριστιανικές ομάδες/κοινότητες που αποτελούνταν από ιππότες. Διαφορετικά συναντιούνται στη βιβλιογραφία και ως ιπποτικά τάγματα. Η δημιουργία τους προέκυψε κατά τη διάρκεια του Μεσαίωνα σε συνεργασία με τους Σταυροφόρους με στόχο τη προστασία των Αγίων Τόπων, των Σταυροφορικών Κρατών και της Ιβηρικής Χερσονήσου από τους Μουσουλμάνους επιδρομείς.
Οι περισσότεροι που ήταν μέλη σε αυτά τα τάγματα ήταν λαϊκοί άνθρωποι ακολουθώντας τη ζωή όπως άρμοζε στα μοναστικά τάγματα. Πολλά ήταν τα στρατιωτικά τάγματα που ιδρύθηκαν. Άλλα με μεγάλη δύναμη και άλλα με λιγότερη. Σήμερα σώζονται ορισμένα από αυτά τα τάγματα τα οποία όμως λειτουργούν ως φιλανθρωπικά ιδρύματα ή έχουν εξελιχθεί σε τιμητικά τάγματα για αξιότιμα πρόσωπα. Στη συνέχεια θα παρουσιάσουμε ορισμένα από τα πιο διάσημα στρατιωτικά τάγματα της καθολικής ιστορίας.
Τάγμα του Αγίου Ιωάννη της Ιερουσαλήμ (Ιωαννίτες Ιππότες)
Το τάγμα ιδρύθηκε με παπική βούλα το 1113. Την αφετηρία του την είχε όμως γύρω στο 1070 στην Ιερουσαλήμ με την ίδρυση νοσοκομείου και ξενώνα για τους Λατίνους προσκυνητές από τη βενεδικτίνεια μονή της Παναγιάς του Αμάλφι. Από το 1130 το τάγμα άρχισε να αποκτά στρατιωτικό χαρακτήρα. Ύστερα από την απώλεια των Ιεροσολύμων από τους Μουσουλμάνους η έδρα του μεταφέρθηκε διαδοχικά στην Άκρα (έως το 1291), στην Κύπρο (έως το 1306), στη Ρόδο (έως το 1522) και τέλος στη Μάλτα (έως τη διάλυσή του από τον Ναπολέοντα το 1798). Επίσης, οι Ιωαννίτες διατηρούσαν νοσοκομείο και εκκλησία στη Κωνσταντινούπολη από τον 12ο αιώνα. Από το 1204 (Α’ άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Σταυροφόρους) και αργότερα οι Λατίνοι αυτοκράτορες τους παρέδωσαν εκτάσεις γης στις λατινοκρατούμενες ελληνικές περιοχές. Στον ελλαδικό χώρο εκτός από τη Ρόδο επεκτάθηκαν στη Πελοπόννησο, στη Στερεά Ελλάδα και στα παράλια της Μ. Ασίας (14ος & 15ος αιώνας).
Τεύτονες Ιππότες
Το συγκεκριμένο τάγμα δημιουργήθηκε τη περίοδο της Γ’ Σταυροφορίας ως προσωπικό ενός νοσοκομείου στην Άκρα. Αυτό το νοσοκομείο είχε στηθεί για να προσφέρει περίθαλψη και ξεκούραση στους Γερμανούς που μετείχαν στη πολιορκία της πόλης. Το 1198 υιοθέτησε στρατιωτικό χαρακτήρα και η λειτουργία του εγκρίθηκε από τον Πάπα Ιννοκέντιο Γ’. Υπό την ηγεσία του Hermann von Salza (1210-1239) γνώρισε ταχύτατη ανάπτυξη. Ύστερα από τη πτώση της Άκρας η έδρα του τάγματος μεταφέρθηκε στη Βενετία και από εκεί το 1309 στο Κάστρο του Marienburg στη σημερινή Πολωνία. Οι Τεύτονες ιππότες κατά τη διάρκεια της Δ’ Σταυροφορίας έφτασαν μέχρι την ελληνική Ανατολή και απέκτησαν εδάφη στη Πελοπόννησο. Πιθανόν να είχαν στη κτήση τους και έναν οίκο στη Κωνσταντινούπολη ο οποίος λειτουργούσε ως έδρα του τάγματος.
Τάγμα του Ναού του Σολομώντος (Ναΐτες Ιππότες)
Το τάγμα του Ναού του Σολομώντος ή των Ναϊτών ιδρύθηκε το 1119 με την ενθάρρυνση του Λατίνου βασιλιά της Ιερουσαλήμ Βαλδουίνου Β΄, με σκοπό την προστασία των δρόμων της Παλαιστίνης από τους ληστές. Τα μέλη του τάγματος οργανώθηκαν σε θρησκευτική κοινότητα και έδιναν τις μοναχικές υποσχέσεις της ακτημοσύνης, της παρθενίας και της υπακοής. Το 1129 η Καθολική Εκκλησία ενέκρινε τη λειτουργία του με αποτέλεσμα να κερδίζει τη προστασία από αρκετούς ευγενείς και εύπορους. Μέσω των προνομίων που απέκτησαν οι Ναΐτες, κατάφεραν να μεγιστοποιήσουν τη περιουσία τους και να θέσουν τις βάσεις τους στην Ευρώπη και την Ανατολική Μεσόγειο.
Το Τάγμα των Ναϊτών ιπποτών έχει μείνει γνωστό στις μέρες μας λόγω της φήμης που υπάρχει περί μυστικών τελετών στους κόλπους του τάγματος. Συγκεκριμένα, τη Παρασκευή 13 Οκτωβρίου 1307, ο Φίλιππος Δ’ έδωσε την εντολή να σφαγιασθούν όλα τα μέλη των Ναϊτών στη Γαλλία. Εν τέλει, το τάγμα οδηγήθηκε σε οριστική διάλυση το 1312. Τα περιουσιακά στοιχεία των Ναϊτών, με εξαίρεση όσα κατείχαν στην Ιβηρική χερσόνησο, μεταβιβάστηκαν στους Ιωαννίτες Ιππότες.
Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν στο άρθρο αυτό:
Τα τάγματα. Ανακτήθηκε από https://western-religious-orders.anavathmis.eu/tagmata (τελευταία πρόσβαση 5.8.2021)
Καρακατσάνης, Χ. (2017). Ναΐτες ιππότες: Η ζωή, η δράση και το τέλος του πανίσχυρου τάγματος. Ανακτήθηκε από https://maxmag.gr/afieromata/na-tes-ippotes-i-zoi-i-drasi-ke-to-telos-tou-panischyrou-tagmatos (τελευταία πρόσβαση 5.8.2021)
Military order (religious society). Ανακτήθηκε από https://en.wikipedia.org/wiki/Military_order_(religious_society) (τελευταία πρόσβαση 5.8.2021)
