Το κοχύλι ως θέμα στην τέχνη συναντάται από την αρχαιότητα. Έγινε αντικείμενο έμπνευσης και αναφοράς σε διάφορες περιόδους της ιστορίας της τέχνης και από διάφορα ρεύματα. Κυριάρχησε ακόμα στη ζωγραφική, στη γλυπτική και στη λογοτεχνία. Ένα αντικείμενο άμεσα συνυφασμένο με τη μυρωδιά και τον ήχο της θάλασσας.
Το κοχύλι στη ζωγραφική
Αρχικά ένας από τους πιο γνωστούς πίνακες όπου το κοχύλι έχει μια κυρίαρχη θέση είναι «η Γέννηση της Αφροδίτης του Sandro Botticelli» του 1485.
Οι μελετητές και οι ιστορικοί τέχνης υποστηρίζουν ότι για το έργο ο δημιουργός πήρε ερεθίσματα από τον Όμηρο κι άλλοι από ένα ποίημα του Agnolo Poliziano. Είναι ένα μοναδικό έργο τέχνης, όπου το κοχύλι λειτουργεί ως σύμβολο της γυναικείας φύσης και ομορφιάς.
Πριν τον Botticelli όμως συναντάμε την Θεά Αφροδίτη μέσα σε κοχύλι σε τοιχογραφία της Πομπηίας που χρονολογείται πριν από το 79 μ.Χ. Αργότερα επίσης και άλλοι δημιουργοί, κυρίως Ολλανδοί, είχαν στα έργα τους το κοχύλι με τη θέα Αφροδίτη όπως ο Henri Pierre Picou στο έργο του «Venus» το 1850 και ο Henri Courtney Selous στο έργο του «The Birth of Venus» το 1852.
Το κοχύλι στη λογοτεχνία
Επίσης το κοχύλι έχει γίνει σημείο αναφοράς στη λογοτεχνία. Στην ποιητική του συλλογή «Προσανατολισμοί» στο ποίημά του «Ἡλικία τῆς γλαυκῆς θύμησης» ο Οδυσσέας Ελύτης αναφέρει χαρακτηριστικά:
«Κι ἐκεῖνα τὰ χέρια σου ὅπου θὰ τυραννιέται ὁ ἔρωτας. Κι ἐκεῖνο τὸ κοχύλι σου ὅπου θ᾿ ἀντηχεῖ τὸ Αἰγαῖο».
Παράλληλα, ο Γιώργος Σεφέρης από την ποιητική του συλλογή «Ίκαρος» στο ποίημά του «Φυγή» γεμίζει τα γραπτά του με τους παρακάτω στίχους:
«Δεν ήταν άλλη η αγάπη μας . Έφευγε ξαναγύριζε και μας έφερνε
ένα χαμηλωμένο βλέφαρο πολύ μακρινό.
Ένα χαμόγελο μαρμαρωμένο, χαμένο, μέσα στο πρωινό χορτάρι.
Ένα παράξενο κοχύλι που δοκίμαζε να το εξηγήσει επίμονα η ψυχή μας»
Ο Νίκος Καββαδίας στο ποίημα του «Πικρία» υμνεί «Ό,τι αγαπούσα αρνήθηκα για το πικρό σου αχείλι τον τρόμου που δοκίμαζα πηδώντας το κατάρτι το μπούσουλα. Τη βάρδια μου και την πορεία στο χάρτη, για ένα δυσεύρετο μικρό θαλασσινό κοχύλι».
Και κάπου πιο μακριά από τη δική μας χώρα ο Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα στο ποίημά του «Κοχύλι» γράφει τους δικούς του στίχους «Μου έφεραν ένα κοχύλι. Μέσα του τραγουδάει. Μια θάλασσα χάρτης. Την καρδιά μου γεμίζει νερό, με ψαράκια, σκουρόχρωμα και ασημένια. Μου έφεραν ένα κοχύλι»
Τέλος, η Ρόζαμουντ Πίλτσερ μία από τις πιο δημοφιλείς συγγραφείς της γενιάς της με το μυθιστόρημά της «Μαζεύοντας κοχύλια» ξετυλίγει την ιστορία μιας γυναίκας και μιας οικογένειας και μιλάει για όλα όσα φέρνει και όσα μοιραία παίρνει η ζωή, μαγεύοντας εκατομμύρια αναγνώστες.
Συμπέρασμα
Ανακεφαλαιώνοντας, το κοχύλι συνόδευε τον άνθρωπο σε διάφορες χρονικές περιόδους και με ποικίλους καλλιτεχνικούς τρόπους.
Έγινε σύμβολο ομορφιάς και ερωτισμού, ταυτίστηκε με τους ήχους της θάλασσας και στην βικτωριανή εποχή αποτέλεσε ακόμα και βασιλικό και αριστοκρατικό προνόμιο. Ταξιδεύει όποιον το κράτα σιμά στο αυτί του και αφουγκράζεται τον παφλασμό των κυμάτων…
Πηγή: http://www-ioa.epcon.gr/ostrakorama/o3.html
