Από καταβολάς κόσμου, οι απανταχού επιστήμονες έχουν καταγράψει ποικίλες ασθένειες και παθήσεις, που συνθλίβουν το άτομο και φράζουν κάθε θετική πτυχή του εαυτού του, καθώς διεισδύουν στο νου του, υπονομεύοντάς τον. Έτσι, νέα, και σπάνια ταυτόχρονα, σύνδρομα εμφανίζονται επί καθημερινής βάσεως, με το ιατρικό επιτελείο, ορισμένες φορές, να μην κρίνεται ικανό να αναπτύξει κάποια ουσιαστική παρέμβαση. Το folie a deux, αποτελεί μια ακόμα παρασιτική ψυχασθένεια, που επηρεάζει, όμως, παραπάνω από ένα άτομο, σε αντίθεση με την πλειονότητα των υπόλοιπων.
Αρχικά, η ελληνική έκδοση της νόσου αποδίδεται ως «τρέλα που μοιράζεται», ενώ ο αριθμός των ατόμων που επηρεάζονται από αυτή ρυθμίζει τον αντίστοιχο αριθμό στο τέλος της πρότασης, με την ασθένεια να λογίζεται και ως folie a plusieurs, που δηλώνει τη μετάδοση στους πολλούς.
Ουσιαστικά, πρόκειται για μια ψυχολογική διαταραχή, που καλλιεργεί αυταπάτες και παραισθήσεις, οι οποίες με τη σειρά τους μεταδίδονται ανάμεσα σε δύο άτομα, που συνήθως μοιράζονται τον ίδιο χώρο. Οι περισσότερες των περιπτώσεων αφορούν μέλη οικογενειών ή ακόμα και συνεργάτες, ενώ είναι αρκετά… περίεργος ο τρόπος μετάδοσής της. Αρχικά, ο «κυρίαρχος», αυτός δηλαδή που φέρει πρώτος το σύνδρομο, εμφανίζει συμπτώματα αυταπατών και προσπαθεί να πείσει τον «δευτερεύοντα» πως και ο ίδιος κινδυνεύει, με τις συμβουλές του να αποτελούν το μοναδικό τρόπο σωτηρίας του. Μ’ αυτόν τον τρόπο, επικρατεί μια μορφή υστερίας και πανικού, με τους πάντες να φαντάζουν ως εχθροί.
Η κατάσταση εξακολουθεί να είναι… παράξενη και στους κύκλους της επιστημονικής κοινότητας, καθώς οι γιατροί δεν είναι ικανοί να διακρίνουν την πίστη από την ψευδαίσθηση, με την ασθένεια να μη δύναται να επιβεβαιωθεί αν τα οικεία πρόσωπα δεν επαληθεύσουν κάτι ανάλογο. Βέβαια, η άμεση επίσκεψη σε νοσοκομείο ισοδυναμεί με την θεραπεία της νόσου και τη λύτρωση των παθόντων και των οικείων τους.
Το folie a deux αποτελεί μια εξαιρετικά σπάνια περίπτωση ψυχασθένειας, που ωστόσο έχει κατορθώσει να γίνει αντιληπτό στο ευρύ κοινό εξαιτίας της άσχημης τροπής που πήρε ή των παράλογων ενεργειών των εκάστοτε ασθενών. Όπως προαναφέρθηκε, τα περισσότερα εκ των περιστατικών επισκιάζουν οικογένειες και ζευγάρια, καθώς και συνεργάτες.
Το 2016, μια έντρομη πενταμελής οικογένεια στην Αυστραλία αποφάσισε να εγκαταλείψει το σπίτι της και να διανύσει μια απόσταση της τάξης των 1600 χιλιομέτρων για να ξεφύγει από κάποιον νοητό κίνδυνο. Όταν ρωτήθηκαν από Αρχές και Μέσα, ανέφεραν πως προσπαθούσαν να ξεφύγουν από τους γείτονές τους, που σκόπευαν να τους σκοτώσουν άμεσα. Η αστυνομία ερεύνησε το ζήτημα, χωρίς ωστόσο να επαληθεύσει ποτέ τους ισχυρισμούς της οικογένειας…
Παλαιότερα, ένα ζευγάρι διαμαρτυρόταν συνεχώς στο τοπικό αστυνομικό τμήμα για τους γείτονες, ισχυριζόμενο πως προκαλούν φθορές και ακαθαρσίες τις στιγμές που λείπουν από το σπίτι. Κάτι τέτοιο δεν αποδείχτηκε ποτέ…
Παραδείγματα του συνδρόμου έχουν καταγραφεί και στο εργασιακό περιβάλλον, με το γνωστότερο να είναι αυτό που έλαβε χώρα σε ένα εργοστάσιο, ανάμεσα σε γυναίκες εργάτριες, το 1962. Η «κυρίαρχη» γυναίκα θεώρησε πως είχε τσιμπηθεί από έντομο, καθώς ένιωσε ναυτία και αδιαθεσία. Δεν άργησε να πείσει τις υπόλοιπες πως και αυτές είχαν τσιμπηθεί από το εν λόγω έντομο. Σχεδόν αμέσως, και αυτές με τη σειρά τους, παρουσίασαν τα ίδια συμπτώματα, με το έντομο να κρίνεται ως ένοχο. Σύντομα, γιατροί κατέφθασαν στο χώρο για να εξετάσουν τις εργάτριες. Δεν εντόπισαν κανένα τσίμπημα στο δέρμα τους…
Σχεδόν τέσσερις δεκαετίες αργότερα, σημειώθηκε το πιο δημοφιλές περιστατικό του folie a deux, στην Αγγλία. Το 2008, λοιπόν, οι σουηδικής καταγωγής αδερφές Ursula και Sabina Eriksson, ερχόμενες από την Ιρλανδία και κατευθυνόμενες προς το Λίβερπουλ, τσακώθηκαν με τον οδηγό του λεωφορείου που τις μετέφερε, με αποτέλεσμα αυτός να τις αναγκάσει να κατέβουν, ενώ παράλληλα κάλεσε και τις αστυνομικές δυνάμεις. Τη στιγμή, όμως, που κατέφθαναν οι αστυνομικοί, αποφάσισαν να τρέξουν προς τη λεωφόρο, με δεκάδες αυτοκίνητα να τη διασχίζουν, προκειμένου να ξεφύγουν. Όπως φαντάζει λογικό, οι γυναίκες δεν είχαν και ιδιαίτερες ελπίδες σωτηρίας, με την Ursula να τραυματίζεται σοβαρά και τη Sabina να τίθεται υπό προσωρινό περιορισμό στη φυλακή, μετά την επίθεσή της στα όργανα της τάξης. Τη στιγμή που η Ursula κατευθυνόταν σε τοπικό νοσοκομείο για να τις παραστούν πρώτες βοήθειες, η Sabina οδηγήθηκε στο τοπικό αστυνομικό τμήμα.
Με το πέρας λίγων ωρών, ήταν και πάλι ελεύθερη να βρει την αδερφή της. Στο δρόμο προς το νοσοκομείο, μη γνωρίζοντας καλά την περιοχή, ζήτησε τη βοήθεια δύο περαστικών, των Glenn Hollinshead και Peter Molloy. Αφού δέχτηκε την πρόσκληση του πρώτου να περάσει τη νύχτα στο σπίτι του, φερόμενη εντελώς φυσιολογικά, επιβιβάστηκε στο αυτοκίνητό του. Το επόμενο πρωί, ο 54χρονος Hollinshead βρέθηκε νεκρός, έπειτα από πέντε μαχαιριές στην πλάτη.
Κατά τη σύλληψή της, δεν βρέθηκε υπό την επήρεια ναρκωτικών ή αλκοολούχων ουσιών, με τις μετέπειτα ψυχολογικές εξετάσεις να αναδεικνύουν την κατάληψη του οργανισμού της από το σύνδρομο folie a deux. Στη δίκη της, που πραγματοποιήθηκε τον επόμενο μήνα, καταδικάστηκε μεν για φόνο, με μειωμένη ευθύνη δε, ελέω ψυχασθένειας. Έπειτα από πέντε χρόνια, επέστρεψε στην πατρίδα και την αδερφή της.