Πολλοί άνθρωποι μεγαλώνουν με φόβους που απορρέουν από την εγκατάλειψη. Μερικοί καταβροχθίζονται από τους φόβους αυτούς επίμονα καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής τους. Ανησυχούν ότι θα βιώσουν την απόρριψη από φίλους, συνεργάτες, συνομήλικους ή και ακόμα από ολόκληρο τον κοινωνικό τους περίγυρο. Για κάποιους, αυτοί οι φόβοι δε γίνονται πλήρως συνειδητοί, μέχρι να συνάψουν μια ρομαντική σχέση. Ο φόβος της εγκατάλειψης αποτελεί ένα σύνθετο ψυχολογικό φαινόμενο που συνήθως έχει τη ρίζα του σε κάποια απώλεια ή ψυχικό τραύμα στην παιδική ηλικία.
Αν και δεν συνιστά μια επίσημη φοβία διαγνωστικά, ο φόβος της εγκατάλειψης είναι δίχως αμφιβολία ένας από τους πιο συνήθεις και εξουθενωτικούς φόβους. Προκαλεί μεγάλη συναισθηματική ένταση στο άτομο το οποίο το βιώνει. Οι άνθρωποι που τον αντιμετωπίζουν τείνουν να παρουσιάζουν συμπεριφορές και μοτίβα σκέψης που επηρεάζουν τις σχέσεις τους. Αυτό πολλές φορές τους οδηγεί στην εγκατάλειψη που τόσο φοβούνται, λειτουργώντας ως ένα είδος αυτοεκπληρούμενης προφητείας.
Από πού προέρχεται ο φόβος της εγκατάλειψης:
Ο φόβος της εγκατάλειψης μπορεί συνήθως να εντοπιστεί σε συγκεκριμένες οδυνηρές εμπειρίες του παρελθόντος, που εμπεριέχουν το στοιχείο της προδοσίας, του πλήγματος ή εγκατάλειψης από κάποιο πρόσωπο. Συνήθως, η φοβία αυτή προέρχεται από τραύματα της πρώιμης παιδικής ηλικίας που σχετίζονται με τον γονέα ή φροντιστή. Οι πρώιμες αλληλεπιδράσεις μεταξύ ενός παιδιού και του γονέα ή του φροντιστή του επηρεάζουν όλες τις πτυχές της σωματικής, γνωστικής, κοινωνικής και συναισθηματικής ανάπτυξης του παιδιού. Αν λοιπόν ο φόβος δημιουργηθεί από τις πρώτες περιόδου της ζωής του παιδιού, είναι πολύ πιθανό να το ακολουθήσει και στην ενήλικη ζωή του.
Όταν οι γονείς και οι φροντιστές ανταποκρίνονται με συνέπεια, στοργή και επιμονή στα συναισθήματα και τις ανάγκες των παιδιών τους, αυτά αναπτύσσουν μια ασφαλή μορφή προσκόλλησης και αυτά είναι σε θέση να αναπτυχθούν . Όταν όμως αυτό δεν συμβαίνει, το παιδί τοποθετείται σε μια συνθήκη χρόνιου άγχους και φόβου. Η εν λόγω κατάσταση παρακωλύει την ανάπτυξή του και εμποδίζει την κατάκτηση συγκεκριμένων σημαντικών κοινωνικών και συναισθηματικών δεξιοτήτων. Στην περίπτωση αυτή, μιλάμε για μια ανασφαλή μορφή προσκόλλησης.
Έπειτα, πέρα από το στενό οικογενειακό περιβάλλον, ίσως με κάποιο τρόπο να έχει βιωθεί η εγκατάλειψη και με άλλους τρόπους κάποια στιγμή στη ζωή του ατόμου. Μέχρι και τη στιγμή της ενηλικίωσης, οι περισσότεροι άνθρωποι έρχονται αντιμέτωποι με μεγάλες και σημαντικές αλλαγές. Αυτές μπορεί να περιλαμβάνουν τον θάνατο ενός αγαπημένου προσώπου, τη μετακόμιση ενός φίλου σε μακρινό μέρος, μια σχέσης που τελειώνει κλπ. Αν και πολλές φορές τα άτομα καταφέρνουν να προσαρμοστούν στις μεταβαλλόμενες συνθήκες, δεν είναι παράλογο να κολλήσουν κάπου στη διαδικασία να θρηνήσουν αυτό που κάποτε υπήρχε.
Σημάδια του φόβου της εγκατάλειψης:
Όσον αφορά τις σχέσεις, ο φόβος της εγκατάλειψης μπορεί δυνητικά να περιλαμβάνει:
Γρήγορη ανάπτυξη δεσμών με τους άλλους, ακόμα και να πρόκειται για μη διαθέσιμους συντρόφους και σχέσεις εν γένει
Αποθυμία για πλήρη δέσμευση και δημιουργία μακροχρόνιων σχέσεων
Παραμονή σε σχέσεις, ακόμα και αν είναι τοξικές για το άτομο
Δυσκολία το άτομο να εμπιστευθεί άλλους ανθρώπους
Αισθήματα ανασφάλειας και αναξιότητας
Τάση για υπερανάλυση και αναζήτηση κρυμμένων νοημάτων
Έντονο άγχος αποχωρισμού
Υπερευαισθησία στην κριτική και τα σχόλια
Ο κύκλος της εγκατάλειψης
Όπως υπογραμμίζουν οι ψυχολόγοι Young & Klosko, το άτομο με το αίσθημα της εγκατάλειψης μετά από ένα αποχωρισμό βιώνει έντονα αρνητικά συναισθήματα, όπως φόβο, λύπη και θυμό. Πρόκειται για έναν κύκλο αρνητικών συναισθημάτων που αφορά την εγκατάλειψη. Συγκεκριμένα, το άτομο νιώθει αρχικά ένα αίσθημα πανικού, σαν μικρό παιδί που είναι ολομόναχο και χαμένο, ενώ ακολουθεί έντονο άγχος που διαρκεί για ώρες ή και μέρες. Δυσκολεύεται να αποδεχτεί την εγκατάλειψη, νιώθει λύπη για τη μοναξιά του, και σκέφτεται ότι ποτέ δεν πρόκειται να ξεπεράσει το άτομο που έχασε.
Οι τύποι της εγκατάλειψης
Σύμφωνα με τους δύο προαναφερθέντες συγγραφείς υπάρχουν δυο τύποι εγκατάλειψης. Στην πρώτη μιλάμε για εγκατάλειψη που απορρέει από την εξάρτηση και στη δεύτερη για εγκατάλειψη που απορρέει από την αστάθεια ή την απώλεια. Όσοι κάνουν σχέσεις εξάρτησης βιώνουν το φόβο της εγκατάλειψης, όμως, δεν συμβαίνει το αντίστροφο. Κάποια άτομα δηλαδή βιώνουν το φόβο της εγκατάλειψης λόγω ασταθών συναισθηματικών δεσμών του παιδιού με τους στενούς του ανθρώπους, τους σημαντικούς άλλους.
Η ειδοποιός διαφορά ανάμεσα στους δύο τύπους εγκατάλειψης είναι, πως στην περίπτωση της εξάρτησης το άτομο έχει ανάγκη από κάποιον να τον φροντίζει όπως ένα παιδί χρειάζεται το γονιό του. Αντίθετα, στην περίπτωση της αστάθειας ή απώλειας αυτό που κυρίως αποζητά είναι καθοδήγηση, συμπαράσταση και βοήθεια, αλλά και στοργή, αγάπη και ένα αίσθημα συναισθηματικής επαφής.
Οι μακροπρόθεσμες επιδράσεις
Επειδή ο φόβος της εγκατάλειψης συνδέεται στενά με τα παιδικά τραύματα, η έρευνα που έχει υλοποιηθεί σχετικά με τις μακροπρόθεσμες επιπτώσεις του παιδικού τραύματος μπορεί επίσης να εφαρμοστεί σε άτομα με ζητήματα εγκατάλειψης.
Μια από τις πιο διαδεδομένες μελέτες σχετικά με τις δυσμενείς εμπειρίες τις παιδικής ηλικίας υπογραμμίζει πως τα παιδιά που έχουν υποστεί τραύμα:
Βρίσκονται σε υψηλότερο κίνδυνο για μια σειρά χρόνιων προβλημάτων υγείας, όπως διαβήτης, αυτοάνοσα νοσήματα, παχυσαρκία και καρδιακές παθήσεις
Βρίσκονται επίσης υψηλότερο κίνδυνο για κατάθλιψη και αυτοκτονία, καθώς και για άγχος, μετατραυματικό στρες και εθισμό
Έχουν περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξουν διαταραχές προσωπικότητας (οριακή, ναρκισσιστική κ.λπ) ή αντικοινωνικά χαρακτηριστικά
Είναι επίσης πιθανό να αντιμετωπίσουν προβλήματα και δυσκολίες στις διαπροσωπικές τους σχέσεις
Παρουσιάζονται τέλος, ως λιγότερο ικανοί να ρυθμίζουν και να ελέγχουν τα συναισθήματα τους και να χρησιμοποιούν υγιείς δεξιότητες επικοινωνίας και αντιμετώπισης προβλημάτων
Πώς μπορεί να ξεπεραστεί ο φόβος της εγκατάλειψης και να αλλάξουμε τα πρότυπα προσκόλλησής μας;
Το στυλ της προσκόλλησης ενός ατόμου δεν συνιστά τετελεσμένη συνθήκη. Υπάρχει η προοπτική να αναπτυχθεί μια ασφαλή προσκόλληση στην ενήλικη ζωή με ποικίλους τρόπους. Ότι φθαρεί στο πλαίσιο μιας σχέσης, μπορεί να αναδημιουργηθεί μέσα σε αυτή τη σχέση . Αυτό δε συνεπάγεται πως ο εκάστοτε σύντροφος ενός ατόμου μπορεί να γεμίσει τα κενά ή να θεραπεύσει όλες τις πληγές της παιδικής ηλικίας κάποιου, αλλά ότι η ύπαρξη ενός ασφαλούς δεσμού μπορεί να παραχωρήσει σε κάποιον ένα νέο καινούργιο μοτίβο σχέσεων και να ανακαλύψει τον τρόπο που συμπεριφέρονται οι άνθρωποι σε αυτό.
Η συμβολή της ψυχοθεραπείας στην αντιμετώπιση της φοβίας είναι καθοριστική. Μέσω αυτής, βρίσκουμε υποστήριξη για να επουλώσουμε τις πληγές της παιδικής μας ηλικίας. Αυτό δύναται να συμβεί μέσα από τεχνικές αλλά κατά κύριο λόγο μέσω της σχέσης μας με έναν έμπιστο και συμπονετικό ψυχοθεραπευτή. Ο ψυχοθεραπευτής σε αυτή την περίπτωση, αναλαμβάνει το ρόλο του συμβολικού γονιού. Η ψυχοθεραπεία περιλαμβάνει την διερεύνηση του παρελθόντος και των συναισθημάτων μας και των σχέσεων με τους γονείς μας. Στόχος είναι να συμφιλιωθούμε με το παρελθόν, αλλά και να διακρίνουμε τον εαυτό μας από τις πράξεις των γονιών μας.
Τελικά, για να σπάσουμε τον κύκλο της συναισθηματικής εγκατάλειψης χρειάζεται να γίνουμε καλός γονιός για τον εαυτό μας. Να τον αγαπήσουμε άνευ όρων. Εάν αυτό δεν γίνει, εάν δεν αποδεχθούμε και δεν αγαπήσουμε τον εαυτό μας, θα αναζητούμε διαρκώς να βρούμε κάποιον που θα μας κάνει ευτυχισμένους. Μόνο όταν μπορέσουμε εμείς οι ίδιοι να φροντίσετε τον εαυτό μας ,τότε θα είμαστε σε θέση να φροντίσουμε και μια καλή σχέση. Όλα ξεκινούν και καταλήγουν μέσα μας.
Ν’ αγαπάς τον εαυτό σου, το σώμα σου, τη ψυχή σου, την προσωπικότητά σου,
γιατί εν τέλει εσύ είσαι ο μόνος άνθρωπος με τον οποίο είσαι αναγκασμένος να “συμβιώσεις”.
Advertising
Πηγή εικόνας: Instagram.com
ΠΗΓΕΣ
Understanding Fear of Abandonment. Ανακτήθηκε από www.verywellmind.com. (Τελευταία πρόσβαση στις 14/10/2020)
Abandonment Issues: Signs, Causes & How to Overcome. Ανακτήθηκε από www.choosingtherapy.com. (Τελευταία πρόσβαση στις 14/10/2020)
Ο κύκλος της εγκατάλειψης και πώς μπορεί να σπάσει. Ανακτήθηκε από www.findyourhappy.gr. (Τελευταία πρόσβαση στις 14/10/2020)
Συναισθηματική εγκατάλειψη. Ανακτήθηκε από www.therapia.gr. (Τελευταία πρόσβαση στις 14/10/2020)
