Τα τελευταία χρόνια, με την πρόοδο της παγκοσμιοποίησης αλλά και με την εξάλειψη των μαζικών πολεμικών καταστάσεων ανά την υφήλιο, έχει διογκωθεί κατακόρυφα ο αριθμός των τουριστών που αποφασίζουν να επισκεφτούν ένα μέρος του εξωτερικού. Παράλληλα, η τουριστική βιομηχανία πολυσύχναστων κέντρων προσέλευσης ταξιδιωτών φροντίζει να αναπτύξει τις υποδομές της, να αναβαθμίσει την πληθώρα αξιοθέατων που φέρει αλλά και ενορχηστρώσει τον κύριο άξονα υποδοχής των επισκεπτών. Πόλεις όπως το Παρίσι και το Λονδίνο στηρίζονται τόσο σε αξιοθέατα και τοπική ομορφιά, ενώ άλλες όπως η Ιερουσαλήμ και η Μέκκα, βασίζονται και στα θρησκευτικά δρώμενα των πιστών, με μαζικές εκδρομές να διοργανώνονται καθημερινά προς αυτές.
Ωστόσο, η μαγεία που εκπέμπει κάθε μια από τις περιοχές αυτές δύναται ορισμένες φορές να κυριεύσει το άτομο, το οποίο αισθάνεται ότι αιχμαλωτίζεται στην καρδιά της πόλης, ότι γίνεται κοινωνός των όσων πρεσβεύει. Νιώθει ότι οι αξίες τη πόλης αντικατοπτρίζονται σε αυτόν και ότι η επαφή του με αυτήν είναι κάτι βαθύτερο μιας απλής επίσκεψης. Γεγονός που ελλοχεύει οδυνηρές συνέπειες.
Σύνδρομο Stendhal:
Το 1817, ο Γάλλος συγγραφέας Stendhal επισκέπτεται την αξιοθαύμαστη Φλωρεντία, στην Ιταλία. Αμέσως θαυμάζει τα αξιοθέατα και την αρχιτεκτονική φύση, σαν σύγχρονο παλάτι, των κτηρίων στην κεντρική Piazza della Repubblica, και γεύεται τοπικά εδέσματα. Όντας άνθρωπος του πνεύματος, απολαμβάνει να περπατάει στον ίδιο δρόμο που κάποτε περπάτησε ο Machiavelli, να εισπνέει τον ίδιο αέρα που χτυπούσε το πρόσωπο του Γαλιλαίου. Η ιδέα της ταυτόχρονης σμίξης των τριών αυτών προσώπων τον έφερε σε κατάσταση ευφορίας και έκστασης, ενώ η μαγεία του τόπου ώθησε τους ουρανούς να ανοίξουν για να τον υποδεχτούν, όπως ανέφερε και ο ίδιος σε μετέπειτα έργο του. Ένιωθε τη ζωή να φεύγει από μέσα του και το σώμα του να καταρρέει.
Με την πάροδο του χρόνου, πολλά ήταν τα αντίστοιχα περιστατικά που μεταφέρθηκαν στα τοπικά νοσοκομεία της πρωτεύουσας της Τοσκάνης. Ωστόσο, παρά το ισχυρό σοκ των παθόντων και την ριζική παροχή βοήθειας από το ιατρικό επιτελείο, το εν λόγω σύνδρομο δεν έχει αναγνωρισθεί επισήμως, με τις συζητήσεις για την πραγματική του φύση να συνεχίζονται ακόμα και σήμερα. Καταγράφηκε, όμως, στα πρακτικά της ιατρικής το 1979, από την, Ιταλίδα ψυχίατρο, Graziella Magherini, που είχε μελετήσει πληθώρα περιστατικών από τον 19ο αιώνα και πίστευε ακράδαντα στην ύπαρξη της ασθένειας, παρά την έλλειψη ατράνταχτων αποδεικτικών στοιχείων περί ψυχιατρικής διαταραχής.
Σύνδρομο του Παρισιού:
Τα συμπτώματα συμπίπτουν με αυτά του συνδρόμου Stendhal, με την ζάλη, τη λιποθυμία αλλά και τον ολοένα αυξανόμενο χτύπο καρδιάς του παθόντα να ξεχωρίζουν από αυτά. Πρόκειται για μια προσωρινή ψυχική διαταραχή που λαμβάνει χώρα κατά τη διάρκεια της επίσκεψής τους στην Πόλη του Φωτός, η οποία ερεθίζεται στην παρατήρηση των αξιοθέατων του Παρισιού. Το πολιτισμικό σοκ που αναδύεται στην επιφάνεια προκαλείται επειδή ο παθών περίμενε την περιήγησή του εκεί καλύτερη! Οι απαιτήσεις του δεν επαληθεύονται με την εμπειρία του στην πόλη, ενώ παράλληλα θεωρούν ότι οι γηγενείς είναι εχθρικοί και αγενείς απέναντί τους, αισθάνονται θύματα της κοινωνικής προκατάληψης που αποπέμπει ο χώρος.
Η παράλογη ορμή της ασθένειας συνεχίζεται με την έρευνα που απέδειξε πως 20 Ιάπωνες τουρίστες ετησίως προσβάλλονται από το συγκεκριμένο σύνδρομο, με τη ταχυπαλμία και την εφίδρωση να τους μαστίζει. Ο Ιάπωνας καθηγητής Ψυχολογίας, Hiroaki Oto, διαπίστωσε πως η «τρέλα συνοδεύει το ταξίδι, όχι τον ταξιδιώτη», έπειτα από έρευνες που ανέδειξαν την ισορροπημένη ψυχική σύνταξη των ασθενών που εξέτασε. Αφού συνέκρινε τα συμπτώματα με το σύνδρομο Stendhal, διέγνωσε την ασθένεια το 1986. Τέλος, τα ιαπωνικά media κατηγορήθηκαν για την ψευδή παρουσίαση του Παρισιού, καθώς επιδείκνυαν μια κάπως πιο εκλεπτυσμένη όψη του, και όχι την πραγματική…
Σύνδρομο της Ιερουσαλήμ:
Η Ιερουσαλήμ, ένα αιώνιο σύμβολο τριών θρησκειών, βρίσκεται στην Ιουδαία του Ισραήλ. Το θρησκευτικό επίκεντρο της πόλης ήταν πάντοτε υπό αμφισβήτηση, με δεκάδες πολέμους να διεξάγονται με απώτερο σκοπό την άλωσή της, με ακόμα περισσότερους νεκρούς πιστούς, αθώους και μη, να τους συντροφεύουν. Παρά την αιματοχυσία του παρελθόντος, η Ιερουσαλήμ έχει κατορθώσει ακόμα και σήμερα να συνδυάζει την λατρεία τριών διαφορετικών θρησκειών κάτω από την ίδια στέγη, με τους Ιουδαίους, τους Μουσουλμάνους και τους Χριστιανούς, αντίστοιχα, να έχουν το δικαίωμα να προσκυνούν το δικό τους πρότυπο Θεού σε καθημερινή βάση.
Η πόλη, σχεδόν μαγικά, μεταβάλει άρδην την ψυχοσύνθεση του πιστού. Πολλοί είναι αυτοί που αισθάνονται πως το μέλλον τους είναι λαμπρό, πως αποτελούν μια αξιοσέβαστη θρησκευτική φιγούρα, πως η είσοδός τους στην πόλη δεν μπορεί να είναι τυχαία. Η πηγαία θρησκευτική μαγεία του χώρου επηρεάζει τις ιδέες και τις απόψεις τους, αφού προκαλεί παραισθήσεις και διάφορες ψυχώσεις στους πιστούς.
Το Σύνδρομο της Ιερουσαλήμ, αν και βιώνεται έντονα κατά την παρουσία του ατόμου εκεί, επιλύεται μερικές μέρες μετά την αποστροφή του από την πόλη, με την καθησύχαση του θρησκευτικού φόντο που επικρατούσε. Αξίζει να σημειωθεί ότι οι περισσότεροι ειδήμονες ισχυρίζονται πως ο ασθενής δεν είχε εμφανίσει σημάδια ψυχασθένειας στο παρελθόν, στοχοποιώντας, ουσιαστικά, την Ιερουσαλήμ ως την κύρια πηγή πρόκλησης των περιστατικών αυτών. Από την άλλη μεριά, όμως, Ισραηλίτες επιστήμονες ισχυρίζονται πως δεν θα μπορούσε να ευσταθεί ποιοτική απόδειξη για κάτι τέτοιο, διαιωνίζοντας το μυστήριο.
Το 1930, ο Heinz Herman ήταν ο πρώτος γιατρός που ασχολήθηκε ουσιαστικά με την εν λόγω ασθένεια, με τα συμπτώματα, τη δομή αλλά και την αντιμετώπισή της. Διέγνωσε, λοιπόν, μια μορφή υστερίας, η οποία καταβάλλει τον πιστό κατά τα πρώτα του βήματα στην Ιερουσαλήμ, εξαιτίας της θρησκευτικής ωδής που αποπέμπει ο τόπος. Το άτομο, συνήθως, θέλει να αποσχιστεί από την πλειονότητα και να επισκεφτεί μόνος του τα κύρια σημεία της πόλης, ψέλνοντας κομμάτια της Βίβλου. Τέλος, καταλαμβάνεται από το άγχος και την τάση για εξαγνισμό της ψυχής του, αλλά και από την έντονη επιθυμία να πλένει συνεχώς το σώμα του, προκειμένου να μην μολύνει την ιερή αυτή πόλη.
Αν και τα πρώτα περιστατικά σημειώθηκαν τον Μεσαίωνα σε διάφορες πόλεις που αναδεικνύουν τα θρησκευτικά τους στοιχεία, όπως η Μέκκα και η Μεδίνα, μόλις το 2000 αναπτύχθηκε ιδιαίτερα η ιδέα της εξακριβωμένης μελέτης του συνδρόμου., όταν και παρατηρήθηκε έξαρση του φαινομένου. Σύμφωνα με έρευνες που πραγματοποιήθηκαν στην Ισραηλιτική πόλη, τις τρεις τελευταίες δεκαετίες έχουν νοσήσει περίπου 1200 επισκέπτες, με τις 470 περιπτώσεις εξ’ αυτών να νοσηλεύονται σε τοπικό νοσοκομείο.
Ωστόσο, πρόκειται για ένα εξαιρετικά αμφιλεγόμενο ζήτημα, με την έλλειψη αποδείξεων της φύσης του να μην επιτρέπει στο ιατρικό επιτελείο να την εξετάσει δεόντως.
