Το δίλημμα του φυλακισμένου είναι ένα ποιο γνωστά παίγνια που έχουν χρησιμοποιηθεί. Το δίλημμα του φυλακισμένου δημιουργήθηκε την εποχή του ψυχρού πολέμου, από δύο μαθηματικούς, για λογαριασμό ενός ερευνητικού κέντρου. Ο Merrill Flood και ο Melvin Dresher ανακάλυψαν ένα παίγνιο που αφορά το δίλημμα δύο φυλακισμένων. Στο υποθετικό σενάριο πρωταγωνιστούν δύο ληστές οι οποίοι συλλαμβάνονται. Η αστυνομία όμως δεν έχει ισχυρές αποδείξεις ούτε μάρτυρες που να αποδεικνύουν την ενοχή τους. Έτσι η αστυνομία τους ανακρίνει ξεχωριστά δίνοντας στο κάθε κρατούμενο δύο επιλογές. Αν ο πρώτος κρατούμενος ομολογήσει τότε θα αφεθεί ελεύθερος χωρίς να εκτίσει καμία ποινή και ο δεύτερος θα εκτίσει ποινή 20 χρόνων.
Απαραίτητη Προϋπόθεση:
Βέβαια αυτό το σενάριο προϋποθέτει να μην ομολογήσει ο δεύτερος κρατούμενος. Αν όμως ομολογήσει και ο δεύτερος κρατούμενος και συνεργάτης του τότε θα εκτίσουν και η δύο την ποινή των δέκα χρόνων. Το ίδιο ακριβώς ισχύει και για το δεύτερο κρατούμενο. Αν όμως δεν ομολογήσει κανείς από τους δύο θα εκτίσουν και η δύο ένα χρόνο φυλάκισης. Ουσιαστικά, η βάση του διλήμματος του φυλακισμένου διαπραγματεύεται την εμπιστοσύνη και τoν ανταγωνισμό δύο συνεργατών. Το ζητούμενο είναι ο φυλακισμένος να διαλέξει το καλύτερο δυνατό χρησιμοποιώντας τη λογική του.
Η προσωπική λογική του κάθε κρατούμενου λέει να ομολογήσει ώστε να βγει από τη φυλακή και να εκτίσει ποινή είκοσι χρόνων ο συνεργάτης του πιστεύοντας ότι ο συνεργάτης του δε θα ομολογήσει, αυτός που προδίδει ουσιαστικά κερδίζει. Ωστόσο όμως αν και οι δύο σκεφτούν με το προσωπικό συμφέρον θα ομολογήσουν και οι δύο με αποτέλεσμα να εκτίσουν και οι δύο μια μεγάλη ποινή. Δηλαδή, την ποινή των 10 χρόνων ο κάθε ένας. Ενώ, αν δεν ομολογήσει κανένας από τους δύο θα εκτίσουν την ποινή του ένα χρόνου ο κάθε φυλακισμένος. Αν ο κάθε κρατούμενος χρησιμοποιήσει τη συλλογική λογική και πράξει με αλτρουισμό, δείχνοντας εμπιστοσύνη στο συνεργάτη του επιλέγοντας να μην ομολογήσει. Αυτή η επιλογή θα έχει ως αποτέλεσμα να εκτίσουν και η δύο την ίδια ποινή και το κέρδος θα είναι μεγαλύτερο. Βραχυπρόθεσμα, η καλύτερη επιλογή φαίνεται να είναι η ομολογία. Μακροπρόθεσμα όμως είναι η μη ομολογία. Το ατομικό συμφέρον με το συλλογικό συμφέρον (το συμφέρον μιας ομάδας, μιας κοινωνίας κτλ.) συχνά δε συμβαδίζουν.
Το δίλημμα του φυλακισμένου επαναλαμβάνεται:
Το δίλημμα του φυλακισμένου απέκτησε κατευθείαν κοινωνιολογικό και ψυχολογικό ενδιαφέρον. Ο φυλακισμένος, σκεπτόμενος εγωιστικά με σκοπό να επιλέξει το καλύτερο δυνατό για τον εαυτό του, προσπαθεί να κερδίσει όσα περισσότερα μπορεί με τη λιγότερη ζημία. Η λύση αυτή όμως πιθανό να μη φέρει το επιθυμητό αποτέλεσμα. Το δίλημμα του φυλακισμένου επαναλαμβάνεται συνεχώς στην καθημερινότητα μας όσο και περίεργο να ακούγεται. Τις περισσότερες φορές οι άνθρωποι επιλέγουν τον ανταγωνισμό από την συνεργασία. Παρόλο που με τη συνεργασία μπορούσαν να πετύχουν πολλά περισσότερα.
Παραδείγματα:
Υπάρχουν απτά παραδείγματα όπως η στρατηγική που ακολουθούν τα κράτη. Τα κράτη θα μπορούσαν να επενδύσουν στην ασφάλεια και την εμπιστοσύνη μεταξύ τους και να αξιοποιήσουν τα χρήματα τους για την ευημερία των πολιτών. Στην πραγματικότητα όμως επενδύουν τεράστια ποσά σε πολεμικό εξοπλισμό. Ένα κράτος αν επενδύσει στην ειρήνη μεταξύ των κρατών και το άλλο κράτος όχι, τότε το κράτος που επένδυσε στην ειρήνη θα έχει αρνητική κατάληξη.
Ένα άλλο παράδειγμα που απασχολεί όλο τον πλανήτη είναι η κλιματική αλλαγή. Όλα τα κράτη θέλουν να σώσουν τον πλανήτη και συμφωνούν ότι η κλιματική αλλαγή θα έχει αρνητικές επιπτώσεις. Όμως, τα περισσότερα κράτη θέλουν τα υπόλοιπα κράτη να εφαρμόσουν οικολογική πολιτική αλλά το ίδιο όχι, γιατί θα έχει οικονομικές συνέπειες. Θα ήθελε ιδανικά να χρησιμοποιεί την ίδια ακριβώς πολιτική με τα προηγούμενα χρόνια.
Εφαρμογή στην καθημερινή πρακτική:
Το δίλημμα του φυλακισμένου επαναλαμβάνεται στην καθημερινότητα μας συνεχώς και με πιο καθημερινά παραδείγματα, όπως π.χ. να μην κόψουμε εισιτήριο στο αστικό. Αν όλοι δεν κόβαμε εισιτήριο τότε δε θα μπορούσε η επιχείρηση των αστικών να συντηρηθεί, άρα να εξυπηρετηθείς μακροπρόθεσμα κι εσύ. Όλοι βλέπουμε ταινίες με πειρατικό τρόπο αντί να την αγοράσουμε, αν γίνει αυτό σε μεγάλη έκταση οι παραγωγοί δεν θα έχουν κέρδος, άρα κίνητρο και χρήματα για να δημιουργηθεί μια καινούργια ταινία. Καλύτερα είναι να ανταμείβουμε την υπηρεσία που μας προσφέρουν για να συνεχίσει να υπάρχει, σκεπτόμενοι μακροπρόθεσμα. Το δίλημμα του φυλακισμένου είναι από τα πιο γνωστά κοινωνικά διλήμματα που υπάρχουν συνεχώς στην κοινωνία. Ίσως σε μια πιο απλούστερη μορφή.
Πηγές:
Κοκκινάκη,Φ. 2006. Κοινωνική ψυχολογία: εισαγωγή στη μελέτη της κοινωνικής συμπεριφοράς. Αθήνα, Τυπωθήτω
ανακτήθηκε από https://www.efsyn.gr/stiles/apopseis/48075_dilimma-toy-fylakismenoy-diasimotero-problima-tis-theorias-paignion τελευταία προβολή 2/2/2020
ανακτήθηκε από http://socialpolicy.gr/2013/02/%CF%84o-%CE%B4%CE%AF%CE%BB%CE%B7%CE%BC%CE%BC%CE%B1-%CF%84%CE%BF%CF%85-%CF%86%CF%85%CE%BB%CE%B1%CE%BA%CE%B9%CF%83%CE%BC%CE%AD%CE%BD%CE%BF%CF%85.html τελευταία προβολή 2/2/2020
ανακτήθηκε από https://www.youtube.com/watch?v=17o8CIeXV2Y (βίντεο) τελευταία προβολή 2/2/2020
