
Ένα τελευταίο επιστημονικό νέο, ο ” δεύτερος εγκέφαλος” έρχεται να φέρει νέα δεδομένα για την ερμηνεία του γαστρεντερικού μας συστήματος. Η επιστημονική έρευνα κάνει λόγο για έναν δεύτερο εγκέφαλο που βρίσκεται στο έντερό μας. Συγκεκριμένα ερευνητές από τη Βρετανία με επικεφαλής έναν Έλληνα ερευνητή ιατρό, τον κύριο Βασίλη Πάχνη στον οποίο θα αναφερθούμε εκτενώς παρακάτω, κατάφεραν να χαρτογραφήσουν με τεράστια ακρίβεια και να κατανοήσουν την οργάνωση και την αρχιτεκτονική του νευρικού συστήματος του εντέρου. Το σύστημα αυτό αποκαλείται ” δεύτερος εγκέφαλος” διότι έχει επικοινωνία και με τον υπόλοιπο οργανισμό και ελέγχει αρκετά σημαντικές λειτουργίες του σώματος. Η χαρτογράφηση αυτή θα βοηθήσει στην καταπολέμηση ασθενειών που αφορούν γαστρεντερικές παθήσεις, όπως του συνδρόμου του ευερέθιστου εντέρου και της χρόνιας δυσκοιλιότητας.
Το εντερικό νευρικό σύστημα είναι ένα χαοτικό δίκτυο περίπου μισού δισεκατομμυρίου νευρικών κυττάρων και πολλών άλλων υποστηρικτικών κυττάρων, που βρίσκονται στο τοίχωμα του εντέρου και διασυνδέονται μεταξύ τους με άκρως πολύπλοκους τρόπους. Το δίκτυο αυτό παίζει ζωτικό ρόλο στην υγεία του εντέρου ή στην πρόκληση ασθενειών.Το εντερικό νευρικό σύστημα είναι πολύ πιο απλό από τον εγκέφαλο. Στους ανθρώπους, υπολογίζεται ότι αποτελείται από 200 έως 600 εκατομμύρια νευρώνες. Αυτό το πολύπλοκο δίκτυο νευρώνων είναι ενσωματωμένο στο πεπτικό σύστημα.

Οι ερευνητές από πολλές χώρες , με επικεφαλής τον βιολόγο Βασίλη Πάχνη του Ινστιτούτου Φράνσις Κρικ του Λονδίνου, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό «Science», ανέλυσαν τη νευρική αρχιτεκτονική του εντέρου του ανθρώπινου οργανισμού χρησιμοποιώντας εξελιγμένη τεχνολογία της βιοϊατρικής ανακάλυψαν έναν διαφορετικό εγκέφαλο από αυτόν που γνωρίζαμε.
«Το τοίχωμα του εντέρου», δήλωσε ο Πάχνης, «φιλοξενεί πολλά είδη νευρικών κυττάρων που φαίνονται κατανεμημένα με τυχαίο τρόπο. Όμως, παρά αυτό το χάος, τα νευρικά δίκτυα του εντέρου ευθύνονται για τις καλά οργανωμένες και στερεοτυπικές λειτουργίες, όπως η παραγωγή του γαστρικού οξέος, η κίνηση της τροφής κατά μήκος του εντέρου, η επικοινωνία με τα κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος και με τα βακτήρια, καθώς και η μεταφορά πληροφοριών στον εγκέφαλο. Θέλαμε να εξακριβώσουμε πώς όλη αυτή η οργανωμένη δραστηριότητα αναδύεται από ένα τέτοιο χαοτικό σύστημα».
Μεταξύ άλλων, παρατηρήθηκε ότι ορισμένα πρόδρομα εμβρυικά κύτταρα παράγουν μόνο νευρώνες του εντέρου, άλλα παράγουν μόνο υποστηρικτικά (γλοιακά) νευρικά κύτταρα, ενώ άλλα και τα δύο. Οι νευρώνες και τα γλοιακά κύτταρα που προέρχονται από τους ίδιους κυτταρικούς «γονείς», συνεχίζουν να μένουν κοντά στο ανεπτυγμένο έντερο. Είναι φανερό ότι ο ” δεύτερος εγκέφαλος” ελέγχει και δημιουργεί εκείνος τους νευρώνες του.
Όπως ανέφερε ο Πάχνης, «η ήπια ηλεκτρική διέγερση του εντερικού νευρικού συστήματος έδειξε ότι τα νευρικά κύτταρα που έχουν δημιουργηθεί από το ίδιο γονεϊκό κύτταρο, ανταποκρίνονται με συγχρονισμένο τρόπο στα ερεθίσματα».
«Τώρα που έχουμε μια καλύτερη κατανόηση του πώς το εντερικό σύστημα χτίζεται και λειτουργεί, μπορούμε πλέον να αρχίσουμε να μελετούμε τι συμβαίνει όταν τα πράγματα πάνε στραβά, ιδίως κατά τα κρίσιμα στάδια της ανάπτυξης του εμβρύου ή νωρίς στη ζωή. Ίσως λάθη στα αρχικά πρότυπα δημιουργίας των νευρικών δικτύων του εντέρου να αποτελούν τη βασική αιτία για τα κατοπινά γαστρεντερικά προβλήματα», πρόσθεσε ο επικεφαλής της έρευνας κύριος Πάχνης.