[punica-dropcap]Η [/punica-dropcap]οστεοαρθρίτιδα είναι χρόνια (εκφυλιστική) ρευματική νόσος που εντοπίζεται σε περιφερικές αρθρώσεις (γόνατα, αγκώνες, φάλαγγες δακτύλων), καθώς και στη σπονδυλική στήλη. Μπορεί να αφορά μία άρθρωση , ενώ πολλές φορές επηρεάζει και περισσότερες. Συνηθίζεται τα άτομα αυτά, σε ποσοστό που αγγίζει το 85%, να μην έχουν καθόλου συμπτώματα, ιδίως στα αρχικά στάδια. Στην οστεοαρθρίτιδα προσβάλλεται ο αρθρικός χόνδρος. Αυτός είναι ένας ιστός που περιβάλλει τις αρθρικές επιφάνειες, με σκοπό την προστασία τους κατά την κίνηση.
Προδιαθεσικοί παράγοντες
- Γυναικείο φύλο
- Ηλικία >45
- Παχυσαρκία
- Γενετικοί παράγοντες (κληρονομικότητα : η οζώδης οστεοαρθρίτιδα προσβάλλει τα χέρια μεσήλικων γυναικών. Σπάνιες μορφές της, με έναρξη σε μικρή ηλικία, συνδέονται με γονίδια που επηρεάζουν το κολλαγόνο).
- Εργασία και άθληση με καταπόνηση αρθρώσεων
- Συγγενή αίτια (δυσπλασίες στην επίφυση)
- Ενδοκρινολογικά αίτια (σακχαρώδης διαβήτης)
- Τραυματισμοί άρθρωσης
Τι συμβαίνει στις αρθρώσεις με οστεοαρθρίτιδα
- Ο χόνδρος σκληραίνει και λεπταίνει.
- Το οστό αναπτύσσεται προς τα έξω δημιουργώντας οστέινα μορφώματα, τα γνωστά σε όλους οστεόφυτα.
- Ο αρθρικός υμένας πρήζεται και παράγει υγρό προκαλώντας οίδημα στην άρθρωση.
- Οι σύνδεσμοι σκληραίνουν και συσπώνται.
Στην προχωρημένη της μορφή η οστεοαρθρίτιδα παρουσιάζει την εξής εικόνα:
Οι χόνδροι γίνονται τόσο λεπτοί που τα οστά στην άρθρωση τρίβονται μεταξύ τους και φθείρονται. Οπότε η απουσία χόνδρου, η φθορά των οστών και τα οστεόφυτα αλλάζουν το σχήμα της άρθρωσης, με αποτέλεσμα την μετατόπισή τους από την αρχική τους θέση.
Αρθρώσεις που προσβάλλονται συχνότερα
- Γόνατα
- Ισχία
- Χέρια (αγκώνες, καρποί και φάλαγγες των δακτύλων)
- Αυχένας – Μέση (γνωστή ως σπονδύλωση,σπονδυλοαρθροπάθεια)
- Ώμοι ( πιο σπάνια μορφή)
Συμπτώματα
- Πόνος (κατά την κίνηση της άρθρωσης ή το κάθισμα). Εμφανίζεται μετά από κόπωση και καταπόνηση της άρθρωσης. Σε προχωρημένες καταστάσεις μονιμοποιείται και διαρκεί ακόμα και τη νύχτα. Επιδείνωση στην υγρασία και το κρύο.
- Δυσκαμψία της άρθρωσης. Δυσκολία κίνησης μετά από πολύωρη ακινησία. Διαρκεί βέβαια για λίγα λεπτά. Στις φλεγμονώδεις ρευματικές παθήσεις όμως, η δυσκαμψία μπορεί να διαρκέσει πάνω από μισή ώρα.
- Κριγμός. Είναι ο ήχος κατά την κίνηση της άρθρωσης ,που είναι αποτέλεσμα της τριβής των οστών της. Τα οστά της δεν προστατεύονται πλέον από τον χόνδρο.
- Διόγκωση της άρθρωσης, η οποία είναι σκληρή κατά την ψηλάφηση.
- Παραμόρφωση της άρθρωσης σε προχωρημένα στάδια με μορφή εκφυλισμού.
Άλλα συμπτώματα :
Οι μύες γύρω από τις αρθρώσεις λεπταίνουν και ατροφούν.
Υποχώρηση της άρθρωσης λόγω ατροφίας των μυών ή της ασταθούς δομής της.
Θεραπείες
Δεν υπάρχει ίαση της πάθησης. Ο ι διάφορες μέθοδοι απλά καταπραύνουν και μειώνουν την πιθανότητα επιδείνωσης της οστεοαρθρίτιδας. Συνήθως δίνονται:
- Αναλγητικά για απλούς πόνους και δυσκαμψία (χωρίς συνταγή). Κυρίως παρακεταμόλη (depon, panadol).
- Κρέμα καψαϊκίνης τοπικά 3 φορές τη μέρα, χωρίς τρίψιμο.
- Ισχυρά αναλγητικά για έντονους και διαρκείς πόνους (με συνταγή γιατρού). Δίνονται και συνδυαστικά όπως : [παρακεταμόλη και κωδεΐνη] ή [ παρακεταμόλη και διυδροκωδεΐνη].
- Ενέσεις κορτιζόνης (ενδοαρθρικά).
- Διαδερμική ηλεκτρική διέγερση νεύρου (TENS).
- Χειρουργική αντιμετώπιση με αντικατάσταση άρθρωσης (αρθροπλαστική, οστεοτομία κνήμης, οστεοτομία μηριαίου).
- Αντιφλεγμονώδη μη στεροειδή ( ΜΣΑΦ) σε φλεγμονή της. Προσοχή γιατί αυξάνουν τον κίνδυνο εμφράγματος ή εγκεφαλικού (π.χ. καπνιστές, διαβητικοί, υπερτασικοί, κ.α.).
Άλλες θεραπείες
* Σε περίπτωση “κλειδώματος” του γονάτου γίνεται αρθροσκοπική έκπλυση, όπου ξεπλένεται η άρθρωση από ελεύθερα σώματα ή τμήματα μηνίσκου που έχουν σπάσει.
Μη φαρμακευτική θεραπεία
- Απώλεια βάρους
- Ασκήσεις ενδυνάμωσης των μυών της άρθρωσης
- Άλλα είδη φυσικοθεραπείας
- Υποστηρικτικές συσκευές (νάρθηκες, μπαστούνια,περιπατητικά βοηθήματα)
Άσκηση
Οι πιο πολλοί με αρθρίτιδα αποφεύγουν την άσκηση είτε γιατί πιστεύουν ότι θα τους χειροτερεύσει την αρθρίτιδα είτε γιατί δεν τους το επιτρέπει ο πόνος. Η άσκηση όχι μόνο δεν καταστρέφει τις αρθρώσεις αλλά είναι και ευεργετική. Όταν οι μυς χάνουν την δύναμή τους, οι αρθρώσεις γίνονται δύσκαμπτες, ασταθείς και η κίνηση τους επώδυνη.
Η φυσική άσκηση είναι η καλύτερη θεραπεία της οστεοαρθρίτιδας. Η άσκηση είναι ο καλύτερος τρόπος να παραμείνουν υγιείς οι αρθρώσεις. Με την άσκηση δυναμώνουν οι μυς που στηρίζουν το σώμα. Δυναμώνει η λειτουργία των πνευμόνων και της καρδιάς ελέγχεται το σωματικό βάρος, ρυθμίζεται το σάκχαρο αίματος. Δεν χρειάζεται απαραίτητα γυμναστήριο, καθημερινές δραστηριότητες όπως η ενασχόληση με την κηπουρική, το περπάτημα και το κολύμπι βελτιώνουν την φυσική κατάσταση.
Ο αρθρικός χόνδρος δεν έχει την δυνατότητα να θεραπεύεται επαρκώς. Επαναλαμβανόμενοι οι τραυματισμοί και κατάγματα αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισης οστεοαρθρίτιδας. Όταν αθλείστε προφυλάσσεται τις αρθρώσεις σας με προστατευτικούς νάρθηκες όπως επιγονατίδες. Σηκώνετε τα βάρη με τους πιο δυνατούς μυς και κάντε συχνά διαλείμματα. Αν τραυματίσετε μια άρθρωση δώστε τον κατάλληλο χρόνο να αποθεραπευτεί. Όποια άσκηση και να κάνετε πρέπει να ακούτε το σώμα σας. Αν η άσκηση δυναμώνει τον πόνο ή αν πονάτε για πάνω από μια ή δύο ώρες μετά την άσκηση κάντε μεγαλύτερα διαλείμματα. Για να αποφύγετε τραυματισμούς ελαττώστε λίγο την ένταση των ασκήσεων.
Οι ειδικοί συστήνουν 30 λεπτά την ημέρα μέτρια άσκηση 3 με 5 φορές την εβδομάδα.
Ασκήσεις στο εύρος κίνησης (Με τις ασκήσεις αυτές διατηρείται η ευλυγισία, η σωστή στάση σώματος, και η μυϊκή ισχύς.
Ασκήσεις ενδυνάμωσης (Οι ασκήσεις γίνονται με σφίξιμο και χαλάρωση των μυών γύρω από μια άρθρωση. Μπορεί να γίνουν με ή χωρίς αντίσταση. Αντίσταση μπορεί να είναι το βάρος του σώματος ή ένα λάστιχο γυμναστικής ή ειδικό βαράκι).
Ασκήσεις αερόβιες (Αερόβιες ασκήσεις είναι το γρήγορο περπάτημα, το κολύμπι, το ποδήλατο).
http://lrms.med.uoa.gr/index.php/el/2016-02-16-09-10-15