Ο Πολιτιστικός Σύλλογος Βουνοπλαγιάς έχει έδρα το χωριό Βουνοπλαγιά. Η Βουνοπλαγιά βρίσκεται 6 χιλιόμετρα δυτικά της πόλης των Ιωαννίνων και εκτείνεται από τα ερείπια της ακρόπολης της αρχαία πρωτεύουσας των Μολοσσών Πασσαρώνας έως την πόλη των Ιωαννίνων. Το παλιό όνομα του χωριού είναι Ζέλοβα, με σλαβική προέλευση και κατά την εκτίμηση των ερευνητών σημαίνει πρωτεύουσα ή θέση αρχηγείου.
Η ιστορία του χωριού χάνεται στο βάθος των αιώνων. Κατά την αρχαιότητα κατοικούνταν από τους Μολοσσούς, περιοχή γνωστή ως Ελλοπία. Κατά βυζαντινά χρόνια, το χωριό αναφέρεται το 1319 μ.Χ. σε χρυσόβουλο του βυζαντινού αυτοκράτορα Ανδρόνικου Β’ Παλαιολόγου ως Ζελοχιβίτσα, και αποτελεί κτήμα γαιοκτημόνων. Κατά την τουρκοκρατία το χωριό αποτελεί στρατηγικό σημείο των τούρκων, καθώς σ’ αυτό χτίζει την εξοχική του κατοικία ο Αλή Πασάς και αργότερα του Χουρσίτ, ενώ με το πέρασμα των χρόνων αλλάζει συνέχεια χέρια, αποτελώντας ιμπλιάκι διαφόρων πασάδων και μπέηδων.
Στα σύγχρονα χρόνια το χωριό παίρνει μέρος στους αγώνες απελευθέρωσης το 1913, καθώς και στην απελευθέρωση από το φασισμό το 1940 – 1944. Ενεργό δε και σημαντικό ρόλο έπαιξε και κατά τα χρόνια του εμφυλίου πολέμου το 1946 – 1949.
Σήμερα το χωριό αποτελεί διαμέρισμα του δήμου Ζίτσας, με πληθυσμό περίπου 2500 κατοίκους. Στο χωριό λειτουργεί παιδικός σταθμός, νηπιαγωγείο, δημοτικό σχολείο, αθλητικός και πολιτιστικός σύλλογος.
Για την συνέντευξη μιλήσαμε με την Πρόεδρο του Πολιτιστικού Συλλόγου Βουνοπλαγιάς, κα Μαχαίρα Σοφία, αλλά και με τα μέλη του Δ.Σ.
Ποτέ ιδρύθηκε ο Πολιτιστικός Σύλλογος Βουνοπλαγιάς;
Ο Πολιτιστικός Σύλλογος ιδρύθηκε το 1977 με σκοπό τη διάσωση, διατήρηση και διάδοση της τοπικής παράδοσης.
Πόσα είναι τα μέλη του;
Τα εγγεγραμμένα μέλη του συλλόγου είναι περίπου 40. Υπάρχουν όμως και αρκετοί άλλοι που συμμετέχουν στις δράσεις του και παρέχουν την βοήθειά τους, όταν υπάρξει ανάγκη.
Ποιες είναι οι δράσεις του Πολιτιστικού Συλλόγου Βουνοπλαγιάς;
Οι δράσεις του συλλόγου είναι πολιτιστικές, αθλητικές, καλλιτεχνικές, οικολογικές, κοινωνικές. Οι πολιτιστικές δράσεις του συλλόγου αφορούν τη διάσωση, διατήρηση και διάδοση της τοπικής παράδοσης, όσον αφορά τα ήθη, τα έθιμα, τους χορούς, τα τραγούδια και την φορεσιά του χωριού και κάθε λογής άλλα λαογραφικά στοιχεία. Το βεστιάριο του συλλόγου σήμερα αριθμεί τις 70 ντόπιες παραδοσιακές φορεσιές, εκ των οποίων τα περισσότερα κομμάτια είναι αυθεντικά, και τα υπόλοιπα πιστές αντιγραφές των αυθεντικών, καλύπτοντας όλες τις ηλικιακές ομάδες, νυφιάτικες, γιορτινές, καθημερινές και παιδικές. Κάθε χρόνο οργανώνεται μουσικοχορευτική εκδήλωση, όπου παρουσιάζονται τα χορευτικά τμήματα του συλλόγου.
Επίσης ο σύλλογος συμμετέχει σε πλειάδα πολιτιστικών εκδηλώσεων τόσο τοπικά όσο και πανελλαδικά, καθώς και στο εξωτερικό. Άλλες καλλιτεχνικές δράσεις είναι η οργάνωση τμημάτων και εκθέσεων χειροτεχνίας.
Ο σύλλογος μας όμως δραστηριοποιείται στον αθλητικό τομέα με την οργάνωση τμημάτων άθλησης αλλά ασχολείται με την οικολογία καθώς έχουν διοργανωθεί για παράδειγμα αρκετές φορές δενδροφυτεύσεις. Στον κοινωνικό τομέα, έχουν οργανωθεί δράσεις ανταποδοτικού χαρακτήρα με σκοπό την βοήθεια κοινωνικών οργανώσεων, όπως το Χαμόγελο του Παιδιού, το κοινωνικό παντοπωλείο κ.α., αλλά και ασθενέστερων οικονομικά συνανθρώπων μας. Μέσα σε αυτό εντάσσεται και η εθελοντική αιμοδοσία, που διοργανώνεται μέσω του συλλόγου μας σε τακτική βάση. Τέλος, διοργανώνονται εκδρομές, εντός κι εκτός Ελλάδας, με ψυχαγωγικό αλλά και εκπαιδευτικό χαρακτήρα.
Τι έχει πετύχει μέχρι τώρα για τον πολιτισμό και τον τόπο του;
Έχει καταγράψει τα τραγούδια και τους χορούς του χωριού με την βοήθεια των γεροντότερων, έχει συλλέξει κομμάτια της παραδοσιακής φορεσιάς του χωριού και έχει κάνει πίστη αντιγραφή κομματιών της φορεσιάς, που δεν υπάρχουν σε φυσική μορφή πια ή είναι δύσκολο να χρησιμοποιηθούν. Το βεστιάριο αποτελείται σήμερα από περίπου 70 φορεσιές όλων των ηλικιακών ομάδων.
Ποιες δυσκολίες έχει συναντήσει μέχρι τώρα;
Οι δυσκολίες που έχει συναντήσει κυρίως ο σύλλογος είναι η αδιαφορία των νέων ανθρώπων για αυτό που λέμε παράδοση, η αλλοίωση που έχουν επιφέρει τα σύγχρονα είδη μουσικής τύπου παραδοσιακής αλλά και η άγνοια για την παράδοση γενικότερα. Ακόμα υπάρχουν και οικονομικές δυσκολίες στο να ανταποκριθεί στους σκοπούς και στους στόχους του λόγω της κρατικής αδιαφορίας.
Πως ανταποκρίνεται το κοινό στις δράσεις του;
Είναι λίγοι οι άνθρωποι που ενδιαφέρονται, και πολύ λιγότερο οι νέοι άνθρωποι, και όσοι δεν ενδιαφέρονται και δεν ασχολούνται κατακρίνουν το έργο του συλλόγου τις περισσότερες φορές με αρνητικά σχόλια έτσι για να πουν κάτι.
Ποιο είναι το προσεχές πρόγραμμά του;
Στο προσεχές μέλλον ο Πολιτιστικός Σύλλογος Βουνοπλαγιάς σκοπεύει να διοργανώσει καλοκαιρινές εκδηλώσεις, που περιλαμβάνουν μουσικοχορευτική εκδήλωση με την ονομασία Χοροστάσι, αιμοδοσία, καθώς κι ένα σεμινάριο ΚΑΡΠΑ.
Ποιοι είναι οι επόμενοι στόχοι του;
Ο Πολιτιστικός Σύλλογος Βουνοπλαγιάς διαθέτει πλούσιο φωτογραφικό αρχείο που περιγράφει τη ζωή των κατοίκων του περασμένου αιώνα. Στους μακροπρόθεσμους στόχους του λοιπόν περιλαμβάνονται η έκδοση φωτογραφικού άλμπουμ με την ονομασία «Ο αιώνας που πέρασε». Ακόμα, στοχεύει στην κατασκευή παραδοσιακών φορεσιών από τους Μεταξάδες Έβρου και την ορεινή Φλώρινα για τις ανάγκες του συλλόγου.
Τι ελπίζει για το μέλλον ο Πολιτιστικός Σύλλογος Βουνοπλαγιάς;
Ο σύλλογός μας ελπίζει το μέλλον να γίνει πιο πλούσιος σε ανθρώπινο δυναμικό και να ευαισθητοποιηθούν οι νέοι για τον σύλλογο και την παράδοση γενικότερα
Τι θα ήθελε ο σύλλογος από τα μέλη και το κοινό του, και για το μέλλον του;
Ο σύλλογος το μόνο που ζητάει από τα μέλη του είναι η ενδυνάμωση του συλλόγου με απώτερο σκοπό η θέση και η επίτευξη πιο υψηλών στόχων.
Ακολουθεί ένα video, που δημιουργήθηκε με αφορμή τα γενέθλια του Πολιτιστικού Συλλόγου Βουνοπλαγιάς πριν από περίπου 4 χρόνια και παρουσιάζει φωτογραφίες από διάφορες δραστηριότητες του Συλλόγου. (Τραγούδι: Από την Θράκη ως την Κρήτη – Χοροσταλίτες, Στίχοι – Μουσική – Ενοχρήστρωση: Βασίλης Μεσσαριτάκης, Ερμηνεία: Ρίτσα Ποζιού).
