Το «χωρίον Μεταξάδες» του δημώδους θρακικού άσματος αποτελεί έναν αγροτικό ημιορεινό οικισμό του Βορείου Έβρου. Πρόκειται για γραφικό και επιβλητικό χωριό της Θράκης, 28 χλμ. δυτικά του Διδυμοτείχου και 3 χλμ. ανατολικά της μεθοριακής γραμμής με τη Βουλγαρία. Οι Μεταξάδες αποτελούν τον πιο γραφικό οικισμό της ευρύτερης περιοχής, λόγω της παραδοσιακής πέτρινης αρχιτεκτονικής του. Η πέτρα, κάνει τα σπίτια στους Μεταξάδες να ξεχωρίζουν από μακριά μέσα στην καταπράσινη πλαγιά. Μέσα στα στενά, ελικοειδή δρομάκια, βρίσκονται δίπατα σπίτια, αρχιτεκτονικά αριστουργήματα.
Ιστορία και άνθρωποι μέσα στους αιώνες
Η Θράκη είναι ταυτόσημη με το πλούσιο λαϊκό της πολιτισμό και με την Πονεμένη της Ρωμιοσύνη, λόγω των αλλεπάλληλων κατακτητών. Οι Μεταξάδες είναι από τα πιο παλιά Βυζαντινοχώρια. Εκτός από τους πρώτους κατοίκους του χωριού, στους Μεταξάδες ήρθαν να κατοικήσουν και οικογένειες από το διπλανό χωριό Παλιούρι. Από τον πρώτο που έχτισε το σπίτι του εκεί τον Δημήτριο Τουκμακτσή ή Τουκμακιώτη, το χωριό πήρε το προηγούμενο όνομά του «Τουκμάκι». Έτσι έλεγαν το σφυρί των μαστόρων της πέτρας από την οποία είναι χτισμένα τα τόσο χαρακτηριστικά σπίτια του οικισμού.
Το χωριό από τα 1361 έως το 1915 βρισκόταν υπό τουρκική και ρωσική κατοχή. Στην περίοδο αυτή στην ευρύτερη περιοχή του Δήμου Μεταξάδων εγκαταστάθηκαν Τούρκοι και γενικά μουσουλμάνοι έποικοι. Στους νεότερους χρόνους εγκαταστάθηκαν και Τουρκαρβανίτες πρόσφυγες από τη Σερβία. Έως το τουρκικό Σύνταγμα του 1908, η διοίκηση του χωριού γινόταν με το κλασσικό σύστημα των μουχτάρηδων και των Ελλήνων προυχόντων. Από το 1915 και έως την ενσωμάτωση της περιοχής στην Ελλάδα, οι Μεταξάδες τέλεσαν υπό Βουλγαρική κατοχή. Στις 14 Μαίου του 1920 η Θράκη απελευθερώνεται μετά από 500 και πλέον χρόνια σκλαβιάς. Στην περιοχή των Μεταξάδων δόθηκε η τελευταία και μια από της μεγαλύτερης σημασίας μάχες του ελληνικού εμφυλίου.
«Στου Τουκμάκι Μεταξάδες»
Έθιμα και τραγούδια σε κάθε τόπο είναι αλληλένδετα. Τα έθιμα καθορίζονται από τη λαϊκή παράδοση.Ένας από τους πιο χαρακτηριστικούς χορούς της Θράκης είναι ο ζωναράδικος. Ένας πολύ γνωστός σκοπός είναι και η «Βασιλκούδα» ή κατ’άλλους «Στου Τουκμάκι Μεταξάδες».
Στο Τοκμάκι, στ’ς Μεταξάδις, Γιάννης Δήμαρχος.Γιάννης έχει τρεις γυναίκις κι άλλην αγαπάει.
https://www.youtube.com/watch?v=6lBGH9oebI4
Ο Ιωάννης Μαντάς ή Μαντούδης, διετέλεσε Μουχτάρης κατά τα τελευταία χρόνια της Οθωμανικής κυριαρχίας. Ο πρώτος επίσημος έρωτας του δήμαρχου ήταν η Τριανταφυλλιά, γενηθείσα το 1884. Λίγα χρόνια μετά πέθανε και αυτός παντρεύτηκε με τη 2η γυναίκα του.Τα επόμενα χρόνια ο Γιάννης επιστρατεύεται λόγω τον βαλκανικών πολέμων στην Ανδριανούπολη. Στην επιστροφή, μαθαίνει πως εξαιτίας μια επιδημίας πέθαναν η γυναίκα και η κόρη του. Ο πιο διάσημος και πολυτραγουδισμένος Δήμαρχος της Θράκης λίγους μήνες αργότερα, παντρεύεται την Μαρία Τσιακιρούδη, γνωστή στο χωριό με το προσωνύμιο Θοδώρα ή Θοδωρούλα. Με τη Θοδώρα όμως δεν κατάφερε να κάνει παιδιά.
Θέλοντας να συνεχίσει το όνομα του χωρίζει και την Θοδώρα και παντρεύεται την γνωστή σε όλους, Βασιλική Μπακαλούδη ή αλλιώς Βασιλκούδα. Όπως ήταν φυσικό για τα δεδομένα της εποχής, ο τέταρτος αυτός γάμος δεν έγινε δεκτός ποτέ από την Εκκλησία. Παρά όμως, τις αντιρρήσεις, ο Γιάννης και η Βασιλική έζησαν ευτυχισμένοι μέχρι το τέλος της ζωής τους, έχοντας ως συντροφιά και τα τρία τους παιδιά.
Η μοναδική γυναικεία φορεσιά
Η επικοινωνία που είχαν οι κάτοικοι των Μεταξάδων με τον ευρύτερο κοινωνικό χώρο τους επηρέασε ενδυματολογικά.Γενικά αναγνωριστικά στοιχεία της γυναικείας ενδυμασίας των Μεταξάδων είναι το μαύρο φόρεμα με τα πορτοκαλί γαϊτάνια στον κόρφο και δύο ανοίγματα στο στήθος τις «κουρφλήθρες» που διευκόλυναν την γυναίκα κατά τον θηλασμό. Χαρακτηριστικό της γυναικείας ενδυμασίας των Μεταξάδων είναι επίσης τα λεπτά βαμβακερά ή μεταξωτά υφάσματα που χρησιμοποιούν στην κατασκευή των φουστανιών.

Στα πόδια οι γυναίκες φορούσαν τις κάλτσες, άσπρες μάλλινες με χρωματιστά λουλούδια για το χειμώνα. Οι ποδιές που φορούσαν ήταν υφαντές μάλλινες με διάφορα σχέδια στον αργαλειό. Τις ονόμαζαν «ζαπράτσες». Ο τύπος της μεταξωτής ποδιάς σε έντονα χρώματα με δαντέλες και πούλιες είναι ο νεώτερος τύπος που επικράτησε. Ο κεφαλόδεσμος είναι περίτεχνος με «μπαρμπούλες» (μαντίλι σταμπωτό) σε κίτρινο χρώμα για τις νέες και σε σκούρα χρώματα για τις ηλικιωμένες. Τα μαλλιά φτιαγμένα σε κοτσίδες ριγμένες στην πλάτη, κατέληγαν σε φούντες με χάντρες στερεωμένες με κλωστές.
Πηγές:
Σύνταξη κειμένου: Βασιλική Τριανταφυλλοπούλου
Επιμέλεια κειμένου: Γεωργία Αλμπανίδου