Τεχνολογία⋅ εξ ορισμού το αποτέλεσμα της εφαρμογής της θεωρητικής επιστημονικής γνώσης με στόχο τη δημιουργία ενός αντικειμένου με πρακτικό όφελος. Θα μπορούσε επίσης να ειπωθεί ότι η εφευρετικότητα , οι γνώσεις και η απεριόριστη όρεξη για βελτίωση των αρχαίων ανθρώπων μας χάρισαν την απαρχή της σημερινής τεχνολογίας. Mε γνώμονα αυτή κατάφερε ο σύγχρονος άνθρωπος να μετουσιώσει αυτή τη γνώση και τις εφευρέσεις που έμελλε να γίνουν τα δομικά χαρακτηριστικά της μοντέρνας τεχνολογίας.Το πρωταγωνιστικό ρόλο εδώ όμως τον έχουν οι παλιοί για αυτό σας παρουσιάζονται μερικές από τις πιο σημαντικές εφευρέσεις των αρχαίων χρόνων και αυτές είναι:
Αιολόσφαιρα: Η πρώτη ατμομηχανή της ιστορίας
Η «Αιόλου Πύλη» ή «Αιολόσφαιρα» ή «Ατμοστήλη» είναι η πρώτη ατμομηχανή στον κόσμο. Εμπνευστής και κατασκευαστής της ήταν ο Ήρων ο Αλεξανδρεύς.
Η Αιολόσφαιρα ήταν μια μικρή κοίλη σφαίρα με δυο αντιδιαμετρικές εφαπτομενικά εξόδους γεμάτο νερό πάνω από μια εστία φωτιάς. Όταν το νερό μέσα στο δοχείο άρχιζε να βράζει ο ατμός διέφευγε μέσα από τους σωλήνες . Η ταχύτητα εξόδου του ατμού συνδυασμένη με την κατάλληλη στήριξη της σφαίρας την έκαναν να περιστρέφεται με ταχύτητα ανάλογη του βρασμού του νερού. Η ταχύτητα περιστροφής έφθανε μέχρι τις 3500 στροφές ανά λεπτό. Το εντυπωσιακό είναι ότι η λειτουργία αυτή είναι ίδια με την θεωρία πρόωσης των σύγχρονων πυραύλων και αεριωθούμενων.
Η εφεύρεση αυτή του Ήρωνος εξαφανίστηκε και η χρήση του ατμού ως μέσου κίνησης επανεμφανίστηκε στη βιομηχανική επανάσταση που έμελλε να αλλάξει τον σύγχρονο κόσμο.
Το “Νύχι” του Αρχιμήδη
Το «Νύχι» του Αρχιμήδη είναι ένα όπλο που λέγεται ότι είχε σχεδιαστεί για να υπερασπιστεί την πόλη των Συρακουσών. Επίσης γνωστό ως «Σιδερένιο Χέρι» αποτελούνταν από τον βραχίονα ενός γερανού που κατέληγε σε έναν μεταλλικό γάντζο.
Σε κάθε επίθεση γινόταν ταλάντευση του βραχίονα προς τα επάνω με αποτέλεσμα την εκτόπιση του πλοίου έξω από το νερό. Υπήρξαν σύγχρονα πειράματα για τον χρηστικό σκοπό της συσκευής μέχρι το 2005 που το τηλεοπτικό ντοκιμαντέρ «Superweapons of the Ancient World» κατασκεύασε μια εκδοχή της και κατέληξε ότι επρόκειτο για μια λειτουργική συσκευή.
Το Ατμοτηλεβόλο του Αρχιμήδη
Το Ατμοτηλεβόλο, μία επινόηση του Αρχιμήδη, ήταν το πρώτο όπλο παγκοσμίως το οποίο λειτουργούσε με πίεση ατμού. Αποτελούνταν από έναν μεγάλο μεταλλικό σωλήνα -καλυμμένο στο ένα άκρο- και τοποθετούνταν σε έναν κλίβανο. Μόλις ο σωλήνας έφθανε σε ορισμένη θερμοκρασία, φορτωνόταν με μια μικρή ποσότητα του νερού που μετατρεπόταν ταχύτατα σε ατμό και έτσι είχε την ικανότητα να ρίξει ένα βλήμα σε πολύ μεγάλη απόσταση.
O «Κινηματογράφος» του Ήρωνα
Το σταθερό αυτόματο θέατρο του Ήρωνα, που οι αρχαίοι Έλληνες ονόμαζαν απλώς «κινηματογράφο», ήταν άλλη μια ξακουστή εφεύρεση της πολυσχιδούς αυτής προσωπικότητας από την Αλεξάνδρεια Στο βιβλίο του «Πνευματικά», ο Ήρωνας περιγράφει ογδόντα περίπου αυτοματισμούς, πρακτικές εφαρμογές δηλαδή όλων των τότε γνωστών αρχών των φυσικών επιστημών. Στο επόμενο σύγγραμμά του «Αυτοματοποιητική» μας αφηγείται το «κινητό αυτόματο» (ένα αυτοκινούμενο προγραμματιζόμενο όχημα) και το εκπληκτικό «στατόν» αυτόματο θέατρο, τον κινηματογράφο των αρχαίων Ελλήνων δηλαδή με κινούμενη εικόνα και ήχο!
Για την ιστορία, στα πρώιμα κινούμενα σχέδια του Ήρωνα, μπορούσε κάποιος να παρακολουθήσει όλο τον Μύθο του Ναυπλίου, ο οποίος αποζητά να εκδικηθεί τους Αχαιούς που σκότωσαν τον γιο του Παλαμήδη στην Τροία. Η αυλαία ανοιγόκλεινε, μορφές κινούνταν, ήχοι παράγονταν, σκηνικά άλλαζαν, άναβαν φωτιές, έπεφταν κεραυνοί, ακούγονταν βροντές και πολλά ακόμα, τα οποία συνέβαιναν αυτόματα! Το «στατόν» θέατρο συνεχίζει να προβληματίζει τους σύγχρονους μηχανικούς του αυτοματισμού για τον περίπλοκο και αρμονικό τρόπο λειτουργίας του. Ο Ήρων βελτίωσε το σταθερό αυτόματο θέατρο του Φίλωνος του Βυζαντίου (3ος αιώνας π.Χ.) αποδίδοντας ένα πραγματικό θαύμα του θεάματος. Μάλιστα γίνονταν όλα αυτόματα με το τράβηγμα του σχοινιού της πρόσοψης ή -όπως θα λέγαμε σήμερα- με το πάτημα ενός κουμπιού.
Η αυτόματη θεραπαινίδα το Φίλωνα
Η αυτόματη θεραπαινίς του Φίλωνος του Βυζαντίου πρόκειται για το πρώτο λειτουργικό ρομπότ της ιστορίας. Πρόκειται για ένα ανθρωποειδές ρομπότ με τη μορφή υπηρέτριας σε φυσικό μέγεθος που στο δεξί χέρι της κρατούσε μια οινοχόη. Μπορούσε να βάλει κρασί από μία κανάτα σε ένα ποτήρι και στη συνέχεια να το αναμιγνύει με νερό, όπως συνήθιζαν να κάνουν οι Αρχαίοι Έλληνες.
Το επίτευγμα που έθεσε τις βάσεις της ρομποτικής, πραγματοποιείται με δύο αεροστεγή δοχεία που βρίσκονταν μέσα στον μηχανισμό και καθένα από αυτά διαπερνά ένας σωλήνας αέρα που προμήθευε τα υγρά. Η πίεση του εισερχόμενου αέρα ρυθμιζόταν από έναν έξυπνο μηχανισμό που ανάγκαζε την έκχυση μέσα από ένα άλλο σύνολο σωλήνων που τοποθετούνταν στο κάτω μέρος των δοχείων.
Η αντλία του Κτησίβιου
Ο λόγος για μια χειροκίνητη αντλία πίεσης, που χρησιμοποιούσε τον αέρα για να αυξήσει την πίεση του νερού σε ένα σύστημα δύο κυλίνδρων, αναγκάζοντάς το να βγει έξω. Η αντλία του Κτησίβιου από την Αλεξάνδρεια λειτουργούσε με μοχλούς που βρίσκονταν στο εξωτερικό του συστήματος και ο στόχος ήταν η συνεχής εκροή νερού.
Ο Μηχανισμός των Αντικυθήρων
Γνωστός ως ο πρώτος υπολογιστής της ιστορίας, ο Μηχανισμός των Αντικυθήρων είναι ένα περίπλοκο σύστημα αποτελούμενο από χάλκινα εργαλεία. Η ποιότητα κατασκευής του υποδηλώνει ότι είχε κατασκευαστεί κατά τη διάρκεια της Ελληνιστικής περιόδου. Με βάση τη μορφή των ελληνικών επιγραφών που φέρει χρονολογείται μεταξύ του 150 π.Χ. και του 100 π.Χ., αρκετά πριν από την χρονολογία του ναυαγίου. Στις 17 Μαΐου 1902, ο αρχαιολόγος Βαλέριος Στάης , πρόσεξε ότι ένα από τα ευρήματα είχε έναν ενσωματωμένο οδοντωτό τροχό και εμφανείς επιγραφές με αστρονομικούς όρους.
Ο μηχανισμός είναι το αρχαιότερο σωζόμενο μηχάνημα με γρανάζια, και μάλιστα αρκετά πολύπλοκο. Είναι φτιαγμένος από μπρούντζο και είχε ξύλινο πλαίσιο. Ήταν ένας αναλογικός υπολογιστής, όσο και ψηφιακός σχεδιασμένος για να υπολογίζει και να απεικονίζει τις κινήσεις των ουρανίων σωμάτων, τις εκλείψεις ηλίου και σελήνης καθώς και τις φάσεις της σελήνης. Από τις πρόσφατες έρευνες καταρρίφθηκε η θεωρία ότι εμπεριέχει ένα διαφορικό γρανάζι, όμως ο ανακαλυφθείς μηχανισμός της κίνησης της Σελήνης είναι ακόμα πιο εντυπωσιακός, καθότι δίνει τη δυνατότητα μεταβλητής γωνιακής ταχύτητας στον άξονα που κινεί τη Σελήνη (δεύτερος Νόμος Κέπλερ). Ένας αστρονομικός υπολογιστής 2.000 ετών που χρησιμοποιούσαν οι αρχαίοι Έλληνες για την χαρτογράφηση της θέσης του Ήλιου, της Σελήνης και των πλανητών ενδέχεται να είχε και άλλη μια χρήση: την πρόβλεψη του μέλλοντος,όπως λένε ερευνητές.
«Οι φλεγόμενοι Καθρέπτες » του Αρχιμήδη
Τον 2ο αιώνα μΧ. ο αρχαίος Λουκιανός γράφει ότι κατά την διάρκεια της πολιορκίας των Συρακουσών ο Αρχιμήδης κατέστρεψε τα εχθρικά πλοία με την φωτιά .Αιώνες αργότερα ο Ανθέμιος ο Τραλλιανός αναφέρει το φλεγόμενο γυαλί ως όπλο του Αρχιμήδη.
Η συσκευή που είναι γνωστή και ως «οι Ακτίνες Φωτός» του Αρχιμήδη χρησιμοποιήθηκε για να συγκεντρώσει το ηλιακό φως στα επερχόμενα πλοία με αποτέλεσμα αυτά να παίρνουν φωτιά. Έχει καταγραφεί πως η συγκεκριμένη εφεύρεση έχει κατασκευαστεί από γυαλισμένες μπρούτζινες ή χάλκινες ασπίδες οι οποίες λειτουργούσαν ως καθρέφτες που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν έτσι ώστε να συγκεντρώσουν το ηλιακό φως στα πλοία.
Ένα τεστ της ακτίνας φωτός του Αρχιμήδη έγινε το 1973 από τον Έλληνα επιστήμονα Ιωάννη Σακκά. Το πείραμα πραγματοποιήθηκε στη ναυτική βάση του Σκαραμαγκά έξω από την Αθήνα. Για αυτό το πείραμα χρησιμοποιήθηκαν 70 καθρέπτες, ο καθένας με χάλκινη επίστρωση και μέγεθος περίπου 1.5 επί 1 μέτρα. Οι καθρέπτες στράφηκαν σε ένα ομοίωμα από κόντρα πλακέ ενός Ρωμαϊκού πολεμικού πλοίου , το οποίο βρισκόταν σε απόσταση 50 μέτρων. Όταν οι καθρέπτες σημάδεψαν με ακρίβεια το πλοίο , αυτό έπιασε φωτιά μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα.
Το πλοίο από κόντρα πλακέ ήταν επιστρωμένο με βαφή πίσσας κάτι το οποίο ήταν κοινότυπο στα πλοία την κλασσική εποχή, η όποια μπορεί να βοήθησε στην ανάφλεξη.
Το μυαλό και η εφευρετικότητα των αρχαίων ήταν το έναυσμα αλλά και η βάση για αρκετών σύγχρονων τεχνολογικών επιτευγμάτων που έχουν βοηθήσει την ανθρωπότητα για καλύτερη ποιότητα ζωής αλλά και για την εξερεύνηση πέρα από αυτήν.