Το πιάνο είναι ένα όργανο ικανό να πλαισιώσει άριστα οποιαδήποτε μουσική διαδρομή. Τόσο αναγνωρίσιμο και παράλληλα τόσο εξωτικό. Τα πλήκτρα του είναι μαύρα και άσπρα, αλλά ακούγονται σαν εκατομμύρια χρώματα. Υπήρξε το όργανο που ενέπνευσε εκατοντάδες συνθέτες να γράψουν τα έργα τους και παράλληλα ήταν αυτό που οδήγησε πολλούς ανθρώπους να ανακαλύψουν τη μουσική. Το καλύτερο ωστόσο πράγμα που κερδίζεις εισάγοντας το πιάνο στη ζωή σου, είναι το πόσο θετικά επηρεάζει την ψυχή σου.
O όρος πιάνο (piano) προέρχεται από την ιταλική λέξη pianoforte. Η ονομασία του στα ελληνικά είναι «κλειδοκύμβαλο». Είναι όργανο πληκτροφόρο με χορδές, τις οποίες κτυπούν ειδικά σφυριά. Μέσω της κρούσης παράγεται αυτός ο χαρακτηριστικός για τους περισσότερους ήχος. Η ιδέα της κατασκευής ενός μουσικού οργάνου που θα συγκεντρώνει πολλά άλλα μαζί, όπως η λύρα, η κιθάρα, η άρπα, το τύμπανο και γενικά με πληττόμενες χορδές ξεκίνησε τον 14ο μ. Χ. αιώνα. Ως όργανο αποτελεί κύριο πυλώνα πολλών μουσικών σχηματισμών.
Οι πρόγονοι του
Το κλαβίχορδο, όργανο πολύ αγαπητό στις αρχές του 18ου αιώνα, εξελίχτηκε από το μονόχορδο του Μεσαίωνα. Είχε αδύναμο αν και αρκούντως εκφραστικό ήχο, αφού λόγω του μηχανισμού επαφής που διέθετε, επέτρεπε την άμεση σύνδεση με το δάκτυλο και άρα τη δυνατότητα διαμόρφωσης του ήχου. Στην ουσία ήταν όργανο ιδιωτικής χρήσης, καθώς είχε πολύ απαλό άκουσμα, και δεν μπορούσε να χρησιμοποιηθεί σε συναυλίες.
Το τσέμπαλο που αναπτύχθηκε κατά τη διάρκεια του 15ου αιώνα διέθετε μηχανισμό νύξης: κάθε πλήκτρο ενεργοποιούσε έναν μηχανισμό με πένα φτιαγμένη από φτερά πουλιών ή δέρμα που στηριζόταν σε ελεύθερα κινούμενες γλωσσίδες με ελατήριο. Όταν το πλήκτρο σηκωνόταν, ο μηχανισμός κατέβαινε και με τη βοήθεια ελάσματος ο άξονας επανερχόταν στη θέση του, επιτρέποντας στη πένα να τσιμπά τη χορδή. Το τσέμπαλο προσφέρει πολύ λίγες δυνατότητες ηχητικών αντιθέσεων και ελέγχου της δυναμικής, ενώ οι διαφοροποιήσεις στο άγγιγμα των δακτύλων έχουν ελάχιστα αποτελέσματα. Η χρήση του σήμερα αν και περιορισμένη, έχει εμπνεύσει διάφορους συνθέτες του 20ου αιώνα και χρησιμοποιείται κατά κόρον στις εκτελέσεις μπαρόκ μουσικής. Ιδίως σε σύνολα με όργανα εποχής.
Η πορεία προς τη σύγχρονη μορφή
Το παλαιότερο δείγμα τύπου πιάνο κατασκευάστηκε στη Φλωρεντία από τον Μπαρτολομέο Κριστοφόρι το 1709. Ο Κριστοφόρι ονόμασε το όργανο αυτό gravicembalo col piano e forte και στόχος του ήταν να ικανοποιήσει την επιθυμία των μουσικών της εποχής του να παίζουν σε μια ευρεία δυναμική γκάμα, από πολύ σιγά ως δυνατά. Τώρα, αντί για το τσίμπημα των χορδών που είχαμε στο τσέμπαλο, χρησιμοποίησε μια σειρά σφυριών. Αυτά τα σφυριά μόλις χτυπούσαν πάνω στη χορδή, επανέρχονταν στη θέση τους επιτρέποντάς της να πάλλεται λίγο χρόνο μετά. Ακριβώς αυτό το στοιχείο ήταν που έδωσε στους εκτελεστές του οργάνου νέα δυνατότητα ελέγχου του βαθμού δύναμης με την οποία πατούσαν τα πλήκτρα.
Την ιδέα του μηχανισμού αυτού πήρε στη Γερμανία ο Γκότφριντ Ζίλμπερμαν. Το 1726 κατασκεύασε δύο πιάνα και τα έθεσε υπο τη κρίση του Bach, του οποίου η μάλλον αρνητική γνώμη πιθανόν οδήγησε σε βελτιώσεις. Ενώ τα πρώτα pianoforte κατασκευάστηκαν την εποχή του Μπαρόκ και μερικοί από τους πιο διάσημους συνθέτες της εποχής γνώριζαν την ύπαρξή τους, ο ασθενής τους ήχος δεν τους επέτρεψε να ανταγωνιστούν το τσέμπαλο.
Η συμβολή των διαφόρων κατασκευαστικών οίκων στην εξέλιξή του
Νέα ώθηση στη κατασκευή των πιάνων θα δοθεί στην Αγγλία από τους Τσούμπε και Γ. Κρ. Μπαχ και στη Βιέννη από τους Streicher-Stein, οι οποίοι θα δώσουν μεγαλύτερη σημασία όχι τόσο στη δυναμική όσο στη ποιοτική προβολή του ήχου. Παρ’ όλες τις βελτιώσεις όμως οι εκτελεστές δε μένουν ακόμα ικανοποιημένοι. Η έλλειψη μηχανισμού γρήγορης επανάκρουσης της χορδής παραμένει το βασικό μειονέκτημα. Σε αυτή την αδυναμία του μηχανισμού ο Εράρ στη Γαλλία θα προτείνει τον μηχανισμό του διπλού χτυπήματος, τον οποίο θα ολοκληρώσει το 1823. Με αυτό τον μηχανισμό θα γίνει εφικτό το γρήγορο παίξιμο και έτσι θα οδηγηθούμε στη δεξιοτεχνική εκτέλεση του πιάνου του 19ου και 20ου αιώνα.
Στα μέσα του 19ου αιώνα κατασκευάζονται 3 τύποι οργάνων. Το τραπεζοειδές για μικρούς χώρους, τα πιάνα με «ουρά»και τα όρθια πιάνα με κάθετο χορδικό σύστημα. Το όρθιο πιάνο εξελίχθηκε από τον Τ. Χόουκινς στη Φιλαδέλφεια το 1800 και τον Ρ. Ουώρνεμ τον νεότερο στο Λονδίνο το 1811, τελειοποιήθηκε το 1829. Το μοντέλο που υπάρχει σήμερα είναι ως επί το πλείστον βασισμένο σε εκείνο του Ουόρνεμ. Ο Χόουκινς εισήγαγε επίσης τον σιδερένιο σκελετό. Το πλεονέκτημα του οποίου ήταν η δυνατότητα χρήσης χορδών πιο τεντωμένων από ό,τι επέτρεπε ο ξύλινος σκελετός. Έτσι γινόταν δυνατή η χρήση πιο χοντρού σύρματος που παράγει πλουσιότερο ήχο.
Μέχρι τα τέλη του 19ου αιώνα έχει πια βελτιωθεί ριζικά η κατασκευή πιάνων τόσο σε επίπεδο υλικών όσο και στο επίπεδο του μηχανισμού. Σε αυτό συνέβαλε επίσης και η συνεργασία των κατασκευαστών με τους συνθέτες και εκτελεστές. Έτσι δημιουργούνταν όργανα που θα ήταν σύμφωνα με τις συνθετικές και ερμηνευτικές ανάγκες τους. Κατά την περίοδο αυτή εμφανίστηκαν μερικοί από τους σημαντικότερους κατασκευαστές πιάνων σε παγκόσμιο επίπεδο ακόμα και σήμερα. Ο Bösendorfer στη Βιέννη, ο Bechstein στο Βερολίνο, ο Steinway στη Νέα Υόρκη και προς το τέλος του 19ου αιώνα η Yamaha στην Ιαπωνία.
Η σύγχρονή του μορφή
Σήμερα το σύγχρονο πιάνο έχει σιδερένιο σκελετό και είναι είτε όρθιο είτε με ουρά. Και οι 2 τύποι πιάνου αποτελούνται από ηχείο, σώμα υποστήριξης, πλαίσιο, χορδές, πληκτρολόγιο, πεντάλ και βασικό μηχανισμό. Πάνω στο πλαίσιο ακουμπά το ηχείο κατασκευασμένο από ξύλο ελάτου και μαντέμι. Το πιάνο έχει 1 χορδή για μερικές από τις χαμηλές νότες, 2 για το μεσαίο τμήμα και 3 για το υψηλότερο. Oι χορδές είναι φτιαγμένες από ατσάλινο σύρμα. Η ποικιλοβαρής πίεση του διαφορετικού μεγέθους των χορδών μοιράζεται ως επί το πλείστον με διασταύρωση χορδών. Δηλαδή περνά μια ομάδα χορδών σχεδόν διαγώνια πάνω από μια άλλη.
Σε ένα πιάνο υπάρχουν συνήθως 52 λευκά πλήκτρα (από ελεφαντόδοντο ή άσπρο πλαστικό υλικό) και 36 μαύρα πλήκτρα (είτε από έβενο είτε από μαύρο πλαστικό υλικό). Τα πλήκτρα όταν πιεσθούν, σηκώνουν τα ξύλινα σφυράκια τα οποία στηρίζονται στη χορδή και εκείνα πέφτουν πάνω της. Η χορδή έτσι μπορεί και ταλαντώνεται ελεύθερα παράγοντας ήχο, ώσπου το πλήκτρο, επιστρέφοντας στην αρχική του θέση, ξαναρίχνει τον πνιγέα.
Χώρες παραγωγής
Τα πιάνα σε ποσοστό ως και 97% της παγκόσμιας παράγωγης, κατασκευάζονται στις παρακάτω χώρες:
ΓΕΡΜΑΝΙΑ : γέννησε και εξέλιξε το πιάνο. Απο τη Γερμανία προέρχονται πιάνα πολύ υψηλής ποιότητας και τιμής, κατάλληλα για όλες τις απαιτήσεις, από έναν αρχάριο μαθητή έως τον πλέον απαιτητικό επαγγελματία.
ΙΑΠΩΝΙΑ: μεγάλοι κατασκευαστές, των οποίων τα πιάνα απευθύνονται κυρίως στον μέσο χρήστη.
ΚΟΡΕΑ : ακολουθεί την Ιαπωνία σε όγκους παραγωγής. Τα πιάνα της απευθύνονται στη μαθητική κατηγορία.
ΚΙΝΑ : κατασκευάζει καλής ποιότητας πιάνα τα οποία είναι επίσης μαθητικής κατηγορίας .
Πηγές: www.musicheaven.gr, www.medium.com, www.wikipedia.com
Advertising
