Το Εθνικό Κέντρο Έρευνας Φυσικών επιστημών «Δημόκριτος» λειτούργησε για πρώτη φορά το 1959. Αρχικά ως Κέντρο Πυρηνικής Έρευνας «Δημόκριτος» προς τιμήν του Έλληνα φιλοσόφου και αργότερα ως Κέντρο Έρευνας Φυσικών Επιστημών. Τα εγκαίνια του Ερευνητικού Πυρηνικού Αντιδραστήρα πραγματοποιήθηκαν όμως στις 31/7/ 1961. Πλήθος κόσμου παρίστατο στην τελετή και μαζί με αυτούς ο Βασιλιάς Παύλος, η Βασίλισσα Φρειδερίκη, ο Διάδοχος Κωνσταντίνος, οι Πριγκίπισσες Σοφία και Ειρήνη, ο Πρωθυπουργός Κωνσταντίνος Καραμανλής, η σύζυγος Αμαλία Καραμανλή, ο Πρόεδρος της Βουλής Κωνσταντίνος Τσάτσος , ο Πρέσβης των ΗΠΑ στην Ελλάδα Έλλις Μπρινκς κτλ. Ο πρέσβης Μπρίνγκς παρέδωσε εκείνη την ημέρα μια επιταγή με το ποσό των 350.000 δολαρίων. Ως δωρεά της Αμερικανικής κυβέρνησης για τις ανάγκες του Πυρηνικού Αντιδραστήρα. Είναι ο μοναδικός πυρηνικός αντιδραστήρας που έχει η Ελλάδα και ο σκοπός του είναι ερευνητικός.
Είναι χίλιες φορές μικρότερος από αυτόν της Ιαπωνίας, οπότε και ο κίνδυνος να συμβεί κάτι είναι πολύ μικρότερος». -Πυρηνικός Φυσικός Ανδρέας Θεοφίλου στο protothema.gr
Ιστορική αναδρομή του Εθνικού Κέντρου Έρευνας Φυσικών επιστημών «Δημόκριτος»
Το Κέντρο Έρευνας Φυσικών Επιστημών «Δημόκριτος» ιδρύθηκε ως ερευνητικό κέντρο, με σκοπό τις εφαρμογές της πυρηνικής ενέργειας αλλά με ειρηνικές εφαρμογές. Το 1957 υπογράφτηκε με την Αμερικανική Εταιρεία AMF Atomics, η σύμβαση για την κατασκευή του αντιδραστήρα ενώ όλο το Επιστημονικό προσωπικό στάλθηκε στις ΗΠΑ για μετεκπαίδευση σχετικά με την λειτουργία των Πυρηνικών Αντιδραστήρων. Ο Ερευνητικός Πυρηνικός Αντιδραστήρας «Δημόκριτος» εγκαινιάστηκε στις 31/7/1961. Ακολούθησε περίοδος λειτουργίας του σε χαμηλή ισχύ ενώ η κανονική λειτουργία του σε ισχύ 1 MW τον Απρίλιο του 1964. Ο σκοπός του ήταν κυρίως ερευνητικός και παρήγαγε και ραδιοϊσότοπα, τα οποία είχαν τεράστια σημασία ως προς το σύνολο των ιατρικών διαγνωστικών εξετάσεων που γίνονταν με αυτά.
Ο Δημόκριτος αναβαθμίστηκε το 1970 και εκσυγχρονίστηκε μόλις το 2006
Το 1970 το Κέντρο Έρευνας Φυσικών Επιστημών «Δημόκριτος» αναβαθμίζεται με υψηλότερη ροή νετρονίων. Κατασκευάζεται νέο σύστημα ψύξης, αντικαθίσταται η εσωτερική επένδυση της δεξαμενής με χαλύβδινη ενώ γίνονται διάφορες μετατροπές στο σύστημα ελέγχου και ασφαλείας. Το 1971, επιτέλους ο αντιδραστήρας λειτουργεί με ισχύ 5 MW. Το 1999 το καύσιμο του αντιδραστήρα αλλάζει με το εμπλουτισμένο ουράνιο και την προσθήκη του βηρυλλίου ως ανακλαστή νετρονίων. Η μετατροπή του καυσίμου ουρανίου υψηλού εμπλουτισμού σε χαμηλού, έγινε σύμφωνα με όλους του διεθνείς κανόνες πυρηνικής διασφάλισης. Εκτός από την παραγωγή ραδιοϊσοτόπων για τις ιατρικές διαγνωστικές εξετάσεις που τα χρησιμοποιούσαν, ο αντιδραστήρας βρήκε σημαντικές εφαρμογές στην μελέτη της φυσικής των αντιδραστήρων, στην αρχαιομετρία, στην βιοϊατρική, στην αποστείρωση των μοσχευμάτων κτλ. Το 2006 ανακαινίστηκε και εκσυγχρονίστηκε σύμφωνα και πάλι με τα πρότυπα ασφαλείας των ερευνητικών αντιδραστήρων.
Απασχολεί περισσότερο από 1000 ερευνητές τεχνικό και διοικητικό προσωπικό
Το Εθνικό Κέντρο Έρευνας Φυσικών επιστημών «Δημόκριτος» σήμερα απασχολεί περισσότερο από 1000 ερευνητές, μηχανικούς, τεχνικούς και διοικητικό προσωπικό. Εστιάζει το ερευνητικό του έργο κυρίως στα πεδία των φυσικών επιστημών και της μηχανικής. Βρίσκεται στην Αγία Παρασκευή Αττικής. Οι εγκαταστάσεις καλύπτουν τα 600 στρέμματα ενώ τα κτίρια του την επιφάνεια των 40.000 τ.μ. Αποτελείται από τα ινστιτούτα: Πυρινικής και Σωματιδιακής Φυσικής, Νανοεπιστήμης και Νανοτεχνολογίας, Βιοεπιστημών και Εφαρμογών, Πυρηνικών & Ραδιολογικών Επιστημών & Τεχνολογίας, Ενέργειας & Επιστήμης και τέλος από το Πληροφορικής και τηλεπικοινωνιών.
Το Ινστιτούτο βρίσκεται από το 2011 σε κατάσταση παρατεταμένης διακοπής λειτουργίας
Σύμφωνα με δημοσίευμα του Πρώτου Θέματος, ο αντιδραστήρας ποτέ δεν παρήγαγε ηλεκτρική ενέργεια και δεν χρησιμοποιήθηκε καθόλου για πειράματα στον τομέα της υγείας. Εδώ και πάρα πολύ καιρό, ο Πυρηνικός Αντιδραστήρας βρίσκεται ανενεργός και έχει σταματήσει κάθε δραστηριότητα του. Από τις 5 Σεπτεμβρίου 2001 παραμένει κλειστός για να πραγματοποιηθεί η ετήσια συντήρηση του. Αυτό είναι κάτι που επιβεβαιώνεται και από ανακοίνωση της Ελληνικής Επιτροπής Ατομικής Ενέργειας: Ο ερευνητικός πυρηνικός αντιδραστήρας του ΕΚΕΦΕ “Δημόκριτος” βρίσκεται σε κατάσταση παρατεταμένης διακοπής λειτουργίας.
Η ΕΕΑΕ έχει εκδώσει την προβλεπόμενη άδεια. Το ρυθμιστικό πλαίσιο καθορίζεται στην Υπουργική Απόφαση υπ’αριθμ. Π/112/305 (ΦΕΚ 2877/Β/26.10.2012) “Βασικές απαιτήσεις − αρχές πυρηνικής ασφάλειας και ρυθμιστικός έλεγχος ερευνητικών πυρηνικών αντιδραστήρων”, όπως τροποποιήθηκε με την Υπουργική Απόφαση 91175/31.05.2017 (ΦΕΚ 1991/B/09.06.2017), και κατ’ εφαρμογή του Προεδρικού Διατάγματος υπ’αριθμ.60 (ΦΕΚ 111/Α/03.05.2012) “Προσαρμογή της ελληνικής νομοθεσίας στην Οδηγία 2009/71/Ευρατόμ του Συμβουλίου της 25ης Ιουνίου 2009 περί θεσπίσεως εθνικού πλαισίου για την πυρηνική ασφάλεια πυρηνικών εγκαταστάσεων (L 172/2.7.2009)”.
Γιατί δεν λειτουργεί ο Δημόκριτος;
Σύμφωνα όμως με τους καθηγητές ο «Δημόκριτος» δεν λειτουργεί για δύο βασικούς λόγους: 1. Η Έλλειψη επιστημονικού προσωπικού και 2. Το κόστος παραγωγής. Όπως δήλωσε ο πρώην διευθυντής του Δημόκριτου Νίκος Κατσαρός: «Ο αντιδραστήρας αυτός είναι ο μοναδικός που έχουμε και τον χρησιμοποιούσαν για πειράματα αλλά και για την παραγωγή ραδιενεργών ισοτόπων που χρησιμοποιούνται στα νοσοκομεία. Επειδή, όμως η εισαγωγή αυτών των στοιχείων, από το εξωτερικό ήταν φθηνότερη σταμάτησε η παραγωγή. Τώρα δεν λειτουργεί γιατί δεν υπάρχει επαρκές επιστημονικό προσωπικό για να κάνει έρευνες και από την άλλη δεν υπάρχουν και επιστήμονες που να ασχολούνται με την πυρηνική τεχνολογία και με την πυρηνική φυσική. Δεν υπάρχει ενδιαφέρον πλέον».
Ο Δημόκριτος διαθέτει μοναδικές υποδομές
Το Ινστιτούτο διαθέτει όλα τα εχέγγυα για δραστηριότητες που αποσκοπούν στην εμπορική αξιοποίηση των προϊόντων έρευνας μέσω της παροχής εξειδικευμένων επιστημονικών υπηρεσιών. Υπάρχουν μοναδικές υποδομές όπως: Σύστημα Ολιστικού Ελέγχου για τον έλεγχο σωματιδίων, εγκαταστάσεις παραγωγής και Ελέγχου ποιότητας ραδιενεργών ισοτόπων, εγκαταστάσεις Παραγωγής και Ελέγχου ποιότητας ραδιοφαρμάκων κτλ. Η ερευνητική προσπάθεια του Τομέα Πυρηνικής Τεχνολογίας επικεντρώνεται σε τρεις κατευθεντηρίους: 1. Τεχνολογία Σύντηξης, 2. Τεχνολογία Σχάσης και 3. Διαχείριση Ραδιενεργών Καταλοίπων. Ας μην ξεχνάμε πως η παραγωγή ενέργειας από την πυρηνική σύντηξη, είναι μια από τις σημαντικότερες επιστημονικές προκλήσεις, που προσφέρουν βιώσιμη και ασφαλή ενέργεια. Τα εργαστήρια που διαθέτει είναι: Μοριακής Ραδιοφαρμακευτικής, Ραδιοφαρμακευτικής Χημείας, Εργαστήριο Ραδιοφαρμακευτικών Ερευνών και Εργαστήριο Υγειοφυσικής Ραδιοβιολογίας & Κυτταρογενετικής.
Ακολουθεί βίντεο σχετικά με Το Εθνικό Κέντρο Έρευνας Φυσικών επιστημών «Δημόκριτος».
Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν σε αυτό το άρθρο:
ΙΠΡΕΤΕΑ – ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΠΥΡΗΝΙΚΩΝ & ΡΑΔΙΟΛΟΓΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ & ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ & ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ & ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ. Ανακτήθηκε από https://inrastes.demokritos.gr/. Τελευταία πρόσβαση στις 28/7/2022.
Γούλας Β. (2011). Ο δικός μας, πυρηνικός μας αντιδραστήρας. Ανακτήθηκε από https://www.protothema.gr/. Τελευταία πρόσβαση στις 28/7/2022.
Ερευνητικός πυρηνικός αντιδραστήρας ΕΚΕΦΕ Δημόκριτος. Ανακτήθηκε από https://eeae.gr/. Τελευταία πρόσβαση στις 28/7/2022.
