Φιόντορ Ντοστογιέφσκι: Ρώσος συγγραφέας, ο οποίος αποτελεί μία από τις σπουδαιότερες μορφές της παγκόσμιας λογοτεχνίας. Ο ίδιος υποστήριζε πως «όταν σταματάς να διαβάζεις βιβλία, παύεις να σκέφτεσαι».
Λίγα λόγια σχετικά με τον βίο του Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι
O Φιόντορ Ντοστογιέφσκι γεννήθηκε στη Μόσχα στις 11 Νοεμβρίου του 1821. Πατέρας του ήταν ο Μιχαήλ Αντρέεβιτς και μητέρα του η Μαρία Φιοντόροβα Νετσάνιοβα. Ο πατέρας του υπήρξε υιός κληρικού, ο οποίος όμως δεν ακολούθησε την πορεία του πατέρα του και έγινε στρατιωτικός ιατρός. Κατάφερε, αν και ο ίδιος δεν έφερε αριστοκρατική καταγωγή, να ανελιχθεί στα αριστοκρατικά στρώματα. Έτσι εξασφάλισε στον υιό του μία οικονομικά άνετη παιδική ηλικία και την δυνατότητα να μορφωθεί. Η μητέρα του υπήρξε μία στοργική, ευαίσθητη και πνευματώδης γυναίκα, η οποία εμφύσησε στο παιδί της την αγάπη για την λογοτεχνία, σε αντίθεση με τον βίαιο και αλκοολικό πατέρα του, ο οποίος ποτέ δεν βρέθηκε ουσιαστικά κοντά του.
Σπούδασε στην κρατική στρατιωτική σχολή, αλλά από τα σχολικά του χρόνια το πάθος του αποτέλεσαν η λογοτεχνία και η συγγραφή. Το 1849 εξορίστηκε με την κατά πολλούς ψευδή κατηγορία για συμμετοχή σε προδοτική συνωμοσία. Μετά την εξορία, αλλά και λόγω των θλιβερών γεγονότων που σημάδεψαν τη ζωή του (όπως ο θάνατος της πρώτης συζύγου του), βρέθηκε καταχρεωμένος και παρασύρθηκε από το πάθος του για τον τζόγο. Παρ’ όλα αυτά, κατάφερε να ξεπεράσει την αδυναμία του με την βοήθεια της δεύτερης συζύγου του, Άννας Γρηγόριεβνα Ντοστογιέφσκι.
Οι δυσκολίες της εξορίας, αλλά και ο θάνατος ενός από τα παιδιά του, επιβάρυναν την ευάλωτη υγεία του. Ο Φιόντορ Ντοστογιέφσκι έπασχε από πνευμονική νόσο και επιληψία. Στις 28 Ιανουαρίου του 1881, ο συγγραφέας έχασε την ζωή του προκαλώντας θλίψη στους οικείους του αλλά και σε πλήθος θαυμαστών του. Για δύο συνεχείς ημέρες, το διαμέρισμα της Οδού Κουζνέτσνυ κατακλυζόταν από κόσμο, που συνέρρεε για το τελευταίο αντίο στην σημαντικότατη μορφή της ρωσικής αλλά και παγκόσμιας λογοτεχνίας.
Παγκόσμια αναγνώριση και επίδραση του Φιόντορ Ντοστογιέφσκι
O Φιόντορ Ντοστογιέφσκι αναγνωρίστηκε ως σπουδαίος λογοτέχνης όχι μόνο στην χώρα του, αλλά παγκοσμίως. Αποτέλεσε και εξακολουθεί να αποτελεί έναν από τους πιο αναγνωρισμένους και σπουδαίους κλασικούς συγγραφείς. Προσωπικότητες όπως ο Αλμπέρ Καμύ, ο Νίτσε, ο Αϊνστάιν, ο Τολστόι, ο Χέμινγουεϊ, ο Τόμας Μαν, η Βιρτζίνια Γουλφ και ο Τζέιμς Τζόις επηρεάστηκαν σημαντικότατα από το έργο του και παραδέχτηκαν τον Ρώσο λογοτέχνη ως έναν εκ των κορυφαίων της παγκόσμιας λογοτεχνίας.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα της επίδρασης του συγγραφέα αποτελεί η περίπτωση του Τολστόι. Όπως φημολογείται, ο Τολστόι, όταν πληροφορήθηκε το θάνατο του Ντοστογιέφσκι, βυθίστηκε στην θλίψη, ενώ την στιγμή που βρέθηκε νεκρός στον σιδηροδρομικό σταθμό του Αστράποβο κρατούσε ένα αντίτυπο των Αδερφών Καραμαζώφ. Ο Καμύ τον χαρακτήρισε ως «τον σπουδαιότερο προφήτη του αιώνα του», ενώ ο Νίτσε δήλωσε ότι ο Ντοστογιέφσκι αποτέλεσε «τον μοναδικό ψυχολόγο από τον οποίο είχε να μάθει». Ο Φρόιντ κατέταξε το αριστούργημα «οι Αδερφοί Καραμαζώφ» στα τρία κορυφαία όλων των εποχών, ενώ ο Άλμπερτ Αϊνστάιν υποστήριξε ότι «ο Ντοστογιέφσκι τού προσφέρει πολύ περισσότερα από οποιονδήποτε επιστήμονα».
Το μουσείο του Φιόντορ Ντοστογιέφσκι
Σχεδόν έναν αιώνα μετά τον θάνατο του, το 1971, το διαμέρισμα του άνοιξε τις πόρτες του για το κοινό ως μουσείο. Την τοποθεσία του αποτελεί μία απλή γειτονιά της Αγίας Πετρούπολης, η οποία έχει πάρει το όνομα του συγγραφέα. Προσωπικά αντικείμενα του και αντικείμενα της οικογένειας του κοσμούν τους εσωτερικούς χώρους. Το μουσείο, εμπλουτισμένο με την πάροδο τον χρόνων, σήμερα φιλοξενεί σπουδαίο φωτογραφικό υλικό, αφίσες παραστάσεων των έργων του Ντοστογιέφσκι, αλλά και την αλληλογραφία του. Εξαιρετικό ενδιαφέρον έχει η βιβλιοθήκη του μουσείου, η οποία περιέχει 24.000 τόμους.
Το έργο του Φιόντορ Ντοστογιέφσκι – επιλογή εργογραφίας
Ο Φιόντορ Ντοστογιέφσκι ασχολήθηκε με την πεζογραφία και υπήρξε πολυγραφότατος. Έγραψε μυθιστορήματα και διηγήματα και σημάδεψε με τον ψυχογραφικό και ρεαλιστικό τρόπο γραφής του την ρωσική και την παγκόσμια λογοτεχνία. Παρακάτω παρατίθενται με χρονολογική σειρά ορισμένα από τα αριστουργήματά του:
Μυθιστορήματα του Φιόντορ Ντοστογιέφσκι
- 1846: Oι φτωχοί
- 1846: Ο σωσίας
- 1847: Η νοικοκυρά
- 1849: Νιετόσκα Νιεζβάνοβα
- 1859: Το όνειρο του θείου μου
- 1859: Το χωριό Στεπαντσίκοβο και οι κάτοικοί του
- 1861: Αναμνήσεις από το σπίτι των πεθαμένων
- 1861: Ταπεινοί και καταφρονεμένοι
- 1864: Σημειώσεις από το υπόγειο
- 1866: Έγκλημα και τιμωρία
- 1867: Ο παίκτης
- 1869: Ο ηλίθιος
- 1869: Ο αιώνιος σύζυγος
- 1872: Οι δαιμονισμένοι
- 1875: Ο έφηβος
- 1880: Αδελφοί Καραμαζώφ
Διηγήματα του Φιόντορ Ντοστογιέφσκι
- 1846: Ο κύριος Προχάρτσιν
- 1848: Από τις σημειώσεις του αγνώστου – Η γυναίκα ενός άλλου και ο άντρας κάτω απ’το κρεβάτι – Το χριστουγεννιάτικο δέντρο και ο γάμος – Λευκές νύχτες – Μια αδύναμη καρδιά – Ένας τίμιος κλέφτης
- 1849: Ο μικρός ήρωας
- 1862: Μια αξιοθρήνητη ιστορία
- 1865: Ο κροκόδειλος
- 1873: Μπόμποκ
- 1876: Το παιδί στο δέντρο του Χριστού
- 1876: Ένα γλυκό κορίτσι
- 1877: Το όνειρο ενός γελοίου
Το ανεξάντλητο ενδιαφέρον για τον Φιόντορ Ντοστογιέφσκι
Αν και τα χρόνια περνούν, το ενδιαφέρον σχετικά με το έργο και την ζωή του Φιόντορ Ντοστογιέφσκι παραμένει αμείωτο και ανεξάντλητο. Παγκοσμίως πραγματοποιούνται συνέδρια με θέμα το έργο και την συμβολή του, συγγράφονται βιβλία με αναλύσεις και κριτικές, λογοτέχνες επηρεάζονται και συνομιλούν με τα κείμενα του, ενώ οι θαυμαστές και αναγνώστες του αυξάνονται καθημερινά.
Επίλογος
Ένα αφιέρωμα στον μεγάλο Ρώσο συγγραφέα, δεν θα μπορούσε παρά να κλείσει με ένα ρητό του. Ένα ρητό ενδεικτικό της σοφίας του και της ικανότητας του να γράφει για τις ανθρώπινες σχέσεις και να κατανοεί την ανθρώπινη ψυχοσύνθεση:
Κανείς πρέπει να μιλά ανοιχτά με τους άλλους ώστε να αποκαλύπτει τις σκέψεις του μέσα από το πρόσωπό του, που δείχνει την ανησυχία που κρύβει η καρδιά του… Μια λέξη που λέγεται με πειθώ, με απόλυτη ειλικρίνεια και χωρίς κανένα δισταγμό, ενώ κοιτάς τον άλλον μέσα στα μάτια σημαίνει πολλά περισσότερα από ότι πολλές σελίδες από ένα βιβλίο.
Ένα εξαιρετικά ενδιαφέρον αφιέρωμα στον Φιόντορ Ντοστογιέφσκι πραγματοποιήθηκε πρόσφατα από τον Ιανό και είναι διαθέσιμο στο παρακάτω βίντεο από το αντίστοιχο κανάλι του Ιανού στο youtube:
Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν σε αυτό το άρθρο:
- Ντοστογιέφσκι Φιόντορ, Εγώ, ο Φιόντορ Ντοστογιέφσκι· Εκμυστηρεύσεις και στοχασμοί, μτφρ Σταθογιάννης Πάνος, Printa, Aθήνα 2011.
- «Ο ιδιοφυής Φιόντορ Ντοστογιέφσκι», https://tvxs.gr/news/%CF%83%CE%B1%CE%BD-%CF%83%CE%AE%CE%BC%CE%B5%CF%81%CE%B1/%CF%86%CE%B9%CE%BF%CE%BD%CF%84%CF%8C%CF%81-%CE%BD%CF%84%CE%BF%CF%83%CF%84%CE%BF%CE%B3%CE%B9%CE%AD%CF%86%CF%83%CE%BA%CE%B9-%CE%AD%CE%BD%CE%B1%CF%82-%CE%B3%CE%AF%CE%B3%CE%B1%CE%BD%CF%84%CE%B1%CF%82-%CF%84%CE%B7%CF%82-%CF%80%CE%B1%CE%B3%CE%BA%CF%8C%CF%83%CE%BC%CE%B9%CE%B1%CF%82-%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%BF%CF%84%CE%B5%CF%87%CE%BD%CE%AF%CE%B1%CF%82 (τελευταία επίσκεψη: 08/11/2019).
- «23 ρητά του σπουδαίου συγγραφέα Ντοστογιέφσκι», https://www.alfavita.gr/koinonia/273181_23-rita-toy-spoydaioy-syggrafea-fiontor-ntostogiefski (τελευταία επίσκεψη: 08/11/2019).
- Αβραμίδης Χάρης, «Φ. Ντοστογιέφσκι: Ένας ιδιοφυής λογοτέχνης με πάθη», https://filologika.gr/ntostogiefski-afierwma/, (τελευταία επίσκεψη: 08/11/2019).
- Δάνος Στρατής,«Φιόντορ Ντοστογιέφσκι: Από το μυθιστόρημα στο θέατρο», https://maxmag.gr/book/sigrafeis/fiontor-ntostogiefski-apo-mythistorima-sto-theatro/ (τελευταία επίσκεψη: 08/11/2019)
- «Ας μπούμε στο σπίτι του Ντοστογιέφσκι στην Αγία Πετρούπολη», https://www.artigo.gr/people/to-spiti-tou-dostoevsky/ (τελευταία επίσκεψη: 08/11/2019)
