Γιούκιο Μισίμα: Πολύπλοκος κι αμφιλεγόμενος

Ο Γιούκιο Μισίμα θεωρείται από τους σημαντικότερους συγγραφείς του 20^ου αιώνα. Ο τρόπος, όμως, που επέλεξε να φύγει από την ζωή ίσως συσκότισε όλο του το έργο.

Η ανατροφή του Kimitake Hiraoka

Ο Γιούκιο Μισίμα πραγματικά λεγόταν Kimitake Hiraoka. Γεννήθηκε στην Yotsuya της Ιαπωνίας στις 14 Ιανουαρίου 1925, σε μια αριστοκρατική οικογένεια του Τόκιο. Ο πατέρας του ήταν μεσαίος κυβερνητικός υπάλληλος.

Η παιδική του ηλικία θεωρείται αρκετά δύσκολη. Μωρό ακόμα τον πήρε να τον αναθρέψει η δεσποτική γιαγιά του, Natsuko ή Natsu Naga, απόγονος φεουδάρχη της εποχής των Τοκουγκάβα. Του απαγόρευσε να βγαίνει στον ήλιο, να παίζει με συνομηλίκους και να κάνει σπορ. Μέχρι 12 χρονών η μόνη του συντροφιά ήταν η γιαγιά του και τα βιβλία ιαπωνικής και δυτικής λογοτεχνίας. Τότε ο πατέρας του, βλέποντας την ανάγκη μιας νέας διαπαιδαγώγησης μακριά από γυναικείες επιρροές, αποφάσισε να τον πάρει πίσω στο σπίτι.

Εκεί αρχίζουν νέα βασανιστήρια για τον Kimitake, που ήδη έγραφε ποιήματα. Ο πατέρας του το απαγόρευσε και εκτός από σωματικές απειλές, έσκισε και όλα του τα ποιήματα.

Advertisements

Η γέννηση του ονόματος «Γιούκιο Μισίμα»

Ο Kimitake φοίτησε στο σχολείο Γκακουσιού – ιν, το Κολέγιο των Πατρικίων. Εκεί διακρίθηκε για τις επιδόσεις του στη λογοτεχνία, ενώ συνέχιζε να γράφει κρυφά. Το 1941, σε ηλικία 16 ετών, έγραψε μια ιστορία 100 σελίδων που λεγόταν Ηanazakari no Μori (Ολάνθιστο δάσος) και δημοσιεύτηκε σε συνέχειες στο λογοτεχνικό περιοδικό Bungei Bunka. Την επιμέλεια είχε ο καθηγητής Σομίζου που του πρότεινε το ψευδώνυμο Γιούκιο Μισίμα για να τον προστατεύσει από τις αντιδράσεις των άλλων αγοριών.

Η αγάπη του για τον στρατό και τη συγγραφή

Ο Γιούκιο Μισίμα ανατράφηκε με τις αξίες της παράδοσης Μπουσίντο. Στόχος του ήταν να καταταγεί στον στρατό. Η στιγμή αυτή ήρθε στον πόλεμο όμως, χωρίς να μπορεί να το εξηγήσει, είπε ψέματα ότι έπασχε από φυματίωση για να απορριφθεί. Σε μερικές βιογραφίες αναφέρεται ότι η διάγνωση για φυματίωση ήταν ιατρικό λάθος. Το γεγονός είναι ότι ο ίδιος ποτέ δεν ξεπέρασε την στιγμιαία δειλία του και έψαχνε τρόπο να επανορθώσει.

Αφού απορρίφθηκε από το στρατό, γράφτηκε στην Νομική Σχολή του Αυτοκρατορικού Πανεπιστημίου του Τόκιο, από όπου και αποφοίτησε το 1947.

Η πρώτη δουλειά του Μισίμα ήταν στο Υπουργείο Οικονομικών. Δεν έμεινε όμως πολύ εκεί, καθώς βρήκε τη δουλειά απογοητευτική και εξαντλητική. Την παράτησε και αφοσιώθηκε αποκλειστικά στη λογοτεχνία.

Ανταμείφθηκε γι’ αυτό καθώς σε ηλικία 24 ετών ήταν για 1^η φορά υποψήφιος για το Νόμπελ λογοτεχνίας. Συνολικά ήταν υποψήφιος 3 φορές. Έγραψε 34 μυθιστορήματα, 25 βιβλία με διηγήματα, 1 λιμπρέτο και 1 σενάριο για ταινία.

Στα έργα του επηρεάστηκε από την γαλλική λογοτεχνία μετά από ταξίδια που έκανε. Το 1952, σε ηλικία 27 χρόνων, φτάνει και στην Ελλάδα. Έψαχνε την ομορφιά στο παρελθόν της Δύσης και ιδιαίτερα της Ελλάδας. Για το ταξίδι αυτό ο ίδιος ανέφερε ότι τον θεράπευσε από το μίσος για τον εαυτό του και την αγάπη για την μοναξιά. Στην Ελλάδα εμπνεύστηκε και το επόμενο βιβλίο του «Ο ήχος των κυμάτων».

Δραστηριοποιήθηκε και στο θέατρο γράφοντας περίπου 50 θεατρικά με στόχο να αναβιώσει το παραδοσιακό θέατρο Νο.

Την δεκαετία του 1960 εργάζεται ως μοντέλο και συμμετέχει στον κινηματογράφο. Το 1965 σκηνοθέτησε την ταινία «Τελετουργία του έρωτα και του θανάτου» και το 1966 την ταινία «Πατριωτισμός» με θέμα το sepuku (ή χαρακίρι, όπως υβριστικά αποκαλείται στην Δύση).

Ο Γιούκιο Μισίμα δεν ήταν μόνο συγγραφέας

Η επαφή του με τα αρχαία ελληνικά αγάλματα επηρέασε πολύ περισσότερο τις ιδέες του για το σώμα. Ανασφαλής για την εμφάνισή του, μετά το ταξίδι στην Ελλάδα ξεκίνησε εντατική γυμναστική και εκπαίδευση στο καράτε και την ξιφασκία kendo, όπου είχε 5 dan. Δεν πήρε ποτέ αναβολικά. Για τον Μισίμα το σώμα δείχνει αυτό που είναι κάποιος. Ένα χαλαρό σώμα περιέχει κι ένα χαλαρό πνεύμα. Ένα σώμα ογκώδες και σφιχτό περιέχει ένα ατρόμητο και αγωνιστικό πνεύμα.

Η αληθινή ομορφιά επιτίθεται, υπερισχύει, ληστεύει και τελικά καταστρέφει.

Ο Γιούκιο Μισίμα στην προσωπική του ζωή

Στο βιβλίο του «Εξομολογήσεις μίας Μάσκας», ο Μισίμα έγραψε ότι διεγέρθηκε σεξουαλικά για πρώτη φορά, όταν είδε μια εικόνα του Αγίου Σεβαστιανού που βασανίζεται, έργο του ζωγράφου Γκουίντο Ρένι. Τον εντυπωσίασε τόσο αυτή η εικόνα, που πολλά χρόνια αργότερα φωτογραφήθηκε και ο ίδιος στην ίδια στάση.

Το 1958 ο Γιούκιο Μισίμα παντρεύτηκε την Γιόκο, κόρη του διάσημου ζωγράφου Nei Sugiyama, και απέκτησαν δύο παιδιά. Δεν επιθυμούσε να κάνει οικογένεια, αλλά υπέκυψε στις πιέσεις της οικογένειάς του να τακτοποιηθεί. Ο ίδιος αφοσιώθηκε στο γράψιμο. Χαρακτηριστικό της αφοσίωσης αυτής ήταν το ότι με την γυναίκα του, λίγο πριν παντρευτούν, έκαναν προγαμιαία συμφωνία, όχι για τα περιουσιακά, αλλά για να συμφωνήσουν ότι άμεση προτεραιότητα του Γιούκιο Μισίμα θα είναι το γράψιμο και η γυναίκα του θα πρέπει να σέβεται το προσωπικό του χώρο και χρόνο. Με την Γιόκο έμειναν μαζί μέχρι το τέλος της ζωής του.

Κυκλοφόρησαν φήμες για κρυφή ζωή και σεξουαλικές σχέσεις με άντρες. Ένας φημολογούμενος εραστής του ήταν ο ηθοποιός Ακιχίρο Μαρουγιάμα, γνωστός για γυναικείους ρόλους. Μετά τον θάνατό του Μισίμα, ο συγγραφέας Γίρο Φουκουσίμα αποκάλυψε ότι είχαν πολύχρονη σχέση. Η γυναίκα του, όμως, μετά τον θάνατο του τα διέψευσε όλα.

Η ίδρυση της Εταιρίας της Ασπίδας

Ο Γιούκιο Μισίμα θαύμαζε την παλιά εικόνα των Σαμουράι – εκλεπτυσμένοι και βίαιοι ταυτόχρονα. Ο ίδιος πίστευε στο μοναρχισμό, που συνδεόταν καλλιτεχνικά με την ομορφιά και τις ιερές πλευρές της ύπαρξης, που ο άνθρωπος δεν μπορεί να τις αντιληφθεί πλήρως. Η ιδεολογία του χαρακτηρίστηκε παλαιολιθική και του ασκήθηκε δριμεία κριτική. Πολλοί μάλιστα πιστεύουν ότι δεν πήρε ποτέ το Νόμπελ λογοτεχνίας λόγω των ακροδεξιών απόψεών του.

Ήταν μεν αφοσιωμένος στον Αυτοκράτορα Χιροχίτο, αλλά όταν εκείνος, την 1η Ιανουαρίου 1946, μετά την ταπεινωτική ήττα της χώρας στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, παραδέχθηκε δημόσια ότι είναι άνθρωπος κι όχι θεός, ο Μισίμα, θεωρώντας τον οριακά προδότη, δεν δίστασε να του ασκήσει δημόσια κριτική.

Έπειτα κατατάχθηκε στις Ιαπωνικές Δυνάμεις Αυτοάμυνας Εδάφους, όπως λεγόταν ο Στρατός Ξηράς. Εκεί ίδρυσε έναν προσωπικό στρατό από 100 φοιτητές, που ονομάστηκε «Tatenokai» (η Ασπίδα του Αυτοκράτορα) με αποστολή την ηθική, πολιτιστική και πολιτική υπεράσπιση της Ιαπωνίας από τον εξαμερικανισμό που είχε ήδη ξεκινήσει. Στην ομάδα αυτή παραχωρήθηκε και ειδική άδεια να εκπαιδεύεται στο χώρο εκπαίδευσης των Δυνάμεων Αυτοάμυνας. Ο στόχος, λοιπόν, της «Ασπίδας» ήταν με τον καιρό να ξεκινήσει ένα πραξικόπημα που θα χάριζε στην Ιαπωνία την προηγούμενη αίγλη της.

Το φινάλε του Γιούκιο Μισίμα

Φτάνει η 25^η Νοεμβρίου 1970. Εκείνο το πρωινό ξεκίνησε όπως και κάθε άλλο. Η Γιόκο ξύπνησε τα παιδιά και τα πήγε στο σχολείο. Ο Μισίμα βρισκόταν στο γραφείο του και έγραφε τον τελευταίο τόμο του έργου του «Θάλασσα της Γονιμότητας», ο «Εκπεσών Άγγελος». Μόλις το τελείωσε, άφησε το χειρόγραφο πάνω στο γραφείο του για το βρει ο εκδότης του και έφυγε από το σπίτι του για να πραγματοποιήσει τα σχέδιά του.

Μαζί με τέσσερα μέλη της «Tatenokai» φτάνουν στις 12:15 στη στρατιωτική βάση Ichigaya στο Τόκιο για μια συνάντηση με τον στρατηγό Κεντόσι Μασίτα. Αφοπλίζουν, όμως, τη φρουρά και παίρνουν όμηρο τον στρατηγό, τον οποίο υποχρέωσαν να παρατάξει τους 800 στρατιώτες κάτω από το μπαλκόνι του γραφείου του. Ο Μισίμα βγήκε στο μπαλκόνι και εκφώνησε ένα πύρινο λόγο στην προσπάθειά του να ξεσηκώσει τους στρατιώτες να εξεγερθούν, να αποκηρύξουν το Σύνταγμα του 1947 και να επαναφέρουν τον Αυτοκράτορα στην προπολεμική του δόξα. Δύο από τους συντρόφους του πετούσαν από το μπαλκόνι φυλλάδια. Υπάρχουν παντού ακροβολισμένοι φωτογράφοι, ελικόπτερα, ένστολοι και στρατιώτες που αστειεύονται και χλευάζουν.

Ο Γιούκιο Μισίμα υπολόγιζε να μιλήσει 30 λεπτά αλλά μίλησε μόνο 7. Τα τελευταία του λόγια ήταν: «Είναι δυνατόν να δίνεις αξία στη ζωή μέσα σε μια πλάση που το πνεύμα έχει πεθάνει; Ζήτω ο αυτοκράτορας!»

Στη συνέχεια μπήκε μέσα στο δωμάτιο και είπε: «Νομίζω ότι ούτε καν με προσέχουν…»

Φορούσε την κόκκινη εορταστική στολή της «Tatenokai» και στο μέτωπο το «χακιμάκι», την λευκή ταινία της θυσίας και της περισυλλογής. Έβγαλε την στολή και έμεινε με το παραδοσιακό εσώρουχο που καλύπτει την μέση και τα γεννητικά όργανα των Σαμουράι. Γονάτισε, πήρε το τάντο, το πιο κοντό σπαθί των σαμουράι, που του έδωσε ο υπολοχαγός του, βύθισε την καλογυαλισμένη λάμα στην κοιλιά του, και με τρία χτυπήματα πραγματοποίησε το παραδοσιακό τελετουργικό sepuku. Στο αποχαιρετιστήριο ποίημά του έγραφε: «Η ανθρώπινη ζωή είναι σύντομη, αλλά εγώ θα ήθελα να ζήσω πάντα».

Στη συνέχεια, σύμφωνα με την παράδοση, ο Μασακάτσου Μορίτα έπρεπε να αποκεφαλίσει τον Γιούκιο Μισίμα με ένα katana. Δεν τα κατάφερε και έδωσε το σπαθί σε ένα τρίτο σύντροφο, τον Χιρογιάσου Κόγκα, που αποκεφάλισε τον ετοιμοθάνατο Μισίμα και λίγο αργότερα και τον Μορίτα, που αυτοκτόνησε επίσης με sepuku. Παρόλο που ο Μισίμα είχε αφήσει μια ειδική παροχή για να προστατεύσει νομικά τους συντρόφους του, οι 3 που έμειναν συνελήφθησαν.

Όλη η τελετή μεταδόθηκε ζωντανά από τους πέντε μεγαλύτερους τηλεοπτικούς σταθμούς του Τόκιο. Οι συμπατριώτες του Γιούκιο Μισίμα ένιωσαν ότι η εμμονή με τις παραδόσεις δυσφήμισε τη χώρα, που προσπαθούσε να εκσυγχρονιστεί και να συμβαδίσει με την Δύση. Την επόμενη μέρα ο ιαπωνικός τύπος έγραψε: «Παθιασμένος ηθοποιός, ήθελε πάντα να έχει τον πρώτο ρόλο και το πέτυχε μέχρι το τέλος». Ο Γιούκιο Μισίμα ήταν 45 ετών.

Ακολουθεί βίντεο με τις τελευταίες στιγμές του Γιούκιο Μισίμα, καθώς και με το τι ακολούθησε λίγα λεπτά μετά τον θάνατό του.

Για το άρθρο αυτό χρησιμοποιήθηκαν πηγές από:

• Παπαλεξοπούλου, Ε. (2014). Γιούκιο Μισίμα-Το αγόρι που έγραφε ποιήματα. Ανακτήθηκε από https://www.literature.gr/gioukio-misima-to-agori-pou-egrafe-piimata-tis-elisavet-papalexopoulou/. Τελευταία πρόσβαση 15/11/2019
• Τζίμα, Α. Ανακτήθηκε από https://www.mixanitouxronou.gr/misima-o-iaponas-singrafeas-pou-ekane-charakiri-se-apefthias-metadosi-latreve-tin-ellada-ke-dimiourgise-diko-tou-strato-os-prosopiki-froura-tou-aftokratora/. Τελευταία πρόσβαση 16/11/2019
• Γιούκιο Μισίμα. Ανακτήθηκε από https://www.protoporia.gr/suggrafeas-misima-gioykio-907339. Τελευταία πρόσβαση 16/11/2019
• Καραντής, Τ. Ανακτήθηκε από http://www.comentaristas.gr/2019/01/blog-post_524.html Τελευταία πρόσβαση 16/11/2019
• Ένα διήγημα Μια ανάσα Γιούκιο Μισίμα. Ανακτήθηκε από https://webradio.ert.gr/trito-programma/25noe2018-ena-diigima-mia-anasa-ekpobi-afieromeni-ston-gioukio-misima/ Τελευταία πρόσβαση 16/11/2019
• Hulot, M. (2017). Γιούκιο Μισίμα: ο άνθρωπος που νόμιζε ότι απέτυχε σε όλα. Ανακτήθηκε από https://www.lifo.gr/articles/book_articles/129181 Τελευταία πρόσβαση 16/11/2019
• Η ΘΑΛΑΣΣΑ ΤΗΣ ΓΟΝΙΜΟΤΗΤΑΣ – ΓΙΟΥΚΙΟ ΜΙΣΙΜΑ (Yukio Mishima). Ανακτήθηκε από http://blog.thulebooks.gr/diafora/%CE%B7-%CE%B8%CE%B1%CE%BB%CE%B1%CF%83%CF%83%CE%B1-%CF%84%CE%B7%CF%83-%CE%B3%CE%BF%CE%BD%CE%B9%CE%BC%CE%BF%CF%84%CE%B7%CF%84%CE%B1%CF%83-%CE%B3%CE%B9%CE%BF%CF%85%CE%BA%CE%B9%CE%BF-%CE%BC%CE%B9%CF%83/ Τελευταία πρόσβαση 16/11/2019
• Γιούκιο Μισίμα. Ο Φαέθων της χώρας του Ανατέλλοντος Ηλίου. Ανακτήθηκε από http://antistasi.org/?p=21612. Τελευταία πρόσβαση 16/11/2019
• Λιάκος, Π., Γιούκιο Μισίμα. Ο Φαέθων της χώρας του Ανατέλλοντος Ηλίου. Ανακτήθηκε από http://mavroskrinos.blogspot.com/2007/12/blog-post.html. Τελευταία πρόσβαση 16/11/2019
• Γιούκιο Μισίμα. Ανακτήθηκε από https://www.public-cyprus.com.cy/product/books/greek-books/anthropology-social-sciences/biographies/gioykio-misima/prod469279/ Τελευταία πρόσβαση 16/11/2019
• Ο Μισίμα ήταν υποψήφιος μαζί με τον Σεφέρη για το Νόμπελ Λογοτεχνίας το 1963. Ανακτήθηκε από https://www.greecejapan.com/mishima-seferis-1963-nobel-logotexnias/ Τελευταία πρόσβαση 16/11/2019
• ΜΙΣΙΜΑ ΓΙΟΥΚΙΟ. Ανακτήθηκε από https://www.ianos.gr/person/misima-gioukio-0035910.html. Τελευταία πρόσβαση 16/11/2019
• Γιούκιο Μισίμα. Ανακτήθηκε από https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%93%CE%B9%CE%BF%CF%8D%CE%BA%CE%B9%CE%BF_%CE%9C%CE%B9%CF%83%CE%AF%CE%BC%CE%B1. Τελευταία πρόσβαση 14/11/19
• Η ΘΑΛΑΣΣΑ ΤΗΣ ΓΟΝΙΜΟΤΗΤΑΣ – ΓΙΟΥΚΙΟ ΜΙΣΙΜΑ (Yukio Mishima). Ανακτήθηκε από https://www.greekalert.com/2014/07/yukio-mishima.html. Τελευταία πρόσβαση 16/11/2019
• Μηχανή του Χρόνου: Μισίμα, ο Ιάπωνας συγγραφέας που έκανε χαρακίρι και πέθανε σε ζωντανή μετάδοση. Ανακτήθηκε από https://www.news247.gr/mixani-tou-xronou/michani-toy-chronoy-misima-o-iaponas-syggrafeas-poy-ekane-charakiri-kai-pethane-se-zontani-metadosi.6301174.html. Τελευταία πρόσβαση 16/11/2019
• Ο παρολίγο Νομπελίστας Γιουκίο Μισίμα και η παραδοσιακή λατρεία του Αυτοκράτορα στην Ιαπωνία, Ανακτήθηκε από shorturl.at/dsMZ6. Τελευταία πρόσβαση 16//11/2019
• Βεργιάννης, Γ. (2011). Γιούκιο Μισίμα Ο Φαέθων της χώρας του Ανατέλλοντος Ηλίου. Ανακτήθηκε από την Ατρυτώνη Αθηνά στο https://vergianni.blogspot.com/2011/09/blog-post_24.html. Τελευταία πρόσβαση
• Σουλιώτης, Γ. (2018). Η τελευταία πράξη του Γιούκιο Μισίμα. Ανακτήθηκε από https://www.kathimerini.gr/996431/article/politismos/vivlio/h-teleytaia-pra3h-toy-gioykio-misima. Τελευταία πρόσβαση 14/11/19