
Η μάχη του Άουστερλιτς έλαβε χώρα στις 2 Δεκεμβρίου 1805 και αποτελεί ένα απ’ τα κλασσικά παραδείγματα της στρατηγικής της εκμηδένισης κατά Ντέλμπρυκ (Niederwerfungsstrategie), όπου στόχο αποτελεί η νίκη μέσω αποφασιστικής μάχης (Vernichtungsschlacht). Οι γαλλικές δυνάμεις επιτυγχάνουν θριαμβευτική νίκη κατά των δυνάμεων της Αυστρίας και της Ρωσίας, η οποία περνώντας στην ιστορία, θα διδάσκεται στις στρατιωτικές ακαδημίες ως παράδειγμα στρατηγικού κομψοτεχνήματος.
Το ιστορικό πλαίσιο
Τον Αύγουστο του 1805, ο Ναπολέων βλέπει την απειλή του Γ’ Συνασπισμού να ωριμάζει και αναγκάζεται να εγκαταλείψει οριστικά τα σχέδιά του για εισβολή στη Μεγάλη Βρετανία. Οι σημαντικότερες απ’ τις δυνάμεις που τον απειλούν είναι οι 84.000 άνδρες υπό τον Αρχιδούκα Κάρολο που βρίσκονται στην Ιταλία, 58.000 άνδρες στην ευρύτερη περιοχή του Δούναβη υπό το στρατηγό Καρλ Μακ και τέλος, 55.000 προελαύνοντες Ρώσοι υπό τον Κουτούζωφ. Με την πρόθεσή του να εμποδίσει την Πρωσία να εισχωρήσει στον Συνασπισμό, της προσφέρει το Ανόβερο. Την ίδια στιγμή προειδοποιεί την Αυστρία να διατάξει υποχώρηση των στρατευμάτων της, υπό την απειλή εισβολής στη Βαυαρία. Τον Σεπτέμβριο, η πρότασή του απορρίπτεται και οι αυστριακές δυνάμεις περνούν τον ποταμό Ινν, ενώ παράλληλα οι Βαυαροί συγκεντρώνουν τις δυνάμεις τους στο Βύρτσμπουργκ και στο Μπάμπεργκ.
Τον Οκτώβριο, οι Γάλλοι φτάνουν στον Δούναβη με σκοπό να εμποδίζουν την ένωση των ρωσικών και αυστριακών στρατευμάτων, παραβιάζοντας την πρωσική ουδετερότητα. Με την εκστρατεία της Ουλμ (πόλη στη δυτική όχθη του ποταμού στο κρατίδιο της Βάδης-Βυρτεμβέργης), 15.000 άνδρες που ανήκαν στις δυνάμεις του Μακ παραδόθηκαν στους Γάλλους και ο Ναπολέων μπαίνει στη Βιέννη στις 13 Νοεμβρίου. Παρ’ όλα αυτά, η απειλή του να βρεθούν οι Γάλλοι αντιμέτωποι με τα, ενωμένα πλέον, αντίπαλα στρατεύματα πλησιάζει, ενώ η Γαλλία έχει ήδη υποστεί τη συντριβή του Τραφάλγκαρ. Ευτυχώς, για τον Ναπολέοντα, οι εισηγήσεις του Ρώσου Κουτούζωφ δεν εισακούσθηκαν, και οι ρωσοαυστριακές δυνάμεις επιλέγουν να κινηθούν και να επιτεθούν άμεσα.
Η μάχη
Οι γαλλικές δυνάμεις βρίσκονται παρατεταγμένες κοντά στο χωριό Άουστερλιτς, περιοχή στη Μοραβία, που σήμερα ανήκει στην Τσεχία. Στη γαλλική πλευρά, σχεδόν 70.000 άνδρες διανέμονται σε 1ο, 4ο και 5ο σώμα στρατού. Το 1ο, με επικεφαλής το Κάρολο ΙΔ΄ Ιωάννη της Σουηδίας, απαριθμεί περίπου 10.000 άντρες. Το 4ο με επικεφαλής των Σουλτ απαριθμεί περί τις 20.000, ενώ το 5, με επικεφαλής τον Λαν, σχεδόν 13.000. Έπειτα, η αυτοκρατορική φρουρά, της οποίας το πεζικό ανέρχεται σε 5.000 στρατιώτες, διευθύνεται από τον Μπατίστ Μπεσσιέρ, ενώ το ιππικό, αποτελούμενο από 5.500 άντρες, από τον Μυρά. Στις 2 Δεκεμβρίου, αυτοί ενώνονται με τους 10.000 άντρες του Νταβούτ που καταφθάνει από τη Βιέννη. Οι ρωσοαυστριακές δυνάμεις υπό τον Κουτούζωφ ανέρχονται συνολικά 95.000 άνδρες, οι οποίοι είναι χωρισμένοι σε τρία σώματα. Eκείνο του Μπαγκράτιον που αποτελείται από κάτι λιγότερο από 15.000 στρατιώτες, εκείνο του μέγα Δούκα Παβλόβιτς με 8.000, και εκείνο του Φον Κιενμάιερ. Στο τελευταίο συναντάμε τρεις συνιστώσες των 40.000 και 25.000 ανδρών αντίστοιχα, και ιππικό 4.500 στρατιωτών.

Ο Ναπολέων παρατάσσει τα στρατεύματά του με τέτοιο τρόπο, έτσι ώστε να δοθεί η εντύπωση πως ο γαλλικός στρατός είναι αποδιοργανωμένος. Η δεξιά πτέρυγα των Γάλλων φαινόταν η πιο αδύναμη, αποτελούμενη από 12.000 άνδρες, προσελκύοντας έτσι την προσοχή των αντιπάλων, οι οποίοι κατείχαν την ευνοϊκή θέση, έχοντας στρατοπεδεύσει στα υψώματα Πράτσεν.
Όπως υπολόγιζε ο Ναπολέων, οι εχθροί του επιτίθενται σφοδρά στη δυτική πτέρυγα, αφήνοντας σχετικά λίγες δυνάμεις να υπερασπίζονται τα υψώματα. Τότε τμήμα γαλλικών δυνάμεων υπό τον Στρατάρχη Σουλτ, επιτέθηκε προς κατάληψη των υψωμάτων Πράτσεν, η οποία ήταν επιτυχής. Συνεπώς, ο Ναπολέων κατάφερε να διασπάσει τις εχθρικές δυνάμεις σε δύο τμήματα και μ’ αυτόν τον τρόπο να προβεί στην εξολόθρευσή τους. Οι ρωσοαυστριακές απώλειες ανήλθαν σε 12.000 (νεκρούς και τραυματίες), ενώ 15.000 αιχμαλωτίστηκαν απ’ τους Γάλλους, οι οποίοι θρήνησαν 6.800 άνδρες.
Τα αποτελέσματα
Οι όροι της συνθηκολόγησης του Πρέσσμπουργκ που υπογράφτηκε στις 26 Δεκεμβρίου ήταν ταπεινωτικοί για την Αυστρία. Οι Ίστρια και Δαλμάτια δόθηκαν στο Ναπολέοντα, ενώ η Βαυαρία και η Βυρτεμβέργη έγιναν βασίλεια. Οι πόλεις Νυρεμβέργη, Άουγκσμπουργκ, Βόραλμπεργκ, Τιρόλο, Μπρίξεν και Τρεντ παραχωρήθηκαν στη Βαυαρία. Η Αυστρία έλαβε το Σάλτσμπουργκ και το Μπερχτεσγκάντεν, ενώ επιπροσθέτως υποχρεώθηκε να πληρώσει 40 εκατομμύρια φράγκα.

Γενικότερα, ο Ναπολέων έδωσε νέα διάσταση στον πόλεμο, εφαρμόζοντας επιτυχώς το τρίπτυχο «ταχύτητα, πρωτοβουλία, επίθεση». Χάρη στον θεωρητικό Αντουάν Ζομινί, ο οποίος επιδόθηκε στην ορθολογική ερμηνεία των ναπολεόντειων επιτυχιών, χρωστάμε την ανάδειξη της σημασίας των εσωτερικών γραμμών στη θεωρία του πολέμου. Περιεκτικά, για τη στρατιωτική επιτυχία θα πρέπει να κατέχουμε την ενδιάμεση θέση μεταξύ των εχθρικών δυνάμεων, εμποδίζοντάς τες να ενωθούν, και έπειτα να τις εξαρθρώνουμε τμηματικά.
Σχετικό Βίντεο- Αφιέρωμα:
Πηγές:
Fuller J. 1955. Decisive battles of the Western World, Volume II, 2001 Ed, Cassell & Co, London.
Platias A. & Coliopoulos K. 2010. Grand Strategies in the Peloponnesian War and their Relevance Today Hurst & Company, London.
Κολιόπουλος Κ. 2008. Η Στρατηγική σκέψη απ’ την αρχαιότητα ως σήμερα. Εκδόσεις Ποιότητα.
Mettra M. 2014. La bataille d’Austerlitz : Le génie milita2ire4 de Napoléon face à la troisième coalition, 50Minutes.fr.
Μάχη του Άουστερλιτς. Ανακτήθηκε από el.wikipedia.org. (Τελευταία πρόσβαση: 28/11/2020).