Η Ναυμαχία του Τραφάλγκαρ εξετάζεται στο πλαίσιο των Ναπολεόντειων πολέμων (1803 – 1815) και θεωρείται μια από τις σημαντικότερες μάχες στην Ευρωπαϊκή ιστορία. Η σύγκρουση μεταξύ αγγλικών και γαλλοϊσπανικών δυνάμεων στις 21 Οκτωβρίου 1805 λήγει με την αποφασιστική νίκη των πρώτων και βάζει τέλος στα σχέδια του Ναπολέοντα για εισβολή στην Βρετανία.
Προοίμιο και απολογισμός δυνάμεων
Το 1805 βρίσκει την Ευρώπη υπό την κυριαρχία του Ναπολέοντα, καθιστώντας την Αγγλία ως το αντίπαλο δέος. Για να μπορεί να ελπίζει σε μια εισβολή στην Βρετανία, η Γαλλία έπρεπε να ελέγξει την Μάγχη. Στα τέλη Σεπτεμβρίου 1805, ο Γάλλος Πιερ ντε Βιλνέβ λαμβάνει οδηγίες να εγκαταλείψει το Κάδιξ και να αποβιβάσει στρατεύματα στην Νάπολη προκειμένου να υποστηρίξει εκστρατεία στην Νότια Ιταλία. Η αρχική προσδοκία ήταν τα γαλλικά σκάφη να πλεύσουν απαρατήρητα την Μεσόγειο, χωρίς να εμπλακούν σε μάχη.
Στις 19 Οκτωβρίου οι γαλλικές δυνάμεις ενισχύονται από 15 ισπανικά σκάφη. Δύο μέρες αργότερα, περί τα περίπου 15 χιλιόμετρα του ακρωτηρίου Τραφάλγκαρ συναντούν τον αγγλικό στόλο, ο οποίος βρισκόταν υπό την ηγεσία του Οράτιου Νέλσον. Oι γαλλοϊσπανικές δυνάμεις αριθμούσαν 33 πλοία και 2.568 κανόνια, ενώ οι αγγλικές 27 πλοία και 2.148 κανόνια αντίστοιχα.
Η Ναυμαχία
Λόγω του ήπιου ανέμου, οι Γάλλοι αντιλαμβάνονται πως δεν μπορούν να αποφύγουν τη σύρραξη. Ενώ ο Βιλνέβ παρέταξε τα πλοία του σε ένα ασυνεπές ημισφαίριο μήκους περίπου 5 χιλιομέτρων, ο Νέλσον, που βρισκόταν δυτικά από τη γαλλική παράταξη, πίστεψε πως ο Βιλνέβ ήθελε να υποχωρήσει στο Κάδιξ και επιδίωξε να ανακόψει την γαλλοϊσπανική φυγή. Ο Άγγλος Nαύαρχος χώρισε τα πλοία του σε δυο μοίρες, Weather Line υπό τον ίδιο και Lee Line υπό τον Κόλλινγκγουντ. Επιτέθηκε κάθετα στο γαλλικό στόλο. Στις 11:48 π.μ. ο Νέλσον αποστέλλει το διάσημο τηλεγράφημα «Η Αγγλία προσδοκά πως ο κάθε άνδρας θα πράξει το καθήκον του».
Είναι γεγονός πως κατά τη διάρκεια της προσέγγισης, οι Γάλλοι είχαν το πλεονέκτημα, καθώς μπορούσαν να προσβάλλουν την πλώρη των αγγλικών πλοίων, χωρίς αυτά να μπορούν να ανταποδώσουν τα πυρά. Παρόλα αυτά, αν ο Νέλσον κατόρθωνε να «σπάσει» τις γαλλoϊσπανικές γραμμές και να διαλύσει τη συνοχή τους, θα είχε μεγαλύτερη ισχύ πυρός και θα απέκοπτε τα πρώτα γαλλικά πλοία, με αποτέλεσμα να έχει τοπική αριθμητική υπεροχή. Αναγκάζοντας τους Γάλλους να δώσουν μάχη, μετέτρεπε την ναυμαχία σε αγώνα μεταξύ μεμονωμένων πλοίων, εκεί που οι Βρετανοί ήταν μακράν ικανότεροι, τόσο σε ευστοχία, όσο και σε ταχύτητα.
Ο ίδιος ο Κόλλινγκγουντ αναφέρει πως κατά τη διάρκεια της ηγεσίας του στο Dreadnought, οι ναύτες, λόγω της συνεχούς εξάσκησης, μπορούσαν να πραγματοποιούν τρεις επιτυχείς πλαϊνούς κανονιοβολισμούς σε τρεισήμισι λεπτά. Ο Κόλλινγκγουντ διέσπασε πρώτος τη γαλλοϊσπανική φάλαγγα με το Royal Sovereign και μετά από λίγο ακολούθησε ο Νέλσον με το Victory.
Ο αρχικά αποκομμένος απ’ την συμπλοκή Πιερ Ντουμανουάρ, έχοντας υπό την διοίκησή του 10 πλοία, αποπειράθηκε να πραγματοποιήσει αντεπίθεση. Όμως απεδείχθη ανίσχυρη, όχι όμως αποκλειστικά λόγω του ασθενούς ανέμου που καθυστερούσε τη μετακίνηση των σκαφών. Η απόφαση του Γάλλου Ναυάρχου να διαιρέσει τη δύναμη που διέθετε, επέφερε την σχετικά εύκολη αιχμαλωσία τους απ’ τους Άγγλους. Τέσσερα πλοία εξ αυτών εγκατέλειψαν την ναυμαχία και έπλευσαν νότια, και μερικές μέρες αργότερα, στις 4 Νοεμβρίου, αιχμαλωτίστηκαν και αυτά απ’ τον Σερ Ρίτσαρντ Στράχαν.
Στις 4:30 μ.μ., από τα 33 πλοία του Βιλνέβ, τα 9 επέστρεφαν στο Κάδιξ και 4 έπλεαν προς τo Στενό του Γιβραλτάρ. Από τα εναπομείναντα 20, τα 17 είχαν ακινητοποιηθεί. Οι Άγγλοι δεν έχασαν κανένα πλοίο. Σχετικά με τις ζημίες σε έμψυχο υλικό, υποστηρίζεται πως οι Βρετανοί έχασαν 449 άνδρες, οι Γάλλοι 3.373 και οι Ισπανοί 1.022. Οι τραυματίες ανήλθαν στους 1.214 για τους Βρετανούς, 1.155 για τους Γάλλους και 1.383 για τους Ισπανούς. Συμπεριλαμβανομένου και του αριθμού των αιχμαλώτων, οι γαλλοϊσπανικές απώλειες ανήλθαν συνολικά σε περίπου 14.000 άνδρες.
Ο επίλογος του Νέλσον κατά τη ναυμαχία
Ο ίδιος ο Νέλσον, κατά τη διάρκεια της επίθεσης του Victory έναντι του Redoutable, δέχθηκε εχθρικά πυρά. Αποσύρθηκε στην καμπίνα του και απεβίωσε μισή ώρα πριν τη λήξη της ναυμαχίας, αφότου πληροφορήθηκε για την βρετανική νίκη. Τιμήθηκε με μια μεγαλοπρεπή κηδεία στον καθεδρικό του Αγίου Παύλου στο Λονδίνο, ενώ η πλατεία Τραφάλγκαρ αποτελεί ένα από τα διασημότερα τουριστικά αξιοθέατα της πόλης. Εκεί δεσπόζει η στήλη του Ναυάρχου, περιβαλλόμενη από τα αγάλματα τεσσάρων λεόντων στη βάση της, ενώ πολλοί δρόμοι σε ολόκληρη τη Βρετανία φέρουν το όνομά του.
Είναι γεγονός πως η νίκη της Αγγλίας στο Τραφάλγκαρ επέδειξε την πλέον αδιαμφισβήτητη ναυτική βρετανική ισχύ. Εδραίωσε την κυριαρχία της για περισσότερο από έναν αιώνα, αποκαλύπτοντας επιπροσθέτως πως ακόμα και ο Μέγας Ναπολέων δεν είναι ανίκητος.
Ακολουθεί βίντεο με ολιγόλεπτο αφιέρωμα στη ναυμαχία του Τραφάλγκαρ.
Πηγές άρθρου
Fuller, J. Decisive Battles of the Western World, Volume II, Cassell & Co Publications.
Κυριακίδης, Κ. Η Ναυμαχία του Τραφάλγκαρ. Ανακτήθηκε από: elinis.gr (Τελευταία πρόσβαση: 16/10/2020).
Η ναυμαχία του Τραφάλγκαρ που έκανε τους Βρετανούς κυρίαρχους των θαλασσών. Πώς ο ναύαρχος Νέλσον κατατρόπωσε τον γαλλοϊσπανικό στόλο. Η νίκη του συνέβαλε στην πτώση του Ναπολέοντα. Ανακτήθηκε από mixanitouxronou.gr (Τελευταία πρόσβαση: 16/10/2020).
