Μάνος Λοΐζος: «Μ' ενδιαφέρει να γράφω όχι ωραία πράγματα, αλλά πώς θα 'ρθω σ' επαφή με τον κόσμο που πονάει κι αγωνίζεται»

Σαν σήμερα, τριάντα έξι χρόνια πριν, πεθαίνει σε ηλικία 45 ετών, ο μεγάλος συνθέτης μας, Μάνος Λοΐζος.
Ο «Δρόμος», το «Ακορντεόν», ο «Γ΄ Παγκόσμιος», «Τα Νέγρικα», ο «Τσε Γκεβάρα», κάποια τραγούδια που έγραψε με τον Λευτέρη Παπαδόπουλο στη διάρκεια της δικτατορίας, το «Δέντρο», η «Τσιμινιέρα», το «Λιώνουν τα νιάτα μας στη βιοπάλη», το «Τίποτα δεν πάει χαμένο», τα «Γράμματα στην αγαπημένη» σε ποίηση Χικμέτ και τόσα άλλα είναι λίγα μόνο από τα τραγούδια του που στάθηκαν δίπλα στους αγώνες των απλών ανθρώπων για το δίκιο και την ταξική ισότητα.
Άνθρωπος χαρισματικός, που κατάφερε στην εικοσάχρονη πορεία του, να αλλάξει το μουσικό σκηνικό στην Ελλάδα και ακόμη να ζει μέσα από τα τραγούδια του. Γιατί οι άνθρωποι που αξίζουν, δεν πεθαίνουν ποτέ.

Τα πρώτα χρόνια

Στις 22 Οκτωβρίου του 1937 γεννιέται στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου (κάποιες πηγές αναφέρουν πως γεννήθηκε στον Άγιο Βαβατσινιά, χωριό καταγωγής του πατέρα του) ο Εμμανουήλ Λοΐζος, που έμελλε να γίνει ένας από τους σπουδαιότερους σύγχρονους Έλληνες συνθέτες.
Γονείς του ήταν ο Ανδρέας Λοΐζος και η Δέσποινα Μανάκη και ο Μάνος ήταν το μοναδικό παιδί τους.
Ο μικρός Μάνος δείχνει την αγάπη του για τη μουσική από μικρή ηλικία και στα επτά του ξεκινά μαθήματα βιολιού στο Εθνικό Ωδείο της Αλεξάνδρειας, ενώ στην συνέχεια ασχολείται με την κιθάρα. Το 1954 αποφασίζει μαζί με φίλους του να φτιάξουν μία μικρή μπάντα, η οποία παίζει σε φιλικές και οικογενειακές εκδηλώσεις.
Το 1955, αποφοιτώντας από το Αβερώφειο Γυμνάσιο Αλεξάνδρειας, μετακομίζει στην Αθήνα και γράφεται στην Φαρμακευτική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Στις αρχές όμως του 1956, εγκαταλείπει τις σπουδές του στην Φαρμακευτική και γράφεται στην Ανωτάτη Εμπορική.
Τον επόμενο χρόνο, λόγω των ιδιαίτερων συνθηκών στην Αίγυπτο, μετά την κατάληψη της εξουσίας από τον Νάσερ, ο Λοΐζος αποφασίζει να εγκατασταθεί μόνιμα στην Αθήνα. Αρχικά μένει στην Κυψέλη και στη συνέχεια, το 1958, μαζί με τον φίλο του, Φώτη Κωνσταντινίδη, μετακομίζουν στη Νέα Σμύρνη. Είναι η εποχή που ο Λοΐζος γνωρίζει την μαρξιστική ιδεολογία και ταυτόχρονα το νέο μουσικό κίνημα που έχει αρχίσει να εξελίσσεται με παρεμβάσεις του Μάνου Χατζιδάκι.
Το 1960 αποφασίζει να εγκαταλείψει το Πανεπιστήμιο και να ασχοληθεί με την μουσική. Για να μπορέσει να επιβιώσει εργάζεται περιστασιακά σε διάφορες δουλειές: από σερβιτόρος σε ταβέρνα στην Κω, μέχρι γραφίστας σε διαφημιστική εταιρεία και μουσικός σε διάφορες μπουάτ.
Τέλη του 1961 συμμετέχει σε μία πρωτοβουλία του Συλλόγου Φίλων της Ελληνικής Μουσικής, οι οποίοι διαμαρτύρονται για την μουσική του Μίκη Θεοδωράκη μέσω επιστολής διαμαρτυρίας στον Τύπο «δια την άδικον και αντιπνευματικήν στάσιν των Ραδιοφωνικών μας Σταθμών, έναντι των τραγουδιών του, δια του αποκλεισμού από τας εκπομπάς των».

Η μουσική πορεία του

Το 1962, με μεσολάβηση του Μίμη Πλέσσα στην εταιρεία «Philips», ηχογραφεί το πρώτο του σαρανταπεντάρι και το τραγούδι του «Τραγούδι του δρόμου», βασισμένο σε ποίημα του Λόρκα και ελληνική απόδοση του Νίκου Γκάτσου. Το τραγούδι ερμηνεύει ο Γιώργος Μούτσιος. Την ίδια χρονιά, γίνεται αντιπρόεδρος στο Σ.Φ.Ε.Μ. (Σύλλογος Φίλων Ελληνικών Μουσικής), ο οποίος δημιουργείται τον Απρίλιο, έχοντας ως σκοπό την στήριξη και την προβολή νέων δημιουργών. Μέλη του Συλλόγου γίνονται πολλοί σπουδαίοι δημιουργοί, όπως ο Χρήστος Λεοντής, ο Γιάννης Μαρκόπουλος, ο Διονύσης Σαββόπουλος, η Μαρία Φαραντούρη, ο Νότης Μαυρουδής, ο Μάνος Ελευθερίου, κ.ά.
Ο Μάνος Λοΐζος θα συνεργαστεί με τον Χρήστο Λεοντή και τον Μάρτιο του 1963 θα δώσουν την πρώτη τους συναυλία στο θέατρο «ΑΚΡΟΠΟΛ». Τη συναυλία προλογίζει ο Μίκης Θεοδωράκης και τους χαρίζει μία πέτρα, την οποία είχε εκτοξεύσει κάποιος εναντίον του σε συναυλία που είχε δώσει στη Νάουσα. Τα έσοδα της συναυλίας τους θα δοθούν στο Δ’ Πανσπουδαστικό Συνέδριο.
Τον επόμενο χρόνο, το 1964, εμφανίζεται στην μπουάτ «Στοά» μαζί με την Μαρία Φαραντούρη και το Γιώργο Ζωγράφο. Σε μία από τις εμφανίσεις του, θα γνωρίσει ένα νεαρό κορίτσι, το οποίο θα του δώσει τους στίχους του τραγουδιού που έγινε μία από τις μεγαλύτερες επιτυχίες της καριέρας του: «Ο δρόμος». Το κορίτσι αυτό ήταν η Κωστούλα Μητροπούλου.

Διαβάστε επίσης 27 Φεβρουαρίου: Ο Ιβάν Παβλόφ και ο θάνατός του

***Ο Μάνος Λοΐζος με την κόρη του Μυρσίνη.***

Το 1965 αναλαμβάνει τη διεύθυνση της χορωδίας του Σ.Φ.Ε.Μ. και το ίδιο καλοκαίρι συμμετέχουν στην μουσική παράσταση του Μίκη Θεοδωράκη «Όμορφη Πόλη», στο θέατρο ΠΑΡΚ. Η παράσταση γνωρίζει μεγάλη επιτυχία.
Τον Μάρτιο της ίδιας χρονιάς παντρεύεται τη Μάρω Λήμνου, συγγραφέα παιδικών βιβλίων, με την οποία έχουν γνωριστεί τρία χρόνια πριν στα παρασκήνια της παράστασης «Όμορφη Πόλη» και έχουν γράψει και τραγούδια μαζί και ένα χρόνο μετά, το 1966, γεννιέται η κόρη του Μυρσίνη.
Έχει ήδη ξεκινήσει η συνεργασία του με την δισκογραφική εταιρεία «Lyra» του Αλέκου Πατσιφά, με την οποία κυκλοφόρησε ένα δίσκο 45 στροφών με τα τραγούδια «Νύχτα μικρή αρχόντισσα» και «Φεγγάρι έρημο», τα οποία ερμηνεύει ο Γιάννης Πουλόπουλος. Με τον Πουλόπουλο θα συνεργαστεί κι άλλες φορές σε τραγούδια όπως «Καράβια-Αλήτες», «Μικρός ο κόσμος γύρω μου», «Ο δρόμος», «Η κιθάρα» και η «Πρωτομαγιά».
Την ίδια χρονιά γνωρίζει το Γιάννη Νεγρεπόντη, ο οποίος του χαρίζει τους στίχους των τραγουδιών «Στρατιώτης» και «Τρίτος Παγκόσμιος», ενώ ταυτόχρονα γράφει μουσική για τις παραστάσεις «Το σπίτι της Μπερνάντα Άλμπα» με την Αλέκα Κατσέλη, «Ρέστια» με την Άλκηστη Γάσπαρη και «Ένα κορίτσι στο παράθυρο» με τον Μίμη Φωτόπουλο.
Το 1966 κυκλοφορεί από την δισκογραφική εταιρεία «Odeon» το πρώτο του τραγούδι σε στίχους Λευτέρη Παπαδόπουλου «Αυτό τ’ αγόρι» με την Αλέκα Μαβίλη, το οποίο γνωρίζει μεγάλη επιτυχία. Η γνωριμία του με τον Λευτέρη Παπαδόπουλο, θα εξελιχτεί σε φιλία, η οποία θα κρατήσει μέχρι το τέλος της ζωής του. Τον Δεκέμβριο του 1966 θα πραγματοποιήσει στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά με ερμηνευτές την Μαρία Φαραντούρη και το Γιώργο Ζωγράφο, συναυλία κατά την οποία θα παρουσιάσει τα τραγούδια του δίσκου «Τα Νέγρικα» σε στίχους του Γιάννη Νεγρεπόντη.

Τον επόμενο χρόνο, ακούγεται στην ταινία του Γρηγόρη Γρηγορίου «Τρούμπα ’67», το τραγούδι που έχει γράψει σε συνεργασία πάλι με τον Λευτέρη Παπαδόπουλο και ερμηνεύτρια την Ελένη Ροδά, «Η δουλειά κάνει τους άντρες». Μετά το πραξικόπημα, ματαιώνονται συναυλίες του και ο ίδιος για ν’ αποφύγει τη σύλληψη, εγκαταλείπει την χώρα και εγκαθίσταται στο Λονδίνο, όπου για να μπορέσει να επιβιώσει, αναγκάζεται να παίζει μπουζούκι σε κυπριακές ταβέρνες.
Τον επόμενο χρόνο επιστρέφει στην Αθήνα και μαζί με τον Λευτέρη Παπαδόπουλο κυκλοφορεί τον δίσκο του «Ο Σταθμός», από την δισκογραφική εταιρεία «Μίνος». Την ίδια χρονιά γράφει την μουσική και τα τραγούδια για τις ταινίες του Ντίνου Δημόπουλου «Το Λεβεντόπαιδο» και «Η Νεράιδα και το Παλικάρι».
Το 1969 συνεχίζει την συνεργασία του με τον Λευτέρη Παπαδόπουλο, γράφοντας την μουσική και τα τραγούδια για την μουσικοθεατρική παράσταση του Άλκη Παππά «Γη S.O.S.» με τον Αλέκο Αλεξανδράκη.
Το 1970 κυκλοφορεί ο δεύτερος μεγάλος του δίσκος «Θαλασσογραφίες» πάλι σε στίχους του Λευτέρη Παπαδόπουλου, ενώ ταυτόχρονα ηχογραφεί με την φωνή του Στέλιου Καζαντζίδη τα τραγούδια «Δε θα ξαναγαπήσω» και «Όταν βλέπετε να κλαίω» και με το Γιάννη Καλατζή τα τραγούδια «Παραμυθάκι μου» και «Τα πλεούμενα».
Το 1971 είναι η χρονιά που γράφει την μουσική για την ταινία του Αλέξη Δαμιανού «Ευδοκία» και ηχογραφεί με τον Γιώργο Νταλάρα το τραγούδι «Αχ χελιδόνι μου». Τον ίδιο χρόνο συνεργάζεται με τον Όμηρο Ευστρατιάδη για τις ταινίες του «Η Ιδιωτική μου Ζωή» και «Πρόκληση», ενώ γράφει την μουσική και τα τραγούδια για την ταινία του Ορέστη Λάσκου «Διακοπές στην Κύπρο». Στα γυρίσματα αυτής της ταινίας θα γνωρίσει την δεύτερη σύζυγό του, ηθοποιό Δώρα Σιτζάνη, με την οποία θα ζήσουν ένα μεγάλο έρωτα μέχρι το τέλος της ζωής του.

Το 1972, συνεχίζοντας την συνεργασία του με τον Λευτέρη Παπαδόπουλο, κυκλοφορεί τον τρίτο του μεγάλο δίσκο «Να’Χαμε τι να’Χαμε» και μαζί γράφουν και τα τραγούδια «Ο αρχηγός» και «Θα κλείσω το παράθυρο», καθώς και τα τραγούδια «Πρώτη Μαίου», «Τσε» και «Μέρμηγκα», σε στίχους και μουσική δικά του, τραγούδια τα οποία θα κοπούν από την λογοκρισία της δικτατορίας. Τον ίδιο χρόνο γράφει και τα τραγούδια στην ταινία του Τάκη Βουγιουκλάκη «Η Αλίκη Δικτάτωρ».
Το 1973 γνωρίζει τον ποιητή Δημήτρη Χριστοδούλου και συνεργάζονται μαζί σε ένα τραγούδι για την ταινία των Θανάση Ρεντζή και Νίκου Ζερβού «Μαύρο-Άσπρο», το οποίο αργότερα θα γνωρίσει μεγάλη επιτυχία με στίχους του Λοίζου και με τίτλο «Καλημέρα ήλιε». Εκείνη την εποχή αρχίζει τις αναζητήσεις εκτός των ορίων των λαϊκών τραγουδιών και μελοποιεί ποιήματα του μεγάλου ποιητή Ναζίμ Χικμέτ σε μετάφραση του Γιάννη Ρίτσου.

Διαβάστε επίσης Γιούρι Γκαγκάριν: O σύγχρονος Ίκαρος που ταξίδεψε πρώτος στο διάστημα

Τον Απρίλιο του 1974 θα κυκλοφορήσει ο δίσκος «Καλημέρα Ήλιε» σε στίχους του Δημήτρη Χριστοδούλου και θα λάβει μέρος σε πολλές λαϊκές συναυλίες της εποχής, με μεγαλύτερη όλων τη συναυλία στο Γήπεδο του Παναθηναϊκού, την οποία θα παρουσιάσει ο Νίκος Κούνδουρος στην ταινία του «Τραγούδια της Φωτιάς». Στο τέλος του 1974 κυκλοφορεί ο δίσκος του «Τα Τραγούδια του Δρόμου» με τα τραγούδια του που είχαν απαγορευτεί και δεν είχαν ηχογραφηθεί κατά την διάρκεια της επταετίας.
Στο τέλος του 1975, εννιά χρόνια μετά την παρουσίαση σε συναυλίες, κυκλοφορούν σε δίσκο τα «Νέγρικα». Για το συγκεκριμένο δίσκο ο Μάνος Λοίζος αναφέρει:

Το τεράστιο τέρας που άλλοτε λέγεται φασισμός, άλλοτε μιλιταρισμός και άλλοτε δημοκρατία δυτικού τύπου -που δεν είναι τίποτε άλλο παρά προσωπεία του ιμπεριαλισμού- στέκεται από πάνω μας απειλητικό. Και η αντίδρασή μας είναι να τα ξεσκεπάσουμε και να φωνάξουμε μ’ όλη μας τη δύναμη ενάντια τους. Είμαστε πια συνειδητοί, “γνωρίζουμε”…

Το 1976 κυκλοφορεί ο δίσκος «Τα Τραγούδια μας» σε στίχους του Φώντα Λάδη, τα οποία περιγράφουν με έντονο πολιτικό λόγο το κλίμα της μεταπολιτευτικής εποχής.
Τρία χρόνια αργότερα, το 1979, κυκλοφορεί ο δίσκος «Τα Τραγούδια της Χαρούλας» σε στίχους των Μανώλη Ρασούλη και Πυθαγόρα και τον Οκτώβριο του 1980 κυκλοφορεί ο δίσκος του «Για μια Μέρα Ζωής», με την συμμετοχή διαφόρων στιχουργών και με την μουσική του Μάνου Λοίζου να προσεγγίζει τον ηλεκτρικό ήχο της εποχής.
Το 1981 πραγματοποιεί σειρά συναυλιών σε μεγάλες χώρες του εξωτερικού, όπως Καναδά, Η.Π.Α., Αγγλία και Σουηδία και τον Ιούνιο της ίδιας χρονιάς ξεκινάει με τον Χρήστο Λεοντή και τον Θάνο Μικρούτσικο σειρά συναυλιών στην Ελλάδα.
Το 1983 κυκλοφορεί ο τελευταίος του δίσκος «Γράμματα στην Αγαπημένη» σε στίχους του ποιητή Ναζίμ Χικμέτ, σε μετάφραση στα ελληνικά του Γιάννη Ρίτσου.

Βασική Δισκογραφία

– «Ο Σταθμός» (1968): Επτά τραγούδια σε στίχους Λευτέρη Παπαδόπουλου και πέντε ορχηστρικά. («Minos») Επιτυχίες: «Δελφίνι, Δελφινάκι», «Το παληό ρολό», «Η δουλειά κάνει τους άντρες», «Ο Σταθμός». Τραγουδούν: Γιάννης Καλατζής, Λίτσα Διαμάντη, Δημήτρης Ευσταθίου και Γιώργος Νταλάρας.
– «Θαλασσογραφίες» (1970): 11 τραγούδια σε στίχους Λευτέρη Παπαδόπουλου. («Minos») Επιτυχίες: «Έχω ένα καφενέ», «Τζαμάικα», «10 παλληκάρια». Τραγουδούν: Γιάννης Καλατζής, Γιώργος Νταλάρας, Μαρίζα Κωχ, Γιάννης Πάριος και ο συνθέτης.
– «Ευδοκία» (1971): Το σάουντρακ της ομώνυμης ταινίας του Αλέξη Δαμιανού. («Minos») Επιτυχία: «Το Ζεϊμπέκικο της Ευδοκίας».
– «Να ‘χαμε τι να ‘χαμε…» (1972): 10 τραγούδια σε στίχους Λευτέρη Παπαδόπουλου. («Minos») Επιτυχίες: «Παποράκι», «Ήλιε μου σε παρακαλώ», «Κουταλιανός», «Ελισσώ». Τραγουδούν: Γιάννης Καλατζής και Γιώργος Νταλάρας.
– «Τραγούδια του δρόμου» (1974): 12 τραγούδια σε στίχους Γιάννη Νεγρεπόντη, Δημήτρη Χριστοδούλου, Νίκου Γκάτσου και Μάνου Λοΐζου. («Minos») Επιτυχίες: «Μέρμηγκας», «Τσε», «Τ’ Ακορντεόν», «Τρίτος Παγκόσμιος». Τραγουδούν: Αλέκα Αλιμπέρτη, Βασίλης Παπακωνσταντίνου, η Χορωδία Γιώργου Κακίτση και ο συνθέτης.

– «Καλημέρα ήλιε» (1974): 12 τραγούδια σε στίχους Δημήτρη Χριστοδούλου και Μάνου Λοΐζου. («Minos») Επιτυχίες: «Καλημέρα Ήλιε», «Μια καλημέρα», «Με φάρο το φεγγάρι», «Θα έρθει μόνο μια στιγμή», «Δώδεκα παιδιά» και «Όταν σε είδα να ξυπνάς». Τραγουδούν: Κώστας Σμοκοβίτης, Χάρις Αλεξίου, Αλέκος Αλιμπέρτης και ο συνθέτης.
– «Τα νέγρικα» (1975): Κύκλος 10 τραγουδιών σε ποίηση Γιάννη Νεγρεπόντη. («Minos») Επιτυχία: «Ο γερο νέγρο Τζιμ». Τραγουδούν: Μαρία Φαραντούρη και Μανώλης Ρασούλης.
– «Τα τραγούδια μας» (1976): 12 τραγούδια σε στίχους Φώντα Λάδη με ερμηνευτή τον Γιώργο Νταλάρα. («Minos») Επιτυχίες: «Λιώνουν τα νιάτα μας», «Πάγωσε η τζιμινιέρα», «Το Δέντρο». Ο δίσκος έγινε πλατινένιος, αλλά τα περισσότερα τραγούδια κόπηκαν από το ραδιόφωνο της ΕΡΤ, λόγω των πολιτικοκοινωνικών τους μηνυμάτων.
– «Τα τραγούδια της Χαρούλας» (1979): 12 τραγούδια σε στίχους Μανώλη Ρασούλη και Πυθαγόρα. («Minos») Επιτυχίες: «Γύφτισσα τον εβύζαξε», «Τέλι, Τέλι, Τέλι», «Όλα σε θυμίζουν». Τραγουδούν: Χάρις Αλεξίου και Δημήτρης Κοντογιάννης. Ο δίσκος έγινε πλατινένιος.
– «Για μια μέρα ζωής» (1980): 12 τραγούδια σε στίχους Λευτέρη Παπαδόπουλου, Μανώλη Ρασούλη, Δώρας Σιτζάνη, Φώντα Λάδη, Τάσου Λειβαδίτη και Μάνου Λοΐζου. («Minos») Επιτυχίες: «Σ’ ακολουθώ», «Κι αν είμαι ροκ», «Η ημέρα εκείνη δεν θα αργήσει». Τραγουδούν: Δήμητρα Γαλάνη, Βασίλης Παπακωνσταντίνου, Δώρα Σιτζάνη και ο συνθέτης.

Διαβάστε επίσης Ο Βαγγέλης Κοντόπουλος τυλίγει συναισθήματα στην Καντίνα του

– «Γράμματα στην αγαπημένη» (1983): Μελοποιημένη ποίηση του τούρκου Ναζίμ Χικμέτ σε απόδοση Γιάννη Ρίτσου. («Minos»)
– «Εκτός Σειράς. Σαράντα σκόρπιες ηχογραφήσεις» (2002): Συλλογή με επιτυχίες του που δεν είχαν συμπεριληφθεί σε δίσκους. («Minos»)
– «Τα τραγούδια του Σεβάχ» (2003): Συλλογή με τις μεγάλες επιτυχίες του («Minos»)

Ο ρόλος της πολιτικής στη ζωή του

Ο Μάνος Λοΐζος ήταν μέλος του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδος. Στην εικοσαετή μουσική του διαδρομή αγωνίστηκε για τα δικαιώματα της εργατικής τάξης και έγραψε τραγούδια που άγγιξαν τις καρδιές των λαϊκών ανθρώπων. Στα χρόνια της χούντας τα τραγούδια του λογοκρίθηκαν από την δικτατορία και ο ίδιος κυνηγήθηκε. Το βράδυ της 17ης Νοεμβρίου του 1972 θα συλληφθεί στο σπίτι του στο Χολαργό και θα κρατηθεί στην ασφάλεια για 10 μέρες. Την ίδια χρονιά θα γίνει στέλεχος της ΕΜΣΕ, του συνδικαλιστικού σωματείου των δημιουργών, με σκοπό την καταπολέμηση της κασετοπειρατείας και της λογοκρισίας.

Ο Μάνος Λοίζος με την ζωή του και τα τραγούδια του βρισκόταν πάντα δίπλα στους ταπεινούς και μαζί τους αγωνιζόταν για ειρήνη, ισότητα, ενάντια στην αδικία, την καταπίεση και τον κοινωνικό ρατσισμό.
Όπως ανέφερε το 1966 σε συνέντευξή του, «σαν μουσικός που γράφω τραγούδια, ξέρω καλά ότι μπορώ να κάνω τον κόσμο να συνειδητοποιήσει ορισμένα πράγματα κι αυτό το θεωρώ μια πολύ σοβαρή λειτουργία. Μ’ ενδιαφέρει να γράφω όχι ωραία πράγματα, αλλά πώς θα ‘ρθω σ’ επαφή με τον κόσμο που πονάει κι αγωνίζεται».
Ο Μάνος Λοΐζος, ήταν πάντα δίπλα στο ΚΚΕ και στους λαϊκούς αγώνες, γιατί όπως έλεγε και ο ίδιος:

Πρέπει να υπάρχει στρατευμένη τέχνη, γιατί, μέσα στο δρόμο αυτής της σχολής, μπορούν να βγουν αριστουργηματικά έργα. Αλλά το πιο σπουδαίο είναι, ότι η στρατευμένη τέχνη είναι ένας ελάχιστος φόρος τιμής στις χιλιάδες των φτωχών παιδιών που πεινάνε, αγωνίζονται και σκοτώνονται καθημερινά.

Το ξαφνικό τέλος του

Τον Οκτώβριο του 1981 ο Μάνος Λοΐζος εισάγεται στο Γενικό Κρατικό Νοσοκομείο με περικαρδίτιδα, νεφρική ανεπάρκεια και πίεση.
Αποφασίζει να φύγει στη Μόσχα για ιατρικές εξετάσεις και αφού επιστρέψει, τον Ιούνιο του 1982, θα υποστεί εγκεφαλικό επεισόδιο και θα νοσηλευτεί για ένα μήνα σε νοσοκομείο. Τον Αύγουστο της ίδιας χρονιάς ταξιδεύει ξανά στη Μόσχα για νοσηλεία και στις 7 Σεπτεμβρίου παθαίνει δεύτερο εγκεφαλικό επεισόδιο, το οποίο θα αποβεί μοιραίο.
Δέκα μέρες αργότερα, στις 17 Σεπτεμβρίου, θα φύγει για πάντα, αφήνοντας ένα μεγάλο κενό στην ελληνική μουσική. Ήταν μόνο 45 χρονών.
«Ο πρόωρος χαμός του αποτελεί τραγωδία σε εθνική διάσταση», δήλωσε ο Μίκης Θεοδωράκης, μόλις πληροφορήθηκε τον θάνατο του Μάνου Λοΐζου. «Για μένα προσωπικά ήταν πιο πολύ από αδελφός, φίλος, συνάδελφος. Ήταν η περηφάνια μου. Γιατί μπόρεσε με ένα ανεπαίσθητο χαμόγελο κι ένα τραγούδι, να πάει μια πήχη πιο πέρα τον ορίζοντα, συμπλήρωσε ο μεγάλος συνθέτης εκφράζοντας μάλλον το σύνολο των Ελλήνων που βρήκαν παρηγοριά και καταφύγιο στη μουσική του»….

Με κόκκινα τριαντάφυλλα και γαρίφαλα, συγγενείς και φίλοι περίμεναν στο αεροδρόμιο τον Μάνο, για το τελευταίο του ταξίδι.
Η Μάνος κηδεύτηκε στο Α’ Νεκροταφείο Αθηνών με πλήθος κόσμου και συναδέλφων, να τον συντροφεύουν με χειροκροτήματα και τα τραγούδια του.

To 2007 χαρακτηρίστηκε από το μουσικό χώρο ως έτος Μάνου Λοΐζου, σε ένδειξη τιμής για τα 70 χρόνια από τη γέννησή του και τα 25 χρόνια από το θάνατο του. Έχει πει: