Μηνάς Χατζησσάβας: «Μόνος σου είσαι στο θέατρο και στην τέχνη...»

Στις 30 Νοεμβρίου του 2015 πεθαίνει ο μεγάλος ηθοποιός Μηνάς Χατζησάββας. Το φινάλε στη ζωή του ήρθε ξαφνικά και αναπάντεχα, όμως πρόλαβε στα πενήντα χρόνια της καριέρας του να μας προσφέρει εξαιρετικές ερμηνείες. Άνθρωπος τρυφερός και αγαπητός, υποστηρικτής των νέων, έδινε την ψυχή του σε ό,τι αγαπούσε και πίστευε.
Ο ίδιος είχε πει: «Προσέχω πάρα πολύ τις σχέσεις μου τις προσωπικές. Αν δεν είμαι έτσι δεμένος, δεν μπορώ να ανταπεξέλθω και στο θέατρο. Πρέπει να είμαι ήρεμος για να μπορώ να κάνω και τη δουλειά μου –γιατί την αγαπώ τη δουλειά μου».

Βιογραφία

Ο Μηνάς Χατζησάββας γεννήθηκε το 1948 στην Αθήνα και μεγάλωσε στη Νέα Σμύρνη, σε μία οικογένεια που δεν είχε καμία σχέση με τα καλλιτεχνικά. Ο πατέρας του ήταν πρόσφυγας και εργαζόταν ως παρασκευαστής σαλαμιών. Αυτός ήταν και ο λόγος που αγαπούσε και στήριζε πολύ τους πρόσφυγες και τους τσιγγάνους.
Η αιτία που αποφάσισε να γίνει ηθοποιός, ήταν μία ταινία με τον Πήτερ Παν, που είχε παρακολουθήσει με την αδερφή του σε θερινό σινεμά. Από εκείνην τη στιγμή φώλιασε μέσα του η σκέψη της υποκριτικής. Τελειώνοντας το σχολείο πηγαίνει στο Παρίσι, για να σπουδάσει στη σχολή «Le Cours Simon» του Ρενέ Σιμόν. Εκεί διδάχθηκε πως ο κάθε ρόλος είναι διαφορετικός, έχει διαφορετική αύρα, και σκοπός του ηθοποιού είναι να τη βρει. Επιστρέφοντας στην Ελλάδα δίνει εξετάσεις και γίνεται δεκτός στη Δραματική Σχολή του Εθνικού Θεάτρου, από την οποία αποφοίτησε το 1969.
Το 1970 ίδρυσε μαζί με άλλους συναδέλφους του το «Ελεύθερο Θέατρο», ενώ για περισσότερο από δέκα χρόνια υπήρξε βασικό στέλεχος του «Ανοιχτού Θεάτρου» του Γιώργου Μιχαηλίδη.
Συνεργάστηκε επίσης με το «Δημοτικό Περιφερειακό Θέατρο Πάτρας» και το «Εθνικό Θέατρο», ενώ υπήρξε πρωταγωνιστής και στο «Ελεύθερο Θέατρο».
Εκτός από ο ηθοποιός, ο Μηνάς Χατζησάββας υπήρξε και συγγραφέας. Στις αρχές του 1980 εξέδωσε τρεις συλλογές διηγημάτων με το ψευδώνυμο «Πρόδρομος Σαββίδης», με τους τίτλους «Σπέρμα», «Η Χαμένη» και «Δύο Σταγόνες Βροχή».
Ο ίδιος σε συνέντευξη του το 2007, μιλώντας για αυτή την πλευρά του χαρακτήρα του, είχε πει:

«Πρόδρομος Σαββίδης είναι ο πατέρας μου… Σαββίδης ήταν το όνομά του πριν το αλλάξει σε Χατζησάββας… Πήρα, λοιπόν, το όνομά του και έγραφα… Κάθισα και έγραψα και βγήκαν αυτά τα τρία βιβλιαράκια με διηγήματα. Αυτό ήταν… μου πέρασε».

Με το ίδιο ψευδώνυμο συνεργάστηκε σε διάφορα σενάρια και το 1995 τιμήθηκε με το βραβείο σεναρίου στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης για την ταινία «Η Ζωή Ενάμισυ χιλιάρικο», της Φωτεινής Σισκοπούλου.

Ο Μηνάς Χατζησάββας στο θεατρικό σανίδι

Η μεγάλη λατρεία του ηθοποιού ήταν το θέατρο. Πρώτη του επαγγελματική εμφάνιση ήταν ο ρόλος του Πάρη στον «Ρήσο» του Ευριπίδη το 1965, σε σκηνοθεσία Τάκη Μουζενίδη, από το Εθνικό Θέατρο. Η παράσταση παρουσιάστηκε καλοκαίρι στο Αρχαίο Θέατρο της Δωδώνης.
Η συνέχεια της θεατρικής του πορείας τον βρίσκει να συνεργάζεται με τους θιάσους της Κατερίνας Ανδρεάδη, της Αντιγόνης Βαλάκου και των Γιάννη Φέρτη και Ξένιας Καλογεροπούλου.
Από το 1978 έως το 1983 ανήκε στο δυναμικό του Εθνικού Θεάτρου και πήρε μέρος στις παραστάσεις «Παπαφλέσσας», «Δεν είμαι εγώ», «Ευτυχισμένες μέρες», «Ενυδρείο», «Στο βυθό», «Σίβυλλα» και «Μάκβεθ».

Διαβάστε επίσης Τζένη Καρέζη: Αρχοντική, επιβλητική και με αριστοκρατικό στιλ

*Ως δικαστής Αζντάκ στην παράσταση «Ο κύκλος με την κιμωλία».*

Ένα από τα μεγαλύτερα κεφάλαια της θεατρικής του πορείας υπήρξε η συνεργασία με το «Ανοιχτό Θέατρο» του Γιώργου Μιχαηλίδη (1984-1998). Στην σκηνή του ως βασικός πρωταγωνιστής, διακρίθηκε για τις εξαιρετικές ερμηνείες του σε ένα σημαντικό ρεπερτόριο. Το κοινό τον αγάπησε ως παθιασμένο Τζοβάνι στο «Κρίμα που είναι πόρνη», περήφανο Βενέδικτο στο «Πολύ κακό για το τίποτα», δύσμορφο Κάλιμπαν στην «Τρικυμία», Φίγκαρο στο «Ο γάμος του Φίγκαρο», αντισυνταγματάρχη Βερσίνιν στο «Τρεις αδελφές», Αγαμέμνων στην «Ορέστεια», Θησέα και Όμπερον στο «Όνειρο καλοκαιρινής νύχτας, δικαστή Αζντάκ στο «Ο κύκλος με την κιμωλία» και πολλές άλλες.

Από το 2000 έως και το 2003 συνεργάστηκε με το ΔΗΠΕΘΕ Πάτρας στα έργα «Κ.Π. Καβάφης», «Φάουστ», «Αγαμέμνων», «Βυσσινόκηπος» και «Συρανό ντε Μπερζεράκ», ενώ μέχρι το 2008 συμμετείχε στις παραστάσεις του Ελεύθερου Θεάτρου «Χίτσκοκ», «Μπλοντ», «Όνορ», «Σκηνές από ένα γάμο» και «Εγκλήματα κι εγκλήματα».
Η μετέπειτα πορεία του τον βρίσκει και πάλι στο Εθνικό Θέατρο σε χαρακτηριστικούς ρόλους: Τίτος Ανδρόνικος στην ομώνυμη τραγωδία του Σαίξπηρ (2010), Μαρκήσιος Ντε Σαντ στο έργο «Μαρά/Σαντ» (2010), «Εμίλια Γκαλότι» (2010), «Περικλή» του Σαίξπηρ, μία παράσταση που ταξίδεψε στο Λονδίνο σε σκηνοθεσία Γ. Χουβαρδά, «Έτσι είναι (αν έτσι νομίζετε) (2014), «Μεφίστο» κ.α.

*Με την Καριοφυλλιά Καραμπέτη στην παράσταση «*Αγαμέμνων».

Τελευταίος του ρόλος στο θέατρο ήταν στην παράσταση «Οι Τυφλοί ή ο ήχος των μικρών πραγμάτων σε μεγάλο σκοτεινό τοπίο» του Μέτερλινγκ, το καλοκαίρι του 2015 στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών.

Ιδιαίτερη υπήρξε η σχέση του Μηνά Χατζησάββα με το αρχαίο δράμα. Είχε πάρει μέρος σε πολλές τραγωδίες και κωμωδίες στην Επίδαυρο. Στο ξεκίνημα της καριέρας του υποδύθηκε τον Ιππόλυτο στο ομώνυμο έργο του Ευριπίδη, ενώ ως Διόνυσος στην παράσταση «Βάκχες» σε σκηνοθεσία Μ. Λάνγκοφ (1997), ξεσήκωσε αντιδράσεις και σχολιάστηκε ποικιλοτρόπως.

Τελευταίος ρόλος σε αρχαίο έργο ήταν ο Αγαμέμνονας στην ομώνυμη τραγωδία του Αισχύλου το 2013, ρόλο που είχε υποδυθεί ξανά το 2008.

Διαβάστε επίσης Marilyn Monroe: Πράγματα που δε γνωρίζαμε για τη γυναίκα είδωλο

Η σχέση του με τον κινηματογράφο και την τηλεόραση

Σκηνή από την ταινία «Ονειρεύομαι τους φίλους μου» με τους Λευτέρη Βογιατζή και Αλέξανδρο Κολιόπουλο

Σημαντική υπήρξε η κινηματογραφική και τηλεοπτική παρουσία του Μηνά Χατζησάββα. Εμφανίστηκε πρώτη φορά στη μεγάλη οθόνη στην ταινία «Όμορφες Μέρες» σε σκηνοθεσία Κ. Ασημακόπουλου το 1969. Ακολούθησαν πάνω από 30 ταινίες, στις οποίες έπαιξε χαρακτηριστικούς ρόλους: «Ιωάννης ο βίαιος» της Τ. Μαρκετάκη, «Ανατολική περιφέρεια» του Β. Βαφέα, «Τα παιδιά του Κρόνου» του Γ. Κόρρα (για αυτό τον ρόλο τιμήθηκε με το βραβείο Β’ Ανδρικού ρόλου το 1985), «Δεξιότερα της δεξιάς» του Ν. Αντωνάκου, «Κλειστή στροφή» του Ν. Γραμματικού (βραβείο Α’ ανδρικού ρόλου το 1991), «Ονειρεύομαι τους φίλους μου» του Ν. Παναγιωτόπουλου, «Οι ακροβάτες του κήπου» του Χρ. Δήμα, «Lilly’story» (και πάλι βραβείο Β’ ανδρικού ρόλου το 2002), «Όμηρος» του Κ. Γιάνναρη, «Τη νύχτα που ο Φερνάντο Πεσσόα συνάντησε τον Κωνσταντίνο Καβάφη», «Απ’ τα κόκαλα βγαλμένα» του Σ. Γκορίτσα, «Άδικος κόσμος» του Φ. Τσίτου, «J.A.C.E.» του Μ. Καραμαγγιώλη και «Miss violence» του Αλ. Αβρανά, το 2011.
Τελευταία κινηματογραφική εμφάνιση ήταν ο ρόλος του στην ταινία «Ένας άλλος κόσμος» σε σενάριο και σκηνοθεσία του Χριστόφορου Παπακαλιάτη, ερμηνεύοντας έναν κόντρα ρόλο, αυτόν του ακροδεξιού που μισεί τους μετανάστες. Η ταινία έκανε πρεμιέρα στις αίθουσες στις 17 Δεκεμβρίου του 2012, λίγες μέρες μετά τον θάνατό του.

Ο Μηνάς Χατζησάββας με την Μυρτώ Αλικάκη στην σειρά «Αναστασία»

Το ίδιος πλούσια υπήρξε και η τηλεοπτική του καριέρα. Ο ρόλος που τον έκανε γνωστό στο ευρύ κοινό ήταν στην σειρά «Αναστασία» του Γ. Κορδέλα (1993-1994). Αξίζει να θυμηθούμε τις σειρές «Κλειστοί δρόμοι» του Γ. Μιχαηλίδη, «Ανατομία ενός εγκλήματος» και «Νυχτερινό δελτίο» του Π. Κοκκινόπουλου, «Δέκατο τρίτο κιβώτιο» του Τ. Ψαρρά, «Η αγάπη άργησε μια μέρα» του Κ. Κουτσομύτη, «Μωβ ροζ» και «Όνειρο ήταν» του Λ. Ζαρουτιάδη, «Αντίστροφη μέτρηση» του Κ. Κωστόπουλου, «Άμυνα ζώνης» και πολλές άλλες.

Επίσης, πήρε μέρος σε πολλά επεισόδια των σειρών «Κόκκινος κύκλος» και «10^η Εντολή».

Το trailer της τελευταίας ταινίας του Μηνά Χατζησάββα «Ένας άλλος κόσμος»

Η προσωπική του ζωή

Ο Μηνάς Χατζησάββας κρατούσε μακριά από τα φώτα την προσωπική του ζωή. Υπήρξε ομοφυλόφιλος και διατηρούσε 25 χρόνια σχέση με τον, επίσης ηθοποιό, Κώστα Φαλελάκη.

*Ο Μηνάς Χατζησάββας με τον Κώστα Φαλελάκη*

Σε ένα απόσπασμα από το βιβλίο του «Η χαμένη» έγραφε:

– Σώπα. Ξέρεις τι σημαίνει να είναι κανείς μόνος του; Τώρα δεν το καταλαβαίνεις. Σαν περάσουν όμως τα χρόνια θα νιώσεις τι σου λέω, όμως θα είναι αργά. Θα χτυπάς το κεφάλι σου. Θα μου πεις: εσύ τι κατάλαβες με το χαϊβάνι τον άντρα σου; Χαμογέλασες ποτέ στη ζωή σου; Μια δούλα είχε σπίτι του και με τις τσούλες έτρεχε. Τα έχουμε πει αυτά, τι να τα ξαναλέμε τώρα; Όμως ξέρεις τι θα σου απαντήσω; Κατάλαβα, Κωνσταντίνε μου, κατάλαβα. Γιατί έκανα εσένα, το παλληκάρι μου. Να γιατί πρέπει να παντρευτείς και συ. Άκουσε για να μην φωνάξω. Σήμερα μέρα που ‘ναι θέλω να μου μιλήσεις… λέγε…μάνα, πες, θα σου την γνωρίσω… τι να πω πια; Εκτός αν είσαι ανώμαλος.
– Ναι.
– Τι ναι. Θα μου την γνωρίσεις;
– Δεν υπάρχει καμία και δεν είμαι ανώμαλος.
– Τότε; Λέγε. Πες μου αγόρι μου.
– Αφού θέλεις ν’ ακούσεις, είμαι ομοφυλόφιλος.
Η κυρία Ελένη για μια στιγμή πάγωσε. Αργά-αργά κατεβάζει τα πόδια της από την καρέκλα. Το στόμα της αγωνιά να σχηματίσει μια φράση, τόσο ψιθυριστά, σαν να μην θέλει να ξυπνήσει το πραγματικό νόημα των λέξεων.
– Ομοφυλόφιλος, Κωνσταντίνε, σημαίνει εκείνη τη λέξη που ντρέπομαι και να την πω… Πούστης είσαι αγόρι μου; Πούστης είσαι λεβέντη μου; Γύρνα, σε παρακαλώ. Θέλω να δω τα μάτια σου. Τα μάτια σου, Κωνσταντίνε. Γύρνα και σφάξε με.
Ο Κωνσταντίνος γύρισε. Τα μάτια του ήταν σοβαρά. Το εννοούσε.

Ο θάνατός του

Ο Μηνάς Χατζησάββας πέθανε στις 30 Νοεμβρίου του 2015 στο νοσοκομείο «Ευαγγελισμός», σε ηλικία 67 ετών, λίγες μέρες πριν ανέβει στη σκηνή, για να ερμηνεύσει τον Νίκο Καββαδία στην παράσταση του Θάνου Μικρούτσικου. Το ιατρικό ιστορικό του ήταν ήδη βεβαρημένο με καρδιολογικά προβλήματα. Εισήχθη στις 23 Νοεμβρίου το νοσοκομείο, έπειτα από τριπλό αιμορραγικό εγκεφαλικό επεισόδιο. Βρισκόταν σε κώμα στην μονάδα εντατικής θεραπείας, και οι θεράποντες ιατροί θεωρούσαν μηδενικές τις ελπίδες για πλήρη αποκατάσταση.
Η κηδεία του τελέστηκε στο Πρώτο Νεκροταφείο Αθηνών. Κατόπιν επιθυμίας του, ήταν πολιτική και ακολούθησε αποτέφρωση στο εξωτερικό. Η οικογένειά του ζήτησε αντί στεφάνων να συγκεντρωθούν χρήματα για τους συλλόγους των μεταναστών.
Ο σύντροφος του, Κώστας Φαλεκάκης, μιλώντας στην κηδεία, αναφέρθηκε στη σχέση τους και στο πάγιο αίτημα της θεσμοθέτησης του συμφώνου συμβίωσης.
«…Όταν θέλησα να πάρω τη σορό του από το νοσοκομείο δεν ήταν αυτονόητο πως θα μου την έδιναν. Ακολούθησε μια απίστευτη γραφειοκρατική δοκιμασία με υπεύθυνες δηλώσεις στην αστυνομία, γεγονός που δείχνει ότι οι ομοφυλόφιλοι δεν έχουν ακόμα τα ίδια δικαιώματα».

Ο ίδιος ο ηθοποιός σε μία συνέντευξη του λίγους μήνες πριν πεθάνει, είχε μιλήσει για τη ζωή και τον θάνατο.

«Η ζωή μας είναι ό,τι είμαστε, τελεία και παύλα. Γι’ αυτό θέλω να δουλεύω, να δουλεύω, να δουλεύω. Αν δεν είχα τη δουλειά μου να με κρατάει, δεν ξέρω τι θα έκανα… Όσο έχω ακόμη δυνάμεις, ας παιδεύομαι».

Ο Μηνάς Χατζησάββας στην εκπομπή «Η ζωή είναι αλλού»