
Ο Πιερ-Ογκούστ Ρενουάρ ήταν Γάλλος ζωγράφος και πρωτοπόρος του καλλιτεχνικού ρεύματος του ιμπρεσιονισμού. Στα πρώτα έργα του, έδινε περισσότερο έμφαση στο χρώμα και τις μικρές πινελιές, ενώ αργότερα απομακρύνθηκε από τον ιμπρεσιονισμό και το στυλ του έγινε περισσότερο κλασικό. Ο Ρενουάρ αποτελεί έναν από τους σπουδαιότερους ζωγράφους του 19ου αιώνα και έχει αφήσει πίσω του πλήθος αριστουργημάτων, που συγκινούν έως και σήμερα τους λάτρεις της τέχνης.
Παιδικά χρόνια του Ρενουάρ και το ενδιαφέρον για την τέχνη
Ο Πιερ-Ογκούστ Ρενουάρ (Pierre-Auguste Renoir) γεννήθηκε στις 25 Φεβρουαρίου 1841 στην πόλη Λιμόζ της Γαλλίας. Ήταν ένα εκ των επτά παιδιών του Λεονάρ Ρενουάρ και της Μαργκερίτ Μερλέ. Το 1845, η οικογένεια μετακόμισε στο Παρίσι.
Ο Ρενουάρ άρχισε από νεαρή ηλικία να ασχολείται με τη ζωγραφική, στην οποία είχε μάλιστα μεγάλο ταλέντο. Σε ηλικία 13 ετών, με την παρότρυνση των γονιών του, ξεκίνησε να εργάζεται σε ένα εργοστάσιο πορσελάνης, όπου κοσμούσε τα πιάτα με όμορφες ζωγραφιές λουλουδιών. Σύντομα, επεκτάθηκε και σε άλλες επιφάνειες, όπως βεντάλιες.

Η φοίτηση στη Σχολή Καλών Τεχνών και η μαθητεία με τον Σαρλ Γκλαιρ
Το 1862 ξεκίνησε να παρακολουθεί απογευματινά μαθήματα σχεδίου και ανατομίας στη Σχολή Καλών Τεχνών του Παρισιού (École des Beaux-Arts) και μαθήματα ζωγραφικής στο ατελιέ του Ελβετού ζωγράφου Σαρλ Γκλαιρ. Τα στυλ ζωγραφικής των δύο καλλιτεχνών ήταν αρκετά διαφορετικά, όμως ο Ρενουάρ απέκτησε πολλές γνώσεις από τον Γκλαιρ και, έτσι, μπόρεσε να αναπτύξει σε μεγάλο βαθμό τις καλλιτεχνικές του ικανότητες.
Λίγους μήνες αργότερα, γνώρισε και ανέπτυξε πολύ καλές σχέσεις με τρεις νέους μαθητές του Γκλαιρ, τους -πλέον- φημισμένους ζωγράφους Άλφρεντ Σίσλεϋ, Ζαν Μονέ και Φρεντερίκ Μπαζίλ. Η φιλία τους ήταν τόσο στενή, που ο Ρενουάρ τους περιέλαβε και σε μερικά από τα έργα του: Frédéric Bazille (1867), Les Fiancés (1868), Monet peignant son jardin à Argenteuil (1873). Ο Μπαζίλ γνώριζε προσωπικά τους -επίσης ευρύτατα αναγνωρισμένους- Πολ Σεζάν και Καμίλ Πισαρό, που φοιτούσαν στη σχολή ζωγραφικής Académie Suisse, και, έτσι, τα μέλη των δύο παρεών γνωρίστηκαν μεταξύ τους και συναντιούνταν συχνά.

Τα πρώτα βήματα στον ιμπρεσιονισμό
Ο Ρενουάρ άρχισε σιγά σιγά να πειραματίζεται με το στυλ ζωγραφικής του. Μέχρι τότε, ως κανόνας ίσχυε πως ο ζωγράφος, όποιο και να ήταν το αντικείμενο του έργου του, έπρεπε να ζωγραφίζει μέσα στο ατελιέ του. Την άνοιξη του 1864, όμως, οι τέσσερις μαθητές του Γκλαιρ μετέφεραν προσωρινά τον χώρο εργασίας τους στο δάσος της περιοχής Φονταινμπλώ, όπου ξεκίνησαν να ζωγραφίζουν en plein air, στο ύπαιθρο δηλαδή. Παλαιότερα, στο ίδιο δάσος είχαν ζωγραφίσει έργα τους και άλλοι καλλιτέχνες, όπως ο Τεοντόρ Ρουσώ και ο Ζαν-Φρανσουά Μιλέ. Το καλοκαίρι του 1869, ο Ρενουάρ επισκέφθηκε με τον Μονέ το θέρετρο La Grenouillère. Εκεί ζωγράφισαν μαζί, ο πρώτος τον πίνακα La Grenouillère και ο δεύτερος το Bain à la Grenouillère και το Baigneurs à la Grenouillère.

Μια δεκαετία αργότερα, το 1874, πραγματοποιήθηκε ανεξάρτητα από το Salon (επίσημη έκθεση της Σχολής Καλών Τεχνών του Παρισιού) η πρώτη ιμπρεσιονιστική έκθεση. Ο Ρενουάρ, μια από τις ηγετικές μορφές του ιμπρεσιονισμού, χρησιμοποιούσε μικρές, «σπασμένες» πινελιές, με τις οποίες έδινε ρεαλισμό στους πίνακές του. Τόσο εκείνος όσο και άλλοι ιμπρεσιονιστές δεν έκαναν χρήση του μαύρου στους πίνακές τους. Αντιθέτως, χρησιμοποιούσαν ανοιχτά χρώματα, ώστε να αιχμαλωτίζουν το φως στα έργα τους. Πολλές φορές, όμως, οι πίνακές τους, λόγω της απόκλισής τους από τα παραδοσιακά πρότυπα, απορρίπτονταν από την κριτική επιτροπή του Salon και δύσκολα πωλούνταν. Παρόλα αυτά, υπήρχαν μερικοί ιμπρεσιονιστές που κατόρθωναν να γίνουν γνωστοί, τόσο στους κριτικούς τέχνης όσο και στο κοινό.

Η εκτενής χρήση προσωπογραφίας έκανε τον Ρενουάρ να ξεχωρίζει από τους άλλους, που ενδιαφέρονταν περισσότερο για τοπία. Συνεπώς, δεχόταν συχνά αρκετές παραγγελίες για πορτραίτα. Ακόμα, ο εκδότης Ζωρζ Σαρπαντιέ τον σύστησε σε άτομα της μεγαλοαστικής τάξης και η ζήτηση για πορτραίτα, κυρίως γυναικών και παιδιών, έγινε ακόμα μεγαλύτερη.
Οι πίνακες του Ρενουάρ εκείνη την περίοδο ήταν πολύ ζωντανοί και χαρούμενοι. Τέτοιοι ήταν οι La Loge (1874), Bal du moulin de la Galette (1876), Le Déjeuner des canotiers (1880-81) και Madame Charpentier et ses enfants (1878).

Η απομάκρυνση του Ρενουάρ από τον ιμπρεσιονισμό
Το διάστημα 1881-82, ο Ρενουάρ ταξίδεψε στην Αλγερία, την Ιταλία και την Προβηγκία. Τα ταξίδια αυτά επηρέασαν σημαντικά την τέχνη και τη ζωή του. Θεωρούσε πως δεν αρκούσε πια για εκείνον η συστηματική χρήση του ιμπρεσιονισμού. Επιπλέον, συμπέρανε πως η χρήση του μαύρου στους πίνακες ήταν πολλές φορές εντυπωσιακή και έδινε ένταση στα άλλα χρώματα που υπήρχαν στον καμβά. Κατά τη διάρκεια του ταξιδιού του στην Ιταλία, γνώρισε τα έργα του ζωγράφου Ραφαήλ και σαγηνεύτηκε από τον κλασικισμό. Παράλληλα, διάβασε και το Il libro dell’arte (1437) του Τσενίνο Τσενίνι, το οποίο τον επηρέασε ακόμα περισσότερο. Όλα αυτά τον έκαναν να αμφισβητεί πλέον τον ιμπρεσιονισμό.

Τα έργα του κατά τα έτη 1883-84 διαφέρουν αρκετά σε σχέση με τα παλαιότερα, τόσο που οι ιστορικοί τέχνης ονόμασαν εκείνη την περίοδο «Ingres period», λόγω της ομοιότητας που έφεραν οι πίνακες του Ρενουάρ με τις τεχνικές του ζωγράφου Ζαν-Ογκούστ-Ντομινίκ Ανγκρ. Στους πίνακες αυτής της περιόδου, ο Ρενουάρ έδωσε περισσότερη έμφαση στη μορφή και το περίγραμμα, παρά στο χρώμα και τις πινελιές. Τα ταξίδια του στη νότια Γαλλία εκείνη την περίοδο συνέβαλαν και εκείνα στο να απομακρυνθεί από τον ιμπρεσιονισμό. Ταυτόχρονα, όμως, απομακρύνθηκε και από το νέο του ενδιαφέρον για τον κλασικισμό.
Η οικονομική κατάσταση του Ρενουάρ είχε βελτιωθεί αισθητά. Το 1892, ο έμπορος τέχνης Πωλ Νοτυράν-Ρουέλ οργάνωσε μια έκθεση για τον Ρενουάρ, η οποία είχε σημειώσει μεγάλη επιτυχία.

Το πρόβλημα υγείας και η εγκατάσταση στο Καν-συρ-Μερ
Το 1894, ο Ρενουάρ ξεκίνησε να παρουσιάζει κρίσεις ρευματισμού, οι οποίες έγιναν σταδιακά συχνότερες. Για τον λόγο αυτό, αποφάσισε να περνά περισσότερο χρόνο στη νότια Γαλλία, το κλίμα της οποίας ήταν περισσότερο ευνοϊκό για την υγεία του. Περί το 1899, πήγε στο χωριό Καν-συρ-Μερ, στο οποίο εγκαταστάθηκε μόνιμα το 1907. Το 1910 δεν μπορούσε πια να περπατήσει. Η ασθένειά του είχε επιδεινωθεί, όμως εκείνος εξακολουθούσε να ζωγραφίζει με όποιον τρόπο μπορούσε, δένοντας ακόμα και το πινέλο στο χέρι του.

Παρά την εμφάνιση της πάθησης, οι πίνακές του συνέχιζαν να διατηρούν το στοιχείο της χαράς. Ζωγράφιζε πορτραίτα της γυναίκας του, των παιδιών του, ακόμα και της Γκαμπριέλ, της οικιακής τους βοηθού. Ζωγράφιζε συχνά, ακόμα, νεκρή φύση και τοπία. Αντικείμενα των έργων του αποτελούσαν τα λουλούδια και τα φρούτα από τον κήπο του, αλλά και το τοπίο που τον περιέβαλλε. Σημαντικό ήταν και το γυμνό στα έργα του. Χαρακτηριστικά έργα εκείνης της περιόδου αποτελούν τα La Famille de l’artiste (1896) και La baigneuse endormie (1897).
Ο Ρενουάρ ασχολήθηκε, επίσης, με τη γλυπτική γυναικείων φιγούρων, μέσω του γλύπτη Ρίτσαρντ Γκουίνο. Το 1913, έδινε στον Γκουίνο οδηγίες, τις οποίες εκείνος ακολουθούσε και κατασκεύαζε τα γλυπτά.

Τα τελευταία χρόνια και ο θάνατος του Ρενουάρ
Η σύζυγος του Ρενουάρ, Αλίν Σαριγκό, με την οποία είχε παντρευτεί το 1890, πέθανε το 1915, μετά από ένα ταξίδι της στην περιοχή Ζεραρμέ (Gérardmer). Εκεί είχε πάει για να επισκεφθεί τον -μετέπειτα καταξιωμένο σκηνοθέτη- γιο τους, Ζαν, που είχε τραυματιστεί σοβαρά στον πόλεμο.
Το 1919 ο Ρενουάρ, με το αναπηρικό του αμαξίδιο, επισκέφθηκε το Παρίσι, για να δει τον πίνακά του, Portrait de Madame Charpentier, κρεμασμένο στο μουσείο του Λούβρου. Έφυγε από τη ζωή στις 3 Δεκεμβρίου 1919, σε ηλικία 78 ετών, στο Καν-συρ-Μερ. Άφησε παρακαταθήκη πλήθος σπουδαίων έργων, που κοσμούν πολλά μουσεία ανά τον κόσμο, όπως το Musée d’Orsay του Παρισιού, το National Gallery of Art της Ουάσινγκτον, το São Paulo Museum of Art, αλλά και το Barnes Foundation στη Φιλαδέλφεια των ΗΠΑ.
Ακολουθεί βίντεο με τον Πιερ-Ογκούστ Ρενουάρ:
Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν στο άρθρο:
– Cogniat, R.. Pierre-Auguste Renoir. Ανακτήθηκε από https://www.britannica.com (Τελευταία πρόσβαση: 01/12/2022)
– Kang, C. (2011). Auguste Renoir (1841–1919). Ανακτήθηκε από https://www.metmuseum.org (Τελευταία πρόσβαση: 01/12/2022)
– Marguerite Renoir. Ανακτήθηκε από https://www.geni.com (Τελευταία πρόσβαση: 01/12/2022)
– Léonard Renoir, The Artist’s Father: Pierre-Auguste Renoir. Ανακτήθηκε από https://arthistory.co (Τελευταία πρόσβαση: 01/12/2022)
– Bain à la Grenouillère. Ανακτήθηκε από https://www.wikiart.org (Τελευταία πρόσβαση: 01/12/2022)
– TABLEAU -BAIGNEURS À LA GRENOUILLÈRE, 1869-, CLAUDE MONET. Ανακτήθηκε από https://www.artisangallery.fr (Τελευταία πρόσβαση: 01/12/2022)
– List of paintings by Pierre-Auguste Renoir. Ανακτήθηκε από https://en.wikipedia.org (Τελευταία πρόσβαση: 01/12/2022)