Στην περιοχή των Αμπελοκήπων, πολύ κοντά στο κέντρο της Αθήνας εδρεύει το Ελληνικό Ινστιτούτο Παστέρ (ΕΙΠ). Καθώς τα αμάξια της θορυβώδους λεωφόρου Βασιλίσσης Σοφίας περνούν από έξω, μέσα στα περιτριγυρισμένα από πράσινο κτίρια του Ελληνικό Ινστιτούτο Παστέρ διαδραματίζονται μικρά και μεγάλα βήματα επιστήμης. Ήδη αυτό το πολύτιμο για τη χώρα και την επιστήμη ινστιτούτο έχει προσφέρει πάνω από εκατό χρόνια υπηρεσίας, επιβραβεύοντας τις προσπάθειες των ιδρυτών και των κατά καιρούς εργαζομένων του.
Το Ελληνικό Ινστιτούτο Παστέρ είναι μη κερδοσκοπικός οργανισμός ΝΠΙΔ που εποπτεύεται από το Υπουργείο Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων καθώς και από το Υπουργείο Υγείας. Αποτελεί ένα ερευνητικό και διαγνωστικό κέντρο με διακριτό ρόλο στη βιολογική έρευνα καθώς και τη δημόσια υγεία. Ιδρύθηκε στις 26 Απριλίου του 1919 ως «Ελληνικόν Ινστιτούτον Pasteur, ιδρυθέν υπό Β. Ζαχάρωφ». Συγκεκριμένα αποτελεί μέλος ενός διεθνούς δικτύου από Ινστιτούτα Παστέρ με μητρικό το πρώτο Ινστιτούτο Παστέρ που ιδρύεται στο Παρίσι το 1888. Κοινός σκοπός δημιουργίας και ίδρυσης τους η μελέτη της τότε καινοτόμου επιστήμης της μικροβιολογίας και των διάφορων εφαρμογών της.
Οι πρώτες καταγραφές της ιστορίας του Ελληνικού Ινστιτούτου Παστέρ εντοπίζονται, στο πρώτο τεύχος του Archives de l’Institut Pasteur Hellénique, το επίσημο περιοδικό του Ινστιτούτου με την καταγραφή του χρονικού της ίδρυσης του. Η ημερομηνία στην ράχη του περιοδικού έγραφε 1923 όμως τα περιεχόμενα του ξεκινούν από το 1915. Η Ελλάδα είναι που βρίσκεται τότε σε κατάσταση ανάγκης αναδιοργάνωσης του Ελληνικού στρατού, ύστερα από τον Ελληνοτουρκικό Πόλεμο του 1897. Ο συνταγματάρχης – ιατρός Αρνώ, διευθυντής της υγειονομικής υπηρεσίας της Γαλλικής Αποστολής αναδιοργάνωσης του ελληνικού στρατού, στα πλαίσια της αποστολής του προωθεί την ιδέα ίδρυσης ενός Ελληνικού Ινστιτούτου Παστέρ. Ύστερα από μια περίοδο προσπαθειών και κόπων, το 1919 πείθει τον πλούσιο Έλληνα του εξωτερικού Sir Basil Zaharoff, φίλο και υποστηρικτή του Βενιζέλου, να αποτελέσει τον κύριο χορηγό για την ίδρυση του ΕΙΠ. Η φιλία του με τον Βενιζέλο συνδράμει στην υποστηρικτική στάση της Κυβέρνησης στο όλο εγχείρημα.
«Η έρευνα είναι σαν την μηλιά και τους καρπούς της. Εμείς κάνουμε μεταφραστική, εφαρμοσμένη έρευνα που έχει να κάνει με τις προτεραιότητες της δικής μας εθνικής πολιτικής υγείας αλλά και με την Κοινοτική πολιτικής.»
Advertising
-Λουί Ζαν Παστέρ
Η λειτουργία του Ελληνικού Ινστιτούτου Παστέρ ξεκινά επίσημα το 1920, με τα εγκαίνια να λαμβάνουν χώρα συγκεκριμένα το Μάρτιο της ίδιας χρονιάς. Στα διοικητικά ινία του υπηρέτησε ως γενικός διευθυντής ο Ζωρζ Αμπ, ο οποίος για λόγους υγείας επέστρεψε στη Γαλλία τον επόμενο χρόνο και τον διαδέχθηκε ο τότε υποδιευθυντής Ζωρζ Μπλαν, και οι δυο απεσταλμένοι του μητροπολιτικού Ινστιτούτου του Παρισιού. Σε όλες αυτές τις δράσεις συμβάλει ενεργά και ο Albert Calmette, υποδιευθυντής του Γαλλικού Ινστιτούτου Παστέρ, ο οποίος είναι υπεύθυνος για την οργάνωση του διεθνούς δικτύου Ινστιτούτων Παστέρ.
Με τους χώρους, τη χρηματοδότηση και τη στελέχωση οργανωμένα το ΕΙΠ αναλαμβάνει άμεσα ενεργό δράση συμβάλλοντας στην αναδιοργάνωση της δημόσιας υγείας στην Ελλάδα. Συγκεκριμένα ιδρύει παράρτημα στη Θεσσαλονίκη για την παρασκευή εμβολίων για τους πρόσφυγες της Μ. Ασίας. Σπουδαίο γεγονός αποτελεί η πρωτοπορία που σημειώνει στην παραγωγή και εφαρμογή του αντιφυματικού εμβολίου BCG, (υπογραμμίζεται το γεγονός ότι η Ελλάδα είναι η πρώτη χώρα μετά τη Γαλλία όπου παρασκευάζεται το BCG). Ο ρόλος και συνεισφορά του Ελληνικού Ινστιτούτου Παστέρ εγκαθιδρύεται όλο και περισσότερο με τη συνεργασία με τα μεγάλα νοσοκομεία, όπως Συγγρού, Ευαγγελισμός, Σωτηρία, κ.ά., καθώς και με το Πανεπιστήμιο Αθηνών, την Υγειονομική Σχολή, τον Ερυθρό Σταυρό, τον Στρατό, και το Υπουργείο Γεωργίας. Οι δράσεις του επεκτείνονται όλο και πιο πολύ. ΤΟ ΕΙΠ παράγει ορούς και εμβόλια, πραγματοποιεί αναλύσεις, αναλαμβάνει μελέτες και επιστημονικές αποστολές σε όλη την Ελλάδα. Τέλος όπως όλα τα ΙΠ στον κόσμο δεν παύει να αποτελεί κέντρο διδασκαλίας της Μικροβιολογίας.
Από την ίδρυση του το Ελληνικό Ινστιτούτο Παστέρ έχει εξελιχθεί μαζί με την επιστήμη, καθώς έχει συμβάλλει και το ίδιο στην πρόοδο της. Η βασική φιλοσοφία και μέριμνα του ΕΙΠ επικεντρώνεται κυρίως στη δημόσια υγεία. Όμως οι δράσεις του απλώνονται σε τομείς έρευνας και τεχνολογίας των πεδίων της ανοσολογίας, της μικροβιολογίας και της βιοχημείας. Σήμερα πια το Ινστιτούτο Παστέρ αποτελεί κοιτίδα έρευνας για τις νευροεπιστήμες, τα νοσήματα του κεντρικού νευρικού συστήματος όπως το Αλτσχάιμερ, η σκλήρυνση κατά πλάκας, η νόσος του Πάρκινσον και οι τραυματισμοί της κεντρικής σπονδυλικής στήλης. Στα εργαστήρια του που γεννιέται η πρόοδος συγκαταλέγονται επίσης τα Εθνικά εργαστήρια αναφοράς λοιμώξεων, το τμήμα εμβολίων καθώς και το διαγνωστικό τμήμα.
Το Ελληνικό Ινστιτούτο Παστέρ με πάνω από εκατό χρόνια προσφοράς και υπηρεσίας συνεχίζει ακάθεκτο τη δράση του. Η παρουσία του και μόνο δίνει ελπίδα στο τομέα της Ελληνικής έρευνας και επιστήμης για ένα πιο υγιές και γεμάτο επιτυχίες μέλλον. Γι’ αυτό η διατήρηση του αποτελεί θέμα μείζονος σημασίας.
Πηγές:
Σύνταξη κειμένου: Μάρω Σαμαρά
Επιμέλεια κειμένου: Ελευθερία Σακελλαρίου
