Η Καστροπολιτεία της Σκύρου, στη βορειοανατολική πλευρά του νησιού, υπήρξε από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα το αστικό κέντρο του νησιού. Ο βράχος της Χώρας αποτελούσε την καρδιά του οικισμού από την μυκηναϊκή εποχή έως και τον 19ο αιώνα. Σήμερα, στο σημείο βρίσκεται το μεσαιωνικό κάστρο, το οποίο είναι θεμελιωμένο στα τείχη της κλασικής ακρόπολης.
Αξίζει να σημειωθεί πως μετά τον σεισμό του 2001, η Καστροπολιτεία της Σκύρου είχε κλείσει τις πόρτες της στο κοινό για λόγους ασφαλείας. Πραγματοποιήθηκαν έργα αποκατάστασης σημαντικών μνημείων του χώρου και το 2019 μπορούσε πλέον να δεχθεί επισκέπτες.
Η «δι-επίπεδη» Καστροπολιτεία
Η Καστροπολιτεία Σκύρου διαιρείται σε δύο επίπεδο. Στο πρώτο βρίσκεται η Μονή του Αγίου Γεωργίου (963 μ. Χ.), στο οποίο σώζεται και μέρος της οχύρωσης. Στο δεύτερο επίπεδο βρίσκονται ο αποκατεστημένος Ναός της Επισκοπής (895 μ. Χ.). Εκτός αυτού, σώζονται μεσαιωνικές υδατοδεξαμενές, μεταβυζαντινοί μικροί ναοί, καθώς και σημαντικό σωζόμενο τμήμα της οχύρωσης μεσαιωνικής περιόδου.
Ιστορικά στοιχεία
Από την αρχαιότητα έως σήμερα
Έχει διαπιστωθεί πως η Σκύρος κατοικείται από τους προϊστορικούς χρόνους μέχρι και σήμερα. Ο βράχος υπήρξε το επίκεντρο των γεγονότων του νησιού από τους προϊστορικούς χρόνους και τη μυθολογική εποχή. Εκεί, βρισκόταν η αρχαία ακρόπολη και η έδρα του βασιλιά Λυκομήδη. Στη θέση Σπηλιά Ανδριώτη σκοτώθηκε ο βασιλιάς της Αθήνας, Θησέας από τον Λυκομήδη.
Η περιοχή της Καστροπολιτείας τοποθετείται στην κορυφή ενός απότομου κωνικού λόφου. Αποτέλεσε χώρο κατοίκησης και έδρα της πολιτικής και εκκλησιαστικής αρχής του νησιού. Κατά την προϊστορική περίοδο υπήρξε ο μόνος χώρος κατοίκησης της σημερινής χώρας της Σκύρου. Η συνέχειά της στον χρόνο διαπιστώνεται από τα διάσπαρτα ίχνη κτισμάτων, όστρακα, τάφους και από άλλα αρχαιολογικά ευρήματα.
Βυζαντινή εποχή & Μεσαίωνας
Τον 8ο και τον 9ο αιώνα μ. Χ., η Σκύρος υπέφερε από τις επιδρομές των Σαρακηνών, με αποκορύφωμα τη λεηλασία του 900 μ. Χ. Μετά την Άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Σταυροφόρους, το 1204, η Σκύρος πέρασε στη δικαιοδοσία των Ενετών.
Τον Μεσαίωνα, η αύξηση του πληθυσμού οδήγησε στην λειτουργία της ως Ακρόπολης. Δεν είναι γνωστό πότε άρχισε να αναπτύσσεται ο οικισμός πέρα από τα όρια του κάστρου. Πιθανολογείται ότι οι σημερινές συνοικίες ξεκίνησαν να δημιουργούνται κατά τη Βυζαντινή περίοδο.
Το 1537, κατακτήθηκε και λεηλατήθηκε από τον Τούρκο ναύαρχο-πειρατή Χαϊρεντίν Μπαρμπαρόσα. Σε όλη αυτή την περίοδο, αλλά και αργότερα τον 19ο αιώνα, το κάστρο αποτελούσε καταφύγιο για τους κατοίκους του νησιού.
Η αρχιτεκτονική της Σκύρου
Το Κάστρο δεν σώζεται σε καλή κατάσταση. Ένας από τους λόγους είναι ότι οι Ενετοί δεν έκαναν παρεμβάσεις, όπως συνήθιζαν σε άλλα κάστρα του Αιγαίου. Από την αρχαία ακρόπολη της Κλασικής περιόδου υπάρχουν ελάχιστα ίχνη και αφορούν μεταγενέστερες οχυρώσεις. Τα ερείπια που σώζονται είναι βυζαντινά.
Οι τρεις πλευρές του Κάστρου είναι απόκρημνες και σχεδόν κάθετες. Μια μόνο είναι βατή και κατεβαίνει ομαλά στους χαμηλότερους λόφους που είναι χτισμένη η Χώρα. Λέγεται πως κατά την βυζαντινή περίοδο, η Σκύρος αποτελούσε τόπο εξορίας ανεπιθύμητων βυζαντινών αρχόντων.
Στο εξωτερικό τείχος του Κάστρου διασώζονται ερείπια τεσσάρων ημικυκλικών πύργων. Ο Άγιος Νικόλαος και η Αγία Παρασκευή βρίσκονται στην ανατολική πλευρά. Ο Παλιόπυργος στη βόρεια πλευρά και ο Πέργος στη δυτική.
Το Μοναστήρι του Αγίου Γεωργίου
Στο Κάστρο υπάρχει και το Μοναστήρι του Αγίου Γεωργίου, ο Άη Γιώργης ο Επανωτός. Το μοναστήρι ιδρύθηκε τον 10ο αιώνα από τον Νικηφόρο Φωκά και ανακαινίστηκε εκ βάθρων μεταξύ 1599-1602. Το μοναστήρι υπάγεται από το 1447 περίπου στην Ιερά Μονή της Μεγίστης Λαύρας του Αγίου Όρους. Η έκταση της μονής ήταν δωρεά του Νικηφόρου Φωκά στην Μονή Μεγίστης Λαύρας για την νίκη επί των Αράβων γύρω στο 958.
Σύμφωνα με την μαρμάρινη επιγραφή πάνω από το καμπαναριό ο ναός που υπάρχει σήμερα χρονολογείται γύρω στο 1600. Το 1984 επισκευάσθηκαν ζημιές που είχαν προκληθεί από σεισμούς. Στη μονή, ο επισκέπτης φτάνει με τα πόδια ανηφορίζοντας πάνω από τη Χώρα, εκεί μπορεί να απολαύσει την υπέροχη θέα της Σκύρου και του Αιγαίου. Υπάρχει μικρό προαύλιο με αρκετές πεζούλες και μπαλκόνια. Έχοντας παράδοση στην ξυλογλυπτική οι Σκυριανοί επίπλωσαν με ξυλόγλυπτα την εκκλησία και σκάλισαν το τέμπλο της. Μια από τις εικόνες παριστάνει τον Άγιο όρθιο και με μαύρο πρόσωπο, είναι αρκετά σπάνια και την έφεραν στο νησί από την Κωνσταντινούπολη για να σωθεί από τις εικονομαχίες. Ανάμεσα στα τάματα, υπάρχει και το μετάλλιο του πρώτου σύγχρονου Έλληνα Ολυμπιονίκη, του Σπύρου Λούη, το οποίο είχε υποσχεθεί στον Άγιο για τη βοήθειά του.
Ο Άγιος Γεώργιος είναι ο πολιούχος της Σκύρου. Μάλιστα, σε ενετικά έγγραφα και χάρτες, η Σκύρος αναφέρεται ως το «Νησί του Αγίου Γεωργίου» (Isola San Giorgio).
Πηγές
Η απόκρημνη Καστροπολιτεία της Σκύρου. Ανακτήθηκε από Mixanitouxronou.gr (τελευταία προβολή 17/04/2021 στις 14:00).
Καστροπολιτεία Σκύρου. Εφορεία Αρχαιοτήτων Εύβοιας. Ανακτήθηκε από Efaeuv.gr (τελευταία προβολή 17/04/2021 στις 15:00).
Μονή Άη Γιώργη. Ανακτήθηκε από Wondergreece.gr (τελευταία προβολή 17/04/2021 στις 15:30).
