Κύπρος. Ανάμεικτα συναισθήματα για ένα από τα μεγαλύτερα νησιά της Ευρώπης μετά τη Σικελία και τη Σαρδηνία. Η Κύπρος ή Κυπριακή Δημοκρατία που συνηθίζεται να αποκαλείται σύμφωνα με το σύνταγμα, είναι ένα ανεξάρτητο νησιωτικό κράτος της ανατολικής Μεσογείου και το τρίτο μεγαλύτερο σε πληθυσμό νησί της Μεσογείου. Γεωγραφικώς βρίσκεται νότια από τη Τουρκία, δυτικά του Λιβάνου και της Συρίας, βορειοδυτικά του Ισραήλ, βορείως της Αιγύπτου και νοτιοανατολικά της Ελλάδας, στο Καστελόριζο.
Η Κυπρικιακή Δημοκρατία διέθετε εκ του νόμου κυριαρχία σε ολόκληρο το νησί, σύμφωνα με τον ΟΗΕ, συμπεριλαμβανομένου της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης γνωστής σε όλους με το όνομα ΑΟΖ. Ωστόσο, το νησί διοικείται από δύο κύρια μέρη. Την Κυπριακή Δημοκρατία, η οποία ελέγχει περίπου το 58% της έκτασης του νησιού και την Τουρκική Δημοκρατία της Βόρειας Κύπρου (37% του νησιού), η οποία προέκυψε ύστερα από την Τουρκική εισβολή στην Κύπρο, το 1974. Περίπου το 5% του νησιού καταλαμβάνεται από τον ΟΗΕ (πράσινη γραμμή) και από το Ηνωμένο Βασίλειο, το οποίο διατηρεί τις περιοχές κυρίαρχων βάσεων Ακρωτηρίου και Δεκέλειας. Το διεθνές δίκαιο και o OHΕ θεωρεί το βόρειο τμήμα του νησιού υπό κατοχή των τουρκικών στρατευμάτων και η ανακήρυξη ανεξαρτησίας της θεωρείται παράβαση του καταστατικού χάρτη των Ηνωμένων Εθνών.
Η Κύπρος αποτελεί πλέον μέρος της Ευρώπης και της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Όπως ήταν εύλογο η Κύπρος έγινε μέλος στην Ευρώπη το 2004 και στην Ευρωζώνη το 2008. Θεωρείται μια από τις πιο ανεπτυγμένες χώρες, με υψηλό κατακεφαλίν εισόδημα και με πολύ υψηλό δείκτη ανθρώπινης ανάπτυξης, ενώ αποτελεί έναν από τους πιο όμορφους και σημαντικότερους τουριστικούς προορισμούς στη Μεσόγειο.
Ετυμολογία του ονόματός της
Το όνομα Κύπρος φέρεται να επικράτησε από τους Έλληνες στην εποχή του Ομήρου, από τους οποίους και μεταδόθηκε στη συνέχεια σε όλους τους παρακείμενους λαούς πλην όμως δεν ήταν ούτε το πρώτο ούτε και το μοναδικό όνομα της νήσου. Ήδη είναι γνωστό ότι στα αιγυπτιακά μνημεία του Τούθμωσι Γ΄ (1500 π.Χ.).
Όμως το ελληνικό όνομα Κύπρος απαντάται τόσο στην Ιλιάδα όσο και την Οδύσσεια. Κατά πρώτον απαντάται στο Λ 21 της Ιλιάδας μαζί με την Κινύρα παράδοση. Επίσης στην Οδύσσεια στους στίχους δ 83, θ 363, ρ 442, και 448. Στη δε Ιλιάδα στους στίχους Ε 330, 422, 458, 768 και 873. Επίσης το όνομα Κύπρις φέρεται ως επίθετο της θεάς Αφροδίτης. Αρχαιότερη επιγραφή που φέρει το όνομα Κύπρος ανάγεται στο 459 π.Χ..
Επίσης πολλά αρχαία προσωπικά ονόματα φέρονται συνδεδεμένα με το όνομα Κύπρος, όπως Αριστόκυπρος, Αριστοκύπρα, Θεμιστοκύπρα, Κυπραγόρας, Κυπρόθεμις, Κυπροκράνης, Ονασίκυπρος, Πασίκυπρος, Στασίκυπρος, Τιμόκυπρος, Φιλόκυπρος.
Όμως η ετυμολογία του ονόματος της δεν είναι απολύτως σωστή καθώς υπάρχουν διαφορετικές απόψεις, Μια εκ των απόψεων είναι πως οφείλει την ονομασία της στο Βασιλιά Κύπρο του οποίου η κόρη Έννη παντρεύτηκε τον Αχαιό Τεύκρο υιός του Βασιλιά Τελαμώνα, βασιλιάς της Σαλαμίνας. Όταν ήρθε εξόριστος έπειτα από τη λήξη του Τρωικού πολέμου όπου και ίδρυσε τη Σαλαμίνα της Κύπρου. Μια διαφορετική άποψη υποστηρίζει ότι το όνομα της πρόερχεται από την Ελληνική λέξη για το Μεσογειακό κυπαρίσσι ή ακόμη και το Ελληνικό όομα για το φυτό χέννα, κύπρος. Μια άλλη άποψη είανι ότι η ρίζα του ονόματος του νησιού είναι ετεοκυπριακή και τη λέξη για το χαλκό.
Ο Ζορζ Ντοσέν, για παράδειγμα, εισηγείται ότι οι ρίζες της λέξης βρίσκονται στην λέξη των Σουμερίων για το χαλκό (zubar) ή του μπρούντζου (kubar), από τα μεγάλα αποθέματα χαλκού που υπήρχαν στο νησί.
Οι μεγάλες εξαγωγές χαλκού από την Κύπρο έδωσαν το λατινικό όνομα στο χαλκό μέσα από την φράση aes Cyprium, “μέταλλο της Κύπρου”, που αργότερα συντομεύτηκε στο Cuprum. Η Κύπρος είναι επίσης γνωστή σαν το Νησί της Αφροδίτης αφού κατά την Ελληνική Μυθολογία η θεά Αφροδίτη, όπως δηλώνει και το όνομά της (=γεννημένη από τον αφρό) γεννήθηκε στο νησί κοντά στην Πέτρα του Ρωμιού στις ακτές της Πάφου. Πουθενά στις αρχαίες πηγές δεν υπάρχει αναφορά για γέννηση της Ιστάρ-Αστάρτης των Φοινίκων στην Κύπρο αντίθετα με την Αφροδίτη των Ελλήνων που μάλιστα φέρει και το προσωνύμιο “Κύπρις”.
Περισσότερες αρχαίες ετυμολογίες για την προέλευση της ονομασίας του νησιού παρέχει ο Στέφανος ο Βυζάντιος στο έργο του Εθνικά
Ιστορικό πλαίσιο
Τουρκική Εισβολή στη Κύπρο
Η Τουρκική εισβολή στη Κύπρο ήταν η τουρκική στρατιωτική εισβολή, αφού προηγήθηκαν γεγονότα και απώλειες που σημάδεψαν τον Ελληνισμό όπως βιασμοί, σφαγές και πολλές άλλες κτηνωδίες, στη Κυπριακή Δημοκρατία. Η εισβολή σημειώθηκε στις 20 Ιουλίου του 1974, πέντε μέρες μετά το πραξικόπημα της 15ης Ιουλίου. Η Τουρκία υποστήριζε πως η επιχείρηση αποτελεί ειρηνευτική επέμβαση νομιμοποιημένη από το άρθρο 4 της Συνθήκης Εγγυήσεων (συμφωνίες Ζυρίχης-Λονδίνου). Τόσο τα Ηνωμένα Έθνη όσο και το Συμβούλιο της Ευρώπης, θεωρούν πως είναι εισβολή.
Το πραξικόπημα διατάχθηκε και υποστηρίχθηκε από τη Χούντας των Αθηνών και έλαβε σάρκα και οστά από τη Κυπριακή Εθνική Φρουρά με απόλυτη συνεργασία φυσικά με την οργάνωση ονομαζόμενη ΕΟΚΑ Β’. Το πραξικόπημα προσπάθησε να αποτρέψει ο Αρχιεπίσκοπος Κύπρου Μακάριος Γ’ όπου και τα κατάφερε, όμως απότερος στόχος του ήταν η ένωση του νησιού με την Ελλάδα.
Ο τοποθετημένος από τους πραξικοπηματίες νέος Πρόεδρος, Νίκος Σαμψών, ανακήρυξε την Ελληνική Δημοκρατία της Κύπρου.
Στις 20 Ιουλίου, η Τουρκία εισέβαλε στο νησί, προφασιζόμενη το άρθρο 4 της Συνθήκης Εγγυήσεων. Οι τούρκικες δυνάμεις εντός τριών ημερών κατέλαβαν την Κερύνεια και την περιοχή γύρω από την πόλη. Στις 23 Ιουλίου κηρύχθηκε εκεχειρία και τόσο η Χούντα των Αθηνών όσο και η πραξικοπηματική κυβέρνηση της Κύπρου κατέρρευσαν. Ακολούθησαν δύο γύροι διαβουλεύσεων στη Γενεύη μεταξύ των εμπλεκόμενων χωρών, στις οποίες η Τουρκία ζητούσε ομοσπονδιακή λύση, ανταλλαγή πληθυσμού και το 34% των εδαφών της Κύπρου να ελέγχεται από τους Τουρκοκύπριους. Στις 14 Αυγούστου, οι συνομιλίες της Γενεύης κατέρρευσαν και η Τουρκία ξεκίνησε δεύτερη επιχείρηση («Αττίλας ΙΙ») κατά την οποία κατέλαβε το 36,2% του νησιού και εκτόπισε 120 χιλιάδες Κύπριους (άλλες 20 χιλιάδες παρέμειναν εγκλωβισμένοι), ενώ συνολικά σκοτώθηκαν περίπου 3 χιλιάδες Ελληνοκύπριοι.
Γύρω στις 150.000 άνθρωποι (πάνω από το ένα τέταρτο του συνολικού πληθυσμού και το ένα τρίτο των Ελληνοκυπρίων) προσφυγοποιήθηκαν. Ένα χρόνο αργότερα, 60 000 περίπου Τουρκοκύπριοι, μετακινήθηκαν από τις ελεύθερες νότιες περιοχές, στις ελεγχόμενες από τις τουρκικές δυνάμεις βόρειες περιοχές. Το 1983, ανακηρύχθηκε η Τούρκικη Δημοκρατία Βόρειας Κύπρου, αναγνωρισμένη μόνο από την Τουρκία. Η διεθνής κοινότητα θεωρεί τα εδάφη της ΤΔΒΚ ως κατεχόμενη από τις τουρκικές δυνάμεις περιοχή της Δημοκρατίας της Κύπρου. Η κατοχή εξακολουθεί να θεωρείται παράνομη, και μετά από 45 χρόνια συμβιβασμού και διαχωρισμού του νησιού, πράγμα το οποίο λυπεί ιδιαίτερα τους Έλληνες της Κύπρου οι συνομιλίες για λύση του Κυπριακού ζητήματος συνεχίζονται δίχως να υπάρξει κάποια λύση για τους ανθρώπους που χάθηκαν και ακόμη αναζητούνται, για τους ανθρώπους που βιάστηκαν και σφαγιάστηκαν διεκδικώντας έτσι τα κεκτημένα τους, υπερασπίζοντας τη πατρίδα και τα σπίτια που μεγάλωσαν και για τους ανθρώπους που γύρισαν και κοίταξαν πίσω τους με τη μοναδική ελπίδα πως κάποια μέρα θα επέστρεφαν στον τόπο τους, στα χωριά τους, στις γειτονιές τους, στα σπίτια τους.
Ιστορικό υπόβαθρό προ της εισβολής
Πριν από την τουρκική εισβολή στη Μεγαλόνησο, προηγήθηκαν μια σειρά γεγονότων που σημάδεψαν Κυπρίους και Έλληνες καθώς και μετέπειτα ολόκληρη την Ευρώπη. Ένα από τα γεγονότα που αποτέλεσε προάγγελος της κυριαρχίας του νησιού μας ήταν το Πραξικόπημα που έλαβε χώρα κατά βάσιν στη Κύπρο, υποβοηθούμενο φυσικά από τη χουντική πολιτική της Ελλάδας. Όμως ας δούμε τα πράγματα από την αρχή.
Κατά το Μάρτιο του 1974 η Κυπριακή Υπηρεσία Πληροφοριών έφερε στο φως της δημοσιότητας ορισμένα έγγραφα της ΕΟΚΑ Β’ τα οποία κατέγραφαν πληροφορίες και σχέδια διενέργειας του πραξικοπήματος υποβοηθούμενη φυσικά από τη Χούντα των Αθηνών.
Στις 2 Ιουλίου του 1974 ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος Γ’, απαίτησε δικαιωματικά τη παραίτηση Ελλήνων αξιωματικών που ήταν μέλη της κυπριακής Εθνικής Φρουράς. Η Χούντα των Αθηνών, διέταξε τότε πραξικόπημα, για ανατροπή του Μακαρίου, ο οποίος με την πολιτική του, απομακρυνόταν από τον στόχο της Ένωσης Κύπρου-Ελλάδας.
15η Ιουλίου
Τη 15η Ιουλίου και ώρα 8:15 το πρωί η σειρήνες ήχησαν με έναν παράξενο ήχο. Τον ήχο που προμήνυε την επιτέλεση του πραξικοπήματος. Μονάδες της εθνικής φρουράς βομβάρδισαν το προεδρικό μέγαρο ο οποίο υπερασπίστηκαν δυνάμεις της Αστυνομίας, ονομαζόμενες “Εφεδρικό”. Ο Μακάριος διέφυγε προς την Πάφο και ανακοίνωσε μέσω ραδιοφώνου πως είναι ζωντανός. Πρόεδρος της νέας Κυβέρνησης τοποθετήθηκε ο Νίκος Σαμψών ο οποίος ανακήρυξε την «Ελληνική Δημοκρατία της Κύπρου». ο ίδιο απόγευμα φαινόταν ότι το πραξικόπημα είχε τελικά επικρατήσει, με απολογισμό 91 νεκρούς και 250 τραυματίες. Πρόεδρος τοποθετήθηκε ο Νίκος Σαμψών ο οποίος ανακύρηξε την «Ελληνική Δημοκρατία της Κύπρου».
Μια μέρα μετά, δηλαδή, τη 16η Ιουλίου τα τουρκικά και τα τουρκοκυπριακά μέσα ενημέρωσης ξεκίνησαν να μεταδίδουν τις ανησυχίες του τότε Πρωθυπουργού της Τουρκίας με το όνομα, Μπουλέντ Ετζεβίτ καθώς και του αρχηγού των Τουρκοκυπρίων Ντενκτάς για τη φύση και τις διαθέσεις του πραξικοπήματος σχετικά με την Ένωση της Ελλάδας και της Κύπρου καθώς και τους φόβους μήπως η Κύπρος ενωθεί με την Ελλάδα και οι Τουρκοκύπριοι που είχαν εγκατασταθεί στο νησί εκδιωχθούν. Το πραξικοπηματικό καθεστώς διαβεβαίωνε πως δε θα κινηθεί κανείς εναντίον των τουρκοκυπριακών θυλάκων. Στις 16 Ιουλίου, ο Μακάριος έφυγε από την Κύπρο, μέσω τον αγγλικών στρατιωτικών βάσεων. Κάνοντας στάση στη Μάλτα, έφτασε τις νυκτερινές ώρες στο Λονδίνο.
17η Ιουλίου – Ο Μακάριος στο Λονδίνο
Τη 17η Ιουλίου ο Μακάριος συναντά το Βρετανό πρωθυπουργό Γουίλσον. Ο Βρετανός πρωθυπουργός, έπειτα από τη συνάντηση που είχε με τον Αρχιεπίσκοπο Μακάριο, τελικά δέχθηκε τον Τούρκο πρωθυπουργό, Ετζεβίτ, ο οποίος πήγε με μια μεγάλη κουστωδία, αρχηγών στρατιωτικών επιτελείων, υπουργών και άλλων. Ο Μακάριος ζήτησε από την κυβέρνηση της Βρετανίας να διατηρήσει την αναγνώριση του ιδίου ως εκλεγέντος προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας. Ο Ετζεβίτ εισηγήθηκε πως το πραξικόπημα είχε χαρακτηριστικά εισβολής. Το απόγευμα ο Μακάριος αναχώρησε αεροπορικώς στις ΗΠΑ προκειμένου να προετοιμαστεί για να παραστεί σε επικείμενη συνεδρίαση του Συμβουλίου Ασφαλείας.
18η Ιουλίου
Τη 18η Ιουλίου ο Σίσκο προειδοποιεί για τη πρώτη εισβολή στο νησί. Στο μεταξύ κατά τις 11:00 αφίχθη στην Αθήνα ο Αμερικανός υφυπουργός Τζόζεφ Σίσκο με τον υφυπουργό άμυνας Έλσγουώρθ όπου, συνοδευόμενοι από τον εν Αθήναις πρέσβη Χένρι Τάσκα, επισκέφθηκαν τον πρωθυπουργό της Χούντας, Αδαμάντιο Ανδρουτσόπουλο, σε κατ΄ ιδίαν συνομιλίες. Έπειτα, από πολύωρες επισκέψεις η μια στις 14:00 και η άλλη λίγες ώρες αργότερα στις 18:00 στην οποία και συμμετείχαν ο Πρωθυπουργός Ανδρουτσόπουλος ο υπουργός Εξωτερικών Κ. Κυπραίος, ο αρχηγός Ε.Δ. στρατηγός Μπονάνος και άλλοι ανώτατοι υπηρεσιακοί παράγοντες.
Ο Σίσκο δήλωσε ότι πρέπει οπωσδήποτε να αποτραπεί πόλεμος μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, εξ αιτίας της συμμετοχής και των δύο χωρών στο ΝΑΤΟ. Σύμφωνα με κάποιες ομολογίες που έγιναν αργότερα, σε κάποιο σημείο αυτών των συνομιλιών ο ταξίαρχος Ιωαννίδης απείλησε πως αν συμβεί τουρκική απόβαση ο πόλεμος μεταξύ των δύο χωρών είναι δεδομένος.
Λόγος Μακάριου στον ΟΗΕ
Στον λόγο του ο Μακάριος κατηγόρησε δριμύτατα την Χούντα των Αθηνών, αρχικά για τη σχεδίαση και διενέργεια του πραξικοπήματος. Επιπλέον, υποστήριξε ότι φοβόταν στρατιωτική επέμβαση της Χούντας περισσότερο από την επέμβαση της Τουρκίας, φόβος ο οποίος κατά τον ίδιο επιβεβαιώθηκε. Επιπλέον, χαρακτήρισε το πραξικόπημα εισβολή της Χούντας, το οποίο παραβίαζε τη συνθήκη Ζυρίχης-Λονδίνου, κάτι που αφορά και τους Τουρκοκύπριους. Επιπλέον, κατηγόρησε την Χούντα για διπροσωπία και υπονόμευση του ΟΗΕ. Έκλεισε λέγοντας:
…Καλώ τα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας να καταβάλουν κάθε δυνατή προσπάθεια, ώστε να τεθεί ένα τέλος στην αφύσικη αυτή κατάσταση, που δημιουργήθηκε με το πραξικόπημα των Αθηνών.
Καλώ το Συμβούλιο Ασφαλείας να κάνει χρήση όλων των τρόπων και μέσων που διαθέτει, ώστε να αποκατασταθούν χωρίς καθυστέρηση η συνταγματική τάξη και τα δημοκρατικά δικαιώματα του λαού της Κύπρου.
Advertising
Όπως ανέφερα ήδη, τα γεγονότα της Κύπρου δεν αποτελούν εσωτερική υπόθεση των Ελληνοκυπρίων. Αφορούν και επηρεάζουν και τους Τουρκοκυπρίους.
Το πραξικόπημα της ελληνικής χούντας αποτελεί εισβολή, και οι συνέπειές του πλήττουν ολόκληρο τον κυπριακό λαό, Έλληνες και Τούρκους.
Τα Ηνωμένα Έθνη έχουν εγκαταστήσει μία ειρηνευτική δύναμη στην Κύπρο. Η παρουσία της δεν μπορεί να είναι αποτελεσματική υπό συνθήκες πραξικοπήματος. Το Συμβούλιο Ασφαλείας πρέπει να καλέσει το ελληνικό στρατιωτικό καθεστώς να αποσύρει τους Έλληνες αξιωματικούς, που υπηρετούν στην κυπριακή εθνοφρουρά, και να θέσει τέλος στην εισβολή τους στην Κύπρο.
Πιστεύω, με όσα στοιχεία παρέθεσα ενώπιόν σας, να σάς έδωσα μία ολοκληρωμένη εικόνα της κατάστασης. Δεν έχω ουδεμία αμφιβολία, πως μία αρμόζουσα απόφαση του Συμβουλίου Ασφαλείας θα θέσει τέλος στην εισβολή, και θα αποκαταστήσει την παραβιασμένη ανεξαρτησία της Κύπρου και τα δημοκρατικά δικαιώματα του κυπριακού λαού.”
Advertising
Πηγές:
- https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9A%CF%8D%CF%80%CF%81%CE%BF%CF%82
- https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A4%CE%BF%CF%85%CF%81%CE%BA%CE%B9%CE%BA%CE%AE_%CE%B5%CE%B9%CF%83%CE%B2%CE%BF%CE%BB%CE%AE_%CF%83%CF%84%CE%B7%CE%BD_%CE%9A%CF%8D%CF%80%CF%81%CE%BF
Σύνταξη κειμένου: Ανθή Σακκά
Επιμέλεια κειμένου: Ελευθερία Σακελλαρίου
