Αιδηψός Ευβοίας ή διαφορετικά, λουτρά Αιδηψού, αποτελούν μια από τις πιο γνωστές κωμοπόλεις του Νομού Ευβοίας και πιο συγκεκριμένα του Δήμου Ιστιαίας – Αιδηψού, όπως άλλωστε έχει μείνει γνωστό έπειτα από τον ερχομό του Καλλικρατικού προγράμματος περί διαίρεσης των Δήμων. Η απόσταση του υπολογίζεται περίπου στα 107 χιλιόμετρα βορειοδυτικά της Χαλκίδας. Ο πληθυσμός του ανέρχεται στους 2.500 κατοίκους σύμφωνα με τη πιο πρόσφατη απογραφή. Ο οικισμός αυτός, αποτελεί τη μεγαλύτερη λουτρόπολη της Ελλάδας, λόγω της ύπαρξης θερμών ιαματικών πηγών, οι οποίες είναι κατάλληλες για τη θεραπεία πολλών και χρόνιων παθήσεων.
Ιστορική Αναδρομή
Η περιοχή της Αιδηψού έχει μια ξεχωριστή θέση στην Ελληνική Μυθολογία καθώς όπως λέγεται σύμφωνα με γραπτούς ή και προφορικούς μύθους η θεά της σοφίας και του πολέμου συνάμα, η θεά Αθηνά λοιπόν, κόρη του Δία, ζήτησε από τον θεό της φωτιάς Ήφαιστο, να φέρει στην επιφάνεια της γης θερμά νερά, νερά που να ξεκουράζουν, να γιατρεύουν έτσι ώστε ο προστατευόμενος από αυτή ημίθεος Ηρακλής να έρχεται να ξεκουράζεται έπειτα από τους άθλους. Ο πρώτος δε χάλασε το χατίρι της αδερφής του και έτσι λοιπόν χτύπησε με το θεϊκό σφυρί του τα έγκατα της γης και αμέσως ξεπήδησαν τα θερμά ιαματικά νερά.Κατά τη μυθολογία, αυτοί που εγκαταστάθηκαν πρώτοι στην Εύβοια και στην αρχαία Αιδηψό ήταν οι Κουρήτες που έφεραν τη λατρεία του Δία. Προς τιμή του έκτισαν ναό, που μέσα σε αυτόν ανάθρεψαν το Δία και έγιναν οι φύλακές του. Μετά τους Κουρήτες ήρθαν οι Αβαντες που κυριάρχησαν στην Εύβοια. Η Αιδηψός συμμετείχε υπό την Ιστιαία ή το Δίο στην άλωση της Τροίας. Ο γεωγράφος Στράβων(63 π.Χ. – 24 μ.Χ.) χαρακτηρίζει τις πηγές των Λουτρών σαν Ελλοπικές, από τον Ελλοπα, το γιο του Ιωνα, που κατέλαβε όλη την περιοχή μαζί με την υπόλοιπη Ιστιαία.
Ο ίδιος αναφέρεται στους σεισμούς της Αιδηψού, αναφέροντας ότι το περισσότερο μέρος των Λιχάδων νήσων και του Κηναίου ακρωτηρίου βυθίστηκε, καθώς και οι θέρμες της Αιδηψού.Ο φιλόσοφος Αριστοτέλης (384 – 322 π.Χ.), στα Μετεωρολογικά του, σε αναφορά τους στις πηγές των Λουτρών, αναφέρει ότι η θάλασσα σχηματίζει υπόγεια ποτάμια και από αυτή την αιτία δημιουργήθηκαν τα θερμά λουτρά της Αιδηψού.Η περιοχή από τους παλαιότερους χρόνους ήταν γνωστή για τα χαλκουργεία της και ίσως αυτό δικαιολογεί το ότι ήταν από τις λίγες πόλεις που είχαν δικό τους νόμισμα. Το νόμισμα αυτό, που αναφέρει ο Ρήγας Φερραίος στη Χάρτα του, είχε χαραγμένο στη μία πλευρά κάβουρα και στην άλλη ένα ψάρι, συμβολίζοντας το θαλάσσιο πλούτο της περιοχής.Ο Στ. Βυζάντιος αναφέρεται στα μεταλλεία χαλκού κοντά στην Αιδηψό και στο περίφημο “αιδηψικόν ξίφος“.Ο ιστορικός Πλούταρχος (50 – 125 μ.Χ.) περιγράφει την κοινωνική ζωή που είχε αναπτυχθεί στην περιοχή, την ευχάριστη διαμονή στην πόλη και τις διασκεδάσεις τις, και τη λαμπρή διατροφή με τα άφθονα ψάρια και τα πτηνά της.
Advertising
Ο ιστορικός αναφέρει ακόμα ότι η Αιδηψός επί τέσσερις και πλέον αιώνες, από το βασιλιά της Μακεδονίας Αντίγονο μέχρι τους Ρωμαίους αυτοκράτορες Γέτα και Γορδιανό γνώρισε μεγάλη ακμή.Σύμφωνα με μια ντόπια λαϊκή παράδοση, η Λειψώ (αρχαίο όνομα της Αιδηψού) δεν ήταν παρά τα βιβλικά Σόδομα και Γόμορα, η πόλη της αμαρτίας, εξαιτίας της αμαρτωλής ζωής που περνούσαν οι επισκέπτες εκεί, παραδίδεται ακόμα και η καταστροφή τους, μετά το αναποδογύρισμα και το βούλιαγμα της γης, καθώς και η μετέπειτα εμφάνιση των θερμών νερών. Η ίδια παράδοση λέει πως από τη βιβλική καταστροφή σώθηκε μόνο μια γυναίκα, η Ζαχάραινα ή Αγαθοσύνη, μαζί με τη γουρούνα της και τα γουρουνόπουλά της, τη μόνη της περιουσία, παράκουσε όμως τη θεία εντολή να μη γυρίσει να δει τα γεγονότα και τιμωρήθηκε με μαρμάρωμα στη θέση, που παρέμεινε ως τοπωνύμιο πάνω από το νεκροταφείο της Αιδηψού. Αλλη παράδοση, ταυτίζει, τέλος, την Αιδηψό με τη Βαβέλ.
Μεσαιωνικοί Χρόνοι
Κατά τον 8ο αι. μ.Χ η Αιδηψός αποτελούσε τη μεγαλύτερη έδρα επισκοπής. Τον 10ο αιώνα υπήρχε ανατολικά των Λουτρών, κοντά στη σημερινή περιοχή Πλατάνια, μονή του Αγίου Γεωργίου, γνωστή και ως “της Θέρμας“. Τη περίοδο της Φραγκοκρατίας όμως, τη περιοχή κυβερνούσε ο τριτημόριος ή διαφορετικά εκτημόριος Βαρώνος. Στο διάστημα 1383 – 1410 η περιοχή αναφέρεται ως η κυρά της Αιδηψού και των Λιχάδων ή αλλιώς Πετροννέλα Τόκκο. Παρά την αυστηρή υπόσχεση που είχε δώσει ο Σουλτάνος να μην ενοχληθούν οι βενετσιάνικες αποικίες, γύρω στα 1414-1415, τα τουρκικά πλοία με άτακτα πληρώματα κατέλαβαν και κατέστρεψαν την Αιδηψό καθώς και όλη την περιοχή. Καθώς αποχωρούσαν πήραν μαζί τους και πολλούς σκλάβους. Οι εναπομείναντες κάτοικοι μετοίκησαν στο σημερινό οικισμό της Αιδηψού. Η περιοχή υπέκυψε στους Οθωμανούς μετά την άλωση της Χαλκίδας, το 1470, χωρίς να πολεμήσει.
Τουρκοκρατία
Στη περίοδο της Τουρκοκρατίας αρχικά η περιοχή υπάγονταν στο Ναχιγιέ των Ωρεών και έπειτα στο Καζάν Ωρεών. Από τη χρονική περίοδο του 1475 η περιοχή αποτέλεσε ζευγολατιό μαζί με τα χωριά Γιάλτρα και Λιχάδα. Το 1783 ο Αχμέτ μπέης παραχώρησε το ζευγολατιό Αιδηψού στη θυγατέρα του Τουρκάλα Χαμπιμπέ Χανού, που ήταν σύζυγος του Μεχμέτ μπέη και αδελφή του Χασάν μπέη-Αχμέτ Παπαζαδέ.
Νεότεροι χρόνοι
Κατά τους νεότερους χρόνους και δη κατά τον 19ο αιώνα τα λουτρά Αιδηψού γίνονται για πρώτη φορά πόλος έλξης για χιλιάδες πρόσφυγες προερχόμενοι από τη Μικρά Ασία έπειτα από τη καταστροφή της από τον Τουρκικό λαό. Έτσι, η περιοχή βοηθά καταλυτικά τα νεοεισερχόμενα κύματα προσφύγων δίνοντας έτσι ώθηση για τεράστια ανάπτυξη σε διαφόρους τομείς όπως λόγου χάριν την αλιεία, τη γεωργία αλλά και το εμπόριο. Μέσα σε αυτό το διάστημα κατασκευάζονται στα Λουτρά Αιδηψού εκτός από το ξενοδοχείο “Θέρμαι Σύλλα” που ήταν ήδη κτισμένο, τεράστιες ξενοδοχειακές μονάδες όπως το “Αίγλη” και το “Ιστιαία” αλλά και άλλα εξίσου τεράστια και σημαντικά για την οικονομία του τόπου. Επίσης δημιουργούνται ιδιωτικά υδροθεραπευτήρια για να καλύψουν τις ανάγκες των λουομένων και ταυτόχρονα άλλες μορφές επιχειρήσεων, όπως πολυτελή κέντρα διασκέδασης με ζωντανή μουσική και φημισμένα ορχηστρικά συγκροτήματα. Το τουριστικό πρόσωπο των Λουτρών Αιδηψού είναι πλέον γεγονός. Επώνυμοι εφοπλιστές βιομήχανοι, πολιτικοί και καλλιτέχνες τα επισκέπτονται. Αξίζει να σημειωθεί το γεγονός πως η περιοχή αποτέλεσε την αίγλη της περιοχής καθώς πολλοί γνωστοί στο χώρο του θεάματος και της πολιτικής τον επέλεξαν ως τόπο χαλάρωσης μερικοί από αυτούς ήταν ο πολιτικός και γνωστός σε όλους εμάς, Ελευθέριος Βενιζέλος, η Μαρίκα Κοτοπούλη, ο Κωστής Παλαμάς και πολλοί άλλοι. Στις 16 και 18 Απριλίου του 1941, γερμανικά στούκας βομβάρδισαν ευβοϊκές πόλεις, ανάμεσά τους και τα Λουτρά Αιδηψού. Τα χρόνια της γερμανικής κατοχής έρχονται και τα σύννεφα του πολέμου που σκεπάζουν όλη την Ελλάδα θα ρίξουν τη σκιά τους και στην κοσμοπολίτικη περιοχή της Αιδηψού. Η περιοχή μέσα στις τότε συγκρούσεις στάθηκε τυχερή μιας και ο κατοχικός στρατός χρησιμοποίησε τα ξενοδοχειακά καταλύματα για τη μαζική υποδοχή τραυματιών, με αποτέλεσμα να να γλιτώσει ακόμη τη καταστροφή. Τα Λουτρά Αιδηψού έπειτα από τη λήξη του πολέμου γίνονται για ακόμη μια φορά πόλος έλξης χιλιάδων επισκεπτών, όχι μόνο απαραίτητα από το χώρο της Ελλάδας αλλά και από τη μακρινή ακμάζουσα Αίγυπτο και τη Μεγαλόνησο, όπως επίσης και από ολόκληρη την Ευρώπη και την Αμερική. Αρκετοί επίσης, ήταν εκείνοι που επισκέφθηκαν τα λουτρά από το χώρο της τέχνης, της πολιτικής αλλά και του πλούτου από ολόκληρο τον κόσμο μερικοί από τους πιο γνωστούς ήταν: ο Τσώρτσιλ, ο Ωνάσης, η Γκρέτα Γκάρμπο, η Μαρία Κάλλας και άλλοι, περνούν ευχάριστες ώρες διαμονής και διασκέδασης, ενώ ο λογοτέχνης Μενέλαος Λουντέμης διανύει την εφηβεία του στην Αιδηψό, εργαζόμενος, και γράφοντας το έργο του “Καληνύχτα Ζωή”.
Πηγή:
Σύνταξη κειμένου: Ανθή Σακκά
Επιμέλεια κειμένου: Ελευθερία Σακελλαρίου
