Στους πρόποδες της Ακρόπολης, πολύ κοντά στον πεζόδρομο της οδού Διονυσίου Αεροπαγίτου, αντικρίζει κανείς το Ωδείο Ηρώδου του Αττικού, ένα ακόμη αρχαίο μνημείο που κοσμεί το κέντρο της πόλης μας, της Αθήνας. Το αρχαίο αυτό ωδείο, το οποίο κατασκευάστηκε κατά την διάρκεια της Ρωμαϊκής περιόδου, στολίζει την νοτιοδυτική πλαγιά του λόφου, ενώ εντυπωσιάζει κάθε επισκέπτη. Αποτέλεσε το τρίτο ωδείο που χτίστηκε στην αρχαία Αθήνα, καθώς είχαν προηγηθεί το ωδείο του Περικλή τον πέμπτο αιώνα π.Χ. και το ωδείο του Αγρίππα τον 15ο αιώνα π.Χ. Χτισμένο τον δεύτερο αιώνα μ.Χ., σκόπευε στην διεξαγωγή μουσικών εκδηλώσεων, εξ ου και το όνομα ωδείο. Η πρωτοβουλία ανέγερσής του πάρθηκε από τον Τιβέριο Κλαύδιο Αττικό Ηρώδη, γόνο μεγάλης αθηναϊκής οικογένειας και ευεργέτη, που θέλησε να αφιερώσει το αρχαίο κτίσμα στην σύζυγό του Ασπασία Αννία Ρήγιλλη, που πέθανε το 160 μ.Χ.
Η ιστορία του Ωδείου
Η κατασκευή του Ωδείου Ηρώδου του Αττικού κατέστη αναγκαία μετά την κατάρρευση του Ωδείου του Αγγρίπα, στρατηγό του Αυγούστου, το οποίο δέσποζε στην αρχαία αγορά της πόλης. Το Ωδείο του Αγρίππα ωστόσο είχε χτιστεί με σκοπό την αντικατάσταση του ακόμη παλαιότερου Ωδείου του Περικλή το οποίο είχε πυρποληθεί από τον Σύλλα το 85 π.Χ. Σύμφωνα με ιστορικές πηγές, το Ηρώδειο, όπως διαφορετικά αποκαλείται, λειτούργησε μόνο 105 χρόνια καθώς τον τρίτο αιώνα, το 267 μ.Χ., μαζί με πολλά οικοδομήματα της πόλης υπέστη καταστροφές από τους Έρουλους επιδρομείς. Οι τελευταίοι έκαψαν και κατέστρεψαν αυτά τα κτίσματα, τα οποία βέβαια δεν ανοικοδομήθηκαν ποτέ.
Κατά την διάρκεια των μεταγενέστερων χρόνων, το Ωδείο ενσωματώθηκε στην οχύρωση της πόλης, καθώς ο νότιος τοίχος εντάχθηκε στο υστερορρωμαϊκό τείχος ενώ τον 13ο αιώνα ο ψηλός τοίχος της σκηνής ενσωματώθηκε στο Ριζόκαστρο. Κατά την διάρκεια του Μεσαίωνα, οι επισκέπτες δεν ήταν σε θέση να αναγνωρίσουν σε ποιόν ανήκε το κτίριο. Υπήρχαν απόψεις που ανέφεραν το ωδείο ως ανάκτορα του Λεωνίδα και του Μιλτιάδη καθώς και ως το “Διδασκαλείο του Αριστοτέλη”, ενώ ο Θεοδόσιος Ζυγομαλάς, Ναυπλιώτης λόγιος, το θεωρούσε ως την “Ακαδημία του Αριστοτέλη”. Ωστόσο, ο Ριχάρδος Τσάντλερ, ο Άγγλος αρχαιολόγος ήταν εκείνος που υποστήριξε πρώτος την άποψη, πως το Ωδείο είχε άμεση σχέση με τον Ηρώδη τον Αττικό.
Κατά την διάρκεια της Οθωμανικής κυριαρχίας, το συγκεκριμένο κτίριο μαζί με την στοά Ευμένους εντάχθηκε στο τείχος του Χασεκή, συνιστώντας έτσι οχυρωματικό έργο, “Σερπετζέ”. Ακόμη, κατά την διάρκεια πολιορκίας από τους Τούρκους,ο φιλέλληνας Γάλλος στρατηγός Φαβιέρος και οι στρατιώτες του, εισέβαλαν στην Ακρόπολη το 1826, προκειμένου να προσφέρουν στους πολιορκημένους Έλληνες τρόφιμα και πυρίτιδα.
Λίγα λόγια για τον Ηρώδη τον Αττικό
Ο Τιβέριος Κλαύδιος Αττικός Ηρώδης (101-177 μ.Χ.) υπήρξε πολιτικός, ρήτορας και στρατιωτικός, ο γνωστότερος εκπρόσωπος της δεύτερης σοφιστικής και μεγάλος ευεργέτης τόσο της Αθήνας όσο και άλλων πόλεων τόσο σε Ελλάδα και Μ. Ασία. Γεννημένος σε αριστοκρατική οικογένεια της Αθήνας, έγινε Ρωμαίος πολίτης όταν βασίλευε ο αυτοκράτορας Κλαύδιος ή Νέρωνας.Όταν στην ηλικία των 11 ή 12 ετών μετακόμισε στην Ρώμη για να διδαχθεί την Λατινική, γνώρισε επίσης τα ανώτερα στρώματα της ρωμαϊκής αριστοκρατίας. Χάρη στην εύπορη οικογένειά του σπούδασε δίπλα σε σημαντικούς φιλοσόφους και ρήτορες της εποχής. Στην συνέχεια, ανήλθε σε διάφορα υψηλά αξιώματα της πόλης όπως Ρωμαίος συγκλητικός, Ύπατος της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας. ενώ όταν κατέστη επώνυμος άρχοντας ξεκίνησε την ρωμαϊκή πολιτική του σταδιοδρομία.
Ο ίδιος πραγματοποίησε δύο γάμους. Η πρώτη του γυναίκα Αλκία του χάρισε έναν γιο τον Ηρωδιανό, ο οποίος πέθανε πρόωρα. Έπειτα, παντρέυτηκε με την Ρωμαία Αππία Άννα Ρήγγιλα. Σύμφωνα με τον σοφιστή Φιλόστρατο, η Ρήγγιλα πέθανε κατά την διάρκεια πρόωρης γέννας, ενώ ο Ηρώδης πένθησε με υπερβολικό τρόπο. Φανερώνεται έτσι πως έχτισε το Ωδείο των Αθηνών στην μνήμη της Ρηγγίλης.
Υπήρξε ένας πολύ πνευματικός άνθρωπος, καθώς εξελίχθηκε σε έναν επιφανή ρήτορα και σοφιστή, διδάσκοντας ακόμη ρητορική στην Αθήνα.
Αναστήλωση του Ωδείου
Πραγματοποιήθηκαν τρεις ανασκαφές, με την πρώτη να διεξάγεται το 1848 από τους Κυριάκο Πιττάκη και Αλέξανδρου Ραγκαβή καθώς και με την επίβλεψη του βασιλιά Όθωνα. Το 1857 άρχισε η απομάκρυνση μεγάλου όγκου χώματος από την αρχαιολογική εταιρεία και τον Κ. Πιττάκη, ενώ η σημαντικότερη από όλες διεξήχθη μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, την δεκαετία του 1950 όπου δέσποζε ο Βασιλιάς Παύλος. Τα σχέδια προέρχονταν από την Διεύθυνση του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων και συγκεκριμένα από τον καθηγητή και ακαδημαϊκό Αναστάσιο Ορλάνδο και τον βοηθό του Ευστάθιο Στίκκα, που είχε την ιδιότητα του επιθεωρητή αναστηλώσεων.
Μέσα από τις ανασκαφές και αναστηλώσεις το αρχαίο κτίσμα βρήκε την μορφή και προσωπικότητα καθώς και τον σκοπό, για τον οποίο δημιουργήθηκε. Οι θέσεις των θεατών επενδύθηκαν με πεντελικό μάρμαρο και η ορχήστρα με πλάκες από μάρμαρο Υμηττού.
Έτσι τους θερινούς μήνες κυρίως διεξάγονται στον χώρο πολιτιστικές εκδηλώσεις, τόσο από Έλληνες όσο και από ξένους καλλιτέχνες. Μία σημαντική προσωπικότητα, που εμφανίστηκε στον αρχαίο χώρο, ήταν η Μαρία Κάλλας το 1957 για ένα ρεσιτάλ.
Πηγές:
- https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A9%CE%B4%CE%B5%CE%AF%CE%BF_%CE%97%CF%81%CF%8E%CE%B4%CE%BF%CF%85_%CF%84%CE%BF%CF%85_%CE%91%CF%84%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%BF%CF%8D
- http://odysseus.culture.gr/h/2/gh251.jsp?obj_id=6622
- https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%97%CF%81%CF%8E%CE%B4%CE%B7%CF%82_%CE%BF_%CE%91%CF%84%CF%84%CE%B9%CE%BA%CF%8C%CF%82
Σύνταξη κειμένου: Στεφανία Αποστόλου
Επιμέλεια κειμένου: Ελευθερία Σακελλαρίου
