6 ταινίες για να γνωρίσεις το αιθέριο, φεμινιστικό σινεμά της Μάγια Ντέρεν

Ντέρεν
Πηγή εικόνας: www.sensesofcinema.com

Η Μάγια Ντέρεν, εκτός από πρωτοπόρος σκηνοθέτις της avantgarde, ήταν επίσης και χορογράφος, χορεύτρια, κριτικός κινηματογράφου, ποιήτρια, συγγραφέας, φωτογράφος και εθνογράφος, και όλες αυτές οι ιδιότητές της τροφοδότησαν την ιδιαίτερη εργογραφία της. Γεννημένη στο Κίεβο της τότε Σοβιετικής Ένωσης από Εβραίους γονείς, η Μάγια Ντέρεν μετανάστευσε με την οικογένειά της στη Νέα Υόρκη το 1922 για να αποφύγει τα πογκρόμ του Λευκού Στρατού. Η ταινία της «Meshes of the Afternoon», που γυρίστηκε το 1943 σε συνεργασία με τον τότε σύζυγό της Αλεξάντερ Χάμιντ, είναι ίσως η πιο γνωστή της και μία από τις σημαντικότερες του avantgarde κινηματογράφου της περιόδου. Καθώς η Μάγια Ντέρεν αναλάμβανε, εκτός από τη σκηνοθεσία, το «σενάριο», τη διεύθυνση φωτογραφίας, την ηθοποιία και συχνά τη χρηματοδότηση των ταινιών της, οι ιδιαίτερα προσωπικές τις ταινίες αποτελούν μερικά από τα πρώτα δείγματα του δεύτερου φεμινιστικού κύματος. Αυτές είναι οι πιο γνωστές της ταινίες και ταυτόχρονα οι καταλληλότερες για να μυηθεί κανείς στο ονειρικό της σύμπαν:

Meshes of the Afternoon (1943)

Δείτε ολόκληρη την ταινία στο YouTube: https://www.youtube.com/watch?v=eccjFLCj2FU

Η 15λεπτη ταινία πραγματεύεται ένα ψυχογραφικό, μεσημεριανό όνειρο της πρωταγωνίστριας, την οποία ενσαρκώνει η ίδια η Ντέρεν. Το όνειρο (ή μάλλον εφιάλτης) αποτελείται από φαινομενικά ασύνδετες εικόνες: η πρωταγωνίστρια καταπίνει ένα κλειδί, κόβει ένα λουλούδι, κραδαίνει ένα μαχαίρι. Το μοιραίο σύμβολο της μαυροφορεμένης φιγούρας με ένα καθρέφτη αντί για πρόσωπο δεν εξηγείται ακριβώς, όπως μυστήριο παραμένει και ο λόγος που η πρωταγωνίστρια νιώθει να απειλείται από εκείνη. Οι απαντήσεις μπορούν να βρεθούν μάλλον στη Φροϋδική ψυχανάλυση και το βιβλίο του ψυχολόγου περί της ερμηνείας των ονείρων. Η ταινία είναι ένα διαμάντι της avantgarde και εμφανίζεται σε πάρα πολλές λίστες με τις καλύτερες ταινίες όλων των εποχών. Στην αρχική της μορφή, η ταινία ήταν εντελώς βωβή, μέχρι το 1952 όταν ο Τέιτζι Ίτο (ο τρίτος σύζυγος της Ντέρεν) συνέθεσε ένα εκκεντρικό σάουντρακ το οποίο πλέον την συνοδεύει σε κάθε επίσημη προβολή της.

Διαβάστε επίσης  Διαδίκτυο: 8+1 ταινίες για τις επιπτώσεις του
Advertising

Advertisements
Ad 14
Ντέρεν
Πηγή εικόνας: www.beefbristol.org

At Land (1944)

Δείτε ολόκληρη την ταινία στο YouTube: https://www.youtube.com/watch?v=SB_qluIAeJ4

Το «At Land» αποτελεί θεματική συνέχεια του «Meshes of the Afternoon». Η πρωταγωνίστρια, την οποία ενσαρκώνει και πάλι η Ντέρεν, κάνει την πρώτη της εμφάνιση αναδυόμενη από τη θάλασσα. Το μοντάζ αυτής της ασπρόμαυρης και βωβής ταινίας ακολουθεί και πάλι λογική ονείρου. Η Ντέρεν μπουσουλάει από την άμμο της παραλίας σε ένα τραπέζι γεμάτο από καλεσμένους που καπνίζουν, σε ένα κήπο καλυμμένο από σαπισμένα φύλλα. Η αισθητική της ταινίας χρωστάει πολλά στον πρωτοπόρο του σουρεαλισμού Μαν Ρέι, ειδικά προς το τέλος, όταν η κεντρική χαρακτήρας σαστίζει βλέποντας δύο γυναίκες να παίζουν σκάκι στην άμμο. Η εμμονή της Ντέρεν με το υποσυνείδητο και το φολκλόρ των doppelgänger επιστρέφει εδώ και παίζει κεντρικό ρόλο στη δομή της 15λεπτης ταινίας.

Ντέρεν
Πηγή εικόνας: commons.wikimedia.org

A Study in Choreography for Camera (1945)

Advertising

Δείτε ολόκληρη την ταινία στο YouTube: https://www.youtube.com/watch?v=Dk4okMGiGic

Η Μάγια Ντέρεν γύρισε το «Study in Choreography for Camera» την άνοιξη του ’45 σε «μια προσπάθεια να απομονώσει και να πανηγυρίσει την αρχή της δυναμικής της κίνησης». Η 3λεπτη ταινία ακολουθεί τη φιγούρα του χορογράφου και χορευτή Talley Beatty που χορεύει στο δάσος, ενώ το φιλμ «τρέχει» σε διάφορες ταχύτητες. Η ταινία μπορεί να αποτελεί φραγκμέντο, αλλά διέπεται από εξαιρετική ομορφιά και μια άρτια χορογραφία.

Διαβάστε επίσης  Ψυχολόγος: η σημασία της συνεδρίας
Πηγή εικόνας: www.eastman.org

Ritual in Transfigured Time (1946)

Δείτε ολόκληρη την ταινία στο YouTube: https://www.youtube.com/watch?v=nkBx7vaCbic

Advertising

Το «Ritual in Transfigured Time» πηγαίνει την ιδέα της προηγούμενης ταινίας ένα βήμα παραπέρα. Η ίδια η Ντέρεν, αλλά και οι επαγγελματίες χορευτές Rita Christiani και Frank Westbrook εκτελούν τα χορευτικά της ταινίας σε μεγάλους εσωτερικούς χώρους και κήπους με ελληνορωμαϊκά αγάλματα. Εδώ, ένα από τα κύρια θέματα είναι ο χρόνος και έτσι το φιλμ «τρέχει» σε διάφορες ταχύτητες, ενώ οι χαρακτήρες πολλές φορές «παγώνουν» και γίνονται και εκείνοι αγάλματα. Η 15λεπτη ταινία είχε τέτοια επιρροή στον καλλιτεχνικό κόσμο που στοιχεία της μπορεί κανείς να βρει ακόμη και σε ταινίες του Ίνγκμαρ Μπέργκμαν.

Πηγή εικόνας: www.pinterest.com

Meditation on Violence (1948)

Δείτε ολόκληρη την ταινία στο YouTube: https://www.youtube.com/watch?v=ieCNHPBbe6U

Οι ταινίες της Μάγια Ντέρεν είναι, αν μη τι άλλο, βαθιά πειραματικές. Η 14λεπτη ταινία «Meditation on Violence» είναι ένας διαλογισμός επάνω στις πολεμικές τέχνες και η Ντέρεν αντιμετωπίζει το θέμα της με τον ίδιο τρόπο που αντιμετωπίζει ένα μπαλέτο. Ο ηθοποιός Chao-Li Chi μπερδεύει την έννοια της βίας με εκείνες της τελετής, αλλά και της ομορφιάς. Εκείνο που η σκηνοθέτις θέλει να αποσαφηνίσει είναι η αρχή της μεταμόρφωσης, ένα θέμα που την απασχολεί τόσο στο «Study in Choreography for Camera» όσο και στο «Ritual in Transfigured Time».

Advertising

Πηγή εικόνας: www.thethird-eye.co.uk

Divine Horsemen: The Living Gods of Haiti (1985)

Δείτε ολόκληρη την ταινία στο YouTube: https://www.youtube.com/watch?v=4Tla44ZDyZs

Όταν η Μάγια Ντέρεν ταξίδεψε στην Αιτή για να γυρίσει ένα εθνογραφικό φιλμ για το Βουντού, κατηγορήθηκε πως εγκαταλείπει την avant-garde, η οποία την είχε κάνει διάσημη. Βλέποντας εκ των υστέρων το ντοκιμαντέρ που γυρίστηκε εκείνη την περίοδο και καταγράφει μια αληθινή τελετή Βουντού, μπορεί κανείς εύκολα να διακρίνει τη θεματολογία που απασχόλησε την καλλιτέχνη καθ’ όλη τη διάρκεια της καριέρας της. Ξεκινώντας με την πανεπιστημιακή της διατριβή το 1939, η Ντέρεν ασχολήθηκε με το Βουντού σε τέτοιο βαθμό, που το βιβλίο της με τίτλο «Divine Horsemen: The Living Gods of Haiti» (1953) θεωρείται αυθεντία στο θέμα. Το ομώνυμο ντοκιμαντέρ γυρίστηκε το 1977 και κυκλοφόρησε μόλις το 1985, με τη βοήθεια του Τέιτζι Ίτο. Το πρότζεκτ αποτελεί έργο ζωής για εκείνη.

Διαβάστε επίσης  Ατμοσφαιρική φωτογραφία: Πως την αντιλαμβανόμαστε και πως την πετυχαίνουμε
Ντέρεν
Πηγή εικόνας: www.thethird-eye.co.uk

Η Μάγια Ντέρεν μπορεί να πέθανε νέα από την εξάρτησή της στις αμφεταμίνες και ίσως η δουλειά της να εκτιμήθηκε όσο ζούσε μόνο από ένα περιορισμένο καλλιτεχνικό κοινό, όμως το σημάδι της στην ιστορία έμεινε ανεξίτηλο. Κάθε γυναίκα σκηνοθέτης που επιλέγει σήμερα να «πιάσει» την κάμερα και να μοιραστεί με το κοινό τη δική της οπτική του κόσμου, χρωστάει πολλά στη μικρή αυτή θεότητα της έβδομης τέχνης.

Advertising

Ο Γιώργος Δήμος γεννήθηκε το 1993 στην Αθήνα. Σπούδασε Δημιουργική Γραφή και Φιλοσοφία στο Pratt Institute, στο Μπρούκλιν της Νέας Υόρκης, όπου και έζησε για 8 χρόνια. Το 2019 επέστρεψε στην Ελλάδα και από τότε εκδίδει συστηματικά άρθρα σε περιοδικά, κυρίως σχετικά με τον κινηματογράφο, τη λογοτεχνία και τη φωτογραφία. Είναι μέλος της Ένωσης Ευρωπαίων Δημοσιογράφων για την Ανεξαρτησία και τη Διαφάνεια των ΜΜΕ.

Αρθρα απο την ιδια κατηγορια

μυστικά για πηχτές σούπες

Μυστικά για πηχτές σούπες

Τα μυστικά για πηχτές σούπες ξεκινούν με μια βασική αρχή,
Τι κι αν δεν υπάρχει τίποτα κακό σε εσένα;

Τι κι αν δεν υπάρχει τίποτα κακό σε εσένα;

Τι κι αν δεν υπάρχει τίποτα κακό σε εσένα; Διαφορετικές