Ένα ροζ φεμινιστικό μανιφέστο
Το Legally Blonde μπορεί να κυκλοφόρησε το 2001, αλλά μετά από το καλοκαίρι της Barbie, μοιάζει πιο επίκαιρο από ποτέ. Ας εξετάσουμε πώς έσπασε τα στερεότυπα η ξανθιά δικηγόρος με τα ροζ.
Πλοκή
Η ταινία ανοίγει με ένα μοντάζ όπου η πρωταγωνίστρια Elle Woods (Reese Witherspoon) ετοιμάζεται για έξοδο. Όσο βάφεται και περιποιείται τα μαλλιά της, διακοσμητικά στοιχεία στο δωμάτιο μας πληροφορούν ότι είναι πρόεδρος της αδελφότητάς της στο κολλέγιο, βασίλισσα του σχολικού χορού και συνδρομήτρια του Cosmopolitan. Παράλληλα, με τις σκηνές αυτές βλέπουμε κοπέλες από την αδελφότητα της να ετοιμάζουν μια χειροποίητη κάρτα για να την συγχαρούν για τους επικείμενους αρραβώνες της με τον Warner Huntington III (Matthew Davis). Στο ραντεβού ωστόσο ο Warner τη χωρίζει επειδή οι πολιτικές φιλοδοξίες του τον υποχρεώνουν να έχει μία σοβαρή σύντροφο. Η Elle, παρότι είναι συντετριμμένη από το χωρισμό, δεν το βάζει κάτω και αποφασίζει να ξανακερδίσει τον Warner. Πώς θα το καταφέρει αυτό; Μα φυσικά θα τον ακολουθήσει στη νομική σχολή του Harvard.
Η Elle με πείσμα και σκληρή δουλειά καταφέρνει να περάσει στη νομική και μάλιστα με εξαιρετικά υψηλή βαθμολογία. Τα προβλήματα για την Elle όμως έχουν μόλις αρχίσει. Μόλις φτάνει στο campus ήδη τραβάει τα βλέματα αλλά όχι με την καλή έννοια. Την κοιτούν με απορία καθώς εκλαμβάνουν την εμφάνιση και την αθωότητα με την οποία κινείται ως αφέλεια. Όλα υποδηλώνουν ότι δεν ανήκει εκεί.
Όταν συναντά τον Warner την πληροφορεί ότι είναι ήδη αρραβωνιασμένος με τη Vivian (Selma Blair). Πρόκειται για μια έξυπνη, σνομπ και συντηρητική στην εμφάνιση συμφοιτητριά τους, την οποία εγκρίνει η οικογένειά του. Η Elle δεν πτοείται, είναι αποφασισμένη να του αποδείξει ότι του ταιριάζει. Όταν όμως, σε ένα πάρτι, η Vivian την ντροπιάζει και καταλαβαίνει πως ο Warner ποτέ δεν θα την σεβαστεί ως ισάξιά του η αυτοπεποίθησή της πλήγεται. Επιπλέον, η συστηματική απόρριψη και υποτίμηση των ικανοτήτων της από τους συμφοιτητές και τους καθηγητές της τσακίζουν το ηθικό της. Η μοναδική φίλη που έχει η Elle είναι η χωρισμένη υπάλληλος στο σαλόνι ομορφιάς, Paulette (Jennifer Coolidge).
Η Elle επιμένει όμως και κερδίζει μια θέση στην ομάδα του καθηγητή Callahan για μια υπόθεση φόνου, δίπλα στη Vivian, τoν Warner και τον υποστηρικτικό βοηθό καθηγητή, Emmett (Luke Wilson). Καλούνται να εκπροσωπήσουν τη Brooke (Ali Larter), μια διάσημη γυμνάστρια που κατηγορείται για το φόνο του ηλικιωμένου πλούσιου συζύγου της. Κανείς από την ομάδα υπεράσπισης δεν πιστεύει ότι είναι αθώα εκτός από την Elle. Η Brooke αρνείται να αποκαλύψει το άλλοθί της στον Callahan, καθώς υποστηρίζει ότι θα την κατέστρεφε. Εμπιστεύεται μόνο την Elle η οποία υπόσχεται να κρατήσει το μυστικό της. Η Vivian εντυπωσιάζεται από την ακεραιότητα της Elle και οι δύο τους γίνονται φίλες.
Όταν η Elle χάρη στην παρατηρητικότητα της καταφέρνει να εντυπωσιάσει στο δικαστήριο, ο Callahan της ζητά να συζητήσουν για το μέλλον της. Στη συζήτηση την παρενοχλεί σεξουαλικά και εκείνη φεύγει αναστατωμένη. Η Elle αποφασίζει να παρατήσει τη σχολή πεπεισμένη ότι δεν πρόκειται να την αντιμετωπίσει κανείς σοβαρά.
Με στην ενθάρρυνση της απαιτητικής καθηγήτριας Stromwell (Ηolland Taylor), η Elle επιστρέφει δυναμικά στο δικαστήριο. Εκεί η Brooke απολύει τον Callahan και προσλαμβάνει στη θέση του την Elle. Χάρη στις γνώσεις της περί αισθητικής η Elle αποδεικνύει την ενοχή της κόρης του θύματος (Linda Cardellini) και η Brooke αθωώνεται. Μετά τη δίκη ο Warner ζητά στην Elle να τα ξαναβρούν μιας και πλέον τη βλέπει ως ισάξιά του, αλλά εκείνη τον απορρίπτει.
Δύο χρόνια μετά, η Elle δίνει τον λόγο αποχαιρετισμού της τελετής αποφοίτησης και έχει προσληφθεί σε μια από τις κορυφαίες νομικές εταιρίες της Βοστόνης. Είναι πλέον κολλητή φίλη με τη Vivian, η οποία διέλυσε τον αρραβώνα της με τον Warner. Η Paulette παντρεύτηκε και είναι έγκυος. O Emmett έχει δική του δικηγορική εταιρεία. Τέλος είναι σε σχέση με την Elle και σκοπεύει να της κάνει πρόταση γάμου.
Σχολιασμός – Σκέψεις
Η αρχή της ταινίας, μας δίνει ήδη πολλά στοιχεία για την πρωταγωνίστριάς μας: ζει σε έναν ροζ κοσμό, με ακριβά ρούχα, αγόρια που θαυμάζουν την εμφάνισή της και το κυριότερο, γυναικεία αλληλοϋποστήριξη. Στο Harvard όμως, ένα εν γένει ανταγωνιστικό περιβάλλον, η αμοιβαία υποστήριξη και αλληλεγγύη μεταξύ γυναικών δεν ενθαρρύνεται, όπως για παράδειγμα, στην αδελφότητα της Elle. Βλέπουμε πώς μέσα σε συγκεκριμένα περιβάλλοντα με έντονο το στοιχείο της πατριαρχίας, οι γυναίκες ανταγωνίζονται για τις περιορισμένες θέσεις που υπάρχουν.
Elle vs Vivian
Ο ανταγωνισμός, στην ταινία παρουσιάζεται μέσα από τη σύγκριση μεταξύ Elle και Vivian. Η μεταξύ τους σύγκριση παραπέμπει στο χρόνιο δίλημμα «Μελαχρινές ή Ξανθές;». Από τη μια η μελαχρινή είναι σοβαρή, έξυπνη και σεμνή. Είναι σεξουαλικά πιο συντηρητική και αυτό εκφράζεται και μέσα από την ένδυσή της. Από την άλλη, η ξανθιά έχει τη φήμη της πιο ανέμελης, απελευθερωμένης αλλά και αφελούς γυναίκας. Ο Warner όταν χωρίζει την Elle κάνει μνεία σε αυτό το δίπολο («I need to marry a Jackie. Not a Marilyn»).
Η αρχική εντύπωση μας για την Vivian ως συντηρητική, χλωμή και ψυχρή τη θέτει σε πλήρη αντίθεση με την πρόσχαρη και ζεστή προσωπικότητα της Elle. Παρατηρούμε βέβαια ότι στην πορεία ο χαρακτήρας της Vivian είναι εξίσου πολυεπίπεδος με αυτόν της Elle. Οι δύο γυναίκες ξεπερνούν τον ανταγωνισμό για την καρδιά του Warner, μιας και αναγνωρίζουν ότι δεν πρόκεται για το κελεπούρι που έμοιαζε και αναπτύσουν μια αληθινή φιλία. Η Vivian και η Elle περιορίζονται εξίσου από τους στερεοτυπικούς χαρακτηρισμούς που τους επιβάλλονται από την κοινωνία. Η Elle επιθυμεί να αναγνωρίζονται τα κατορθώματά της εκτός της εξωτερικής της εμφάνισης. Η Vivian νιώθει περιορισμένη στο ρόλο της υπάκουης βοηθού και μελλοντικής συζύγου, ειδικά όταν βλέπει ότι ο Warner χωρίς να έχει προσπαθεί έχει όλα όσα εκείνη κόπιασε για να πετύχει.
Φεμινισμός στα 00’s
Το Legally Blonde διαφέρει από πολλές ταινίες της εποχής όπου οι υπερθηλυκοί χαρακτήρες ήταν πάντα σε ρόλο ανταγωνιστή/κακού. Αυτό το αρχέτυπο, της περιποιημένης υπερθηλυκής γυναίκας που ενδιαφέρεται μόνο για την εμφάνισή της και ρηχά, στερεοτυπικά γυναικεία ενδιαφέροντα. Το συγκεκριμένο meta-narrative, δηλαδή το κοινωνικό σχόλιο μιας ταινίας, ήταν αρκετά διαδεδομένο κατά τις δεκαετίες 90ς – 00ς.
Εκείνη την εποχή πρωταγωνίστριες των ταινιών συχνότερα ανήκαν στην κατηγορία του ατίθασου, επαναστατικού αγοροκόριτσου. Το φαινόμενο «κορίτσι όχι σαν τα άλλα» (not-like-other-girls girl). Συνέπεια αυτού του φαινομένου ήταν η δαιμονοποίηση και ταυτόχρονη υποτίμηση όλων των «γυναικείων» ενδιαφερόντων. Ταυτόχρονα, τα «ανδρικά» ενδιαφέροντα – μέσα σε αυτά περιλαμβάνονται και οι ακαδημαϊκές σπουδές – εξυψώνονται ως πιο αξιόλογα και χρήσιμα για την κοινωνία. Οι γυναίκες οφείλουν να είναι περιποιημένες στο χώρο εργασίας διότι αυτό είναι το ευρέως αποδεκτό, ταυτόχρονα οφείλουν να μην είναι επιφανειακές. Η προσοχή στην εμφάνιση μιας γυναίκας είναι αναμενόμενη αλλά όχι η επιθυμία της να έχει προσεγμένη εμφάνιση. Η επιθυμία μαρτυρά τη δυνατότητά της να επιλέξει για τον εαυτό της και να αυτοπροσδιοριστεί.
Πώς πήρε εκδίκηση η Elle;
Τέλος, πρέπει να σταθούμε στο γεγονός ότι η πρωταγωνίστρια δεν αλλάζει ριζικά όσο βρίσκεται στη νομική. Ωστόσο, επηρεάζεται από τον ακαδημαϊκό κόσμο, διευρύνει τους ορίζοντές της και ωθεί τον εαυτό της σε πεδία και καταστάσεις που δεν είχε φανταστεί. Τι αλλάζει λοιπόν; Στην ουσία αλλάζει το πώς την αντιμετωπίζουν οι τριγύρω της. Οι συμμαθητές της στη σχολή αντιλαμβάνονται ότι η Elle, ενώ επιβεβαιώνει κάποια στερεότυπα για τις ξανθιές, παράλληλα είναι έξυπνη και οι «επιφανειακές» πλευρές του χαρακτήρα της είναι καθοριστικές για την εκδίκαση της υπόθεσης που έχουν αναλάβει.
H Elle παραμένει ο εαυτός της αλλάζοντας για το καλό του εαυτού της και μόνο. Οι σπουδές της επιτρέπουν να επανεξετάσει τις προσδοκίες της για τη ζωή της, αλλά δεν κατακρίνει όσους δεν αναζητούν την ανώτατη εκπαίδευση. Δεν ξεχνά της φίλες της από την αδελφότητά της γιατί για την ίδια, το Harvard δεν είναι η απόδειξη του status που είναι για παράδειγμα για τον Warner. Δεν κοιτά αφ’υψηλού το παρελθόν της επειδή πλέον βρίσκεται σε μία αξιοζήλευτη θέση. Αυτή είναι η ουσία της εκδίκησής της. Παραμένει μία καλή φίλη, δεν «σκληραίνει» η ίδια από τις αντίξοες συνθήκες, αλλά «μαλακώνει» όσους έρχονται σε επαφή με εκείνη ώστε μαζί να αλλάξουν τις συνθήκες.
Δείτε το trailer της ταινίας εδώ:
