Ναι, αν σήμερα γυριζόταν μια ταινία με εφήβους να σφάζονται σε μια καλύβα στο δάσος ίσως να ήταν το απόλυτο κλισέ. Όλο αυτό το είδος όμως άρχισε (και μάλλον κορυφώθηκε) με την τριλογία Evil Dead. Τα τρία αυτά καλτ δημιουργήματα του Sam Raimi όμως (επίσης γνωστός για την αρχική τριλογία Spiderman) είναι κάτι παραπάνω από φτηνό σπλάτερ τρόμου: είναι ταινίες που δείχνουν μια ιδιοφυέστατη κινηματογραφική σκέψη, που σφραγίζεται από μια δεξιοτεχνικά κινούμενη κάμερα και από μια ιδιαίτερα αυτοσαρκαστική διάθεση.
Παρόλο που έχει γυριστεί remake και σχετική σειρά, αυτό το άρθρο επικεντρώνεται στα κλασικά Evil Dead του Sam Raimi.
Ας δούμε μία-μία τις ταινίες της τριλογίας, προσπαθώντας να αποφύγουμε όσο το δυνατόν γίνεται τα spoilers.
Evil Dead (1981)
70% τρόμος, 30% χιούμορ
Μια παρέα πέντε εφήβων μεταβαίνει για διακοπές σε μια απομονωμένη καλύβα στο δάσος. Σύντομα βρίσκουν ένα μαγνητόφωνο με την ηχογράφηση ενός αρχαιολόγου, ο οποίος ισχυρίζεται πως το μέρος είναι δαιμονισμένο. Αφού απαγγέλλει ένα ξόρκι τότε τα δαιμονικά πνεύματα αφυπνίζονται ξανά και καταλαμβάνουν τόσο το δάσος, όσο και τα μέλη της παρέας. Ο Ash – κεντρικός ήρωας της τριλογίας και σημαντικότερος ρόλος του Bruce Cambell- προσπαθεί να μην τρελαθεί και να νικήσει τις δυνάμεις του κακού.
Μια “δαιμονισμένη” κάμερα, που κυριολεκτικά με την κίνησή της παριστάνει τα δαιμονικά πνεύματα, καταπληκτικές one-liner ατάκες, ανορθόδοξες γωνίες λήψης (πχ η κάμερα κάνει ένα κύκλο πάνω από το κεφάλι του Ash), έξυπνα δουλεμένα jump scares, ελαφρώς εξπρεσιονιστικό σκηνικό,κιλά αίματος, όλα εμπλουτισμένα με μια χιουμοριστική καλτ ματιά, μας δίνουν μια απολύτως πρωτότυπη ταινία που μαρτυρά την σκηνοθετική μαεστρία του Sam Raimi. Σημείωση: οι σκηνές με την μάγισσα κλεισμένη στο κελάρι φέρνουν ανατριχίλα.
Evil Dead 2: Dead by Dawn (1987)
50% τρόμος, 50% χιούμορ
Ο Ash πάει διακοπές με την κοπέλα του σε μια απομονωμένη καλύβα στο δάσος. Πάλι παίζει καταλάθος μια κασέτα με το ξόρκι του αρχαιολόγου (αμάν ρε Ash!) και ξυπνάει δαιμονικά πνεύματα που καταλαμβάνουν την κοπέλα του. Την αποκεφαλίζει και μετά ακολουθεί ένα διάστημα παράνοιας, στο οποίο κόβει το χέρι του από τον καρπό και πάνω για να μην δαιμονιστεί. Ταυτόχρονα, έρχεται και η κόρη του αρχαιολόγου και άλλα 3 άτομα που την συνοδεύουν. Μαζί θα πολεμήσουν τους νεκρούς, με τον Ash να βάζει ένα ηλεκτρικό πριόνι στη θέση του χεριού του (γιατί όχι;).
Για πολλούς καλύτερο από το πρώτο,το Evil Dead 2 είναι γεμάτο χιουμοριστικές στιγμές (το κομμένο χέρι του Ash να τον κυνηγάει πχ), εφέ με μέικ-απ και stop-motion και έναν Bruce Cambell να πετάει τις macho ατάκες την μία μετά την άλλη (“let’s head down into that cellar and carve ourselves a witch”) και να βάφει κόκκινα τα καφέ ξύλα της καλύβας. Για άλλη μια φορά εξαιρετική δουλειά στην κάμερα, που ακούραστη και φρενιτιώδης φτιάχνει μια συνεχή ένταση και σχολιάζει κάθε γραμμή του σεναρίου με έναν κινηματογραφικά ευφυέστατο τρόπο.
Army of Darkness (1992)
15% τρόμος, 85% χιούμορ
Στο τρίτο και τελευταίο μέρος του franchise ο Ash μέσω μαγικών δυνάμεων βρίσκεται στον Μεσαίωνα και αφού σκοτώσει έναν ζωντανό νεκρό (παλιά μου τέχνη κόσκινο) αναγορεύεται ήρωας. Σύντομα αρχίζει και ψάχνει το necronomicon, το βιβλίο των νεκρών, το οποίο μπορεί να τον γυρίσει πίσω στην εποχή του. Αφού πολεμήσει με ζωντανούς νεκρούς και με μινιατούρες του εαυτού του (ναι καλά διαβάσατε), βρίσκει το necronomicon και καταλάθος ξυπνά πάλι έναν στρατό από νεκρούς (αμάν ρε Ash!). Μαζί με τους κατοίκους καλείται να προστατεύσει την πόλη από τις δαιμονικές δυνάμεις.
Δοσμένος σχεδόν ολοκληρωτικά στο κωμικό στοιχείο, ο Sam Raimi μας δίνει μια απολύτως απολαυστική ταινία, που ξεφεύγει από τον κλειστοφοβικό τρόμο των προηγούμενων δύο. Και ναι, πάλι ο Bruce Cambell δεν σταματά να πετά ατάκες ενώ σφαγιάζει τους νεκρούς.
Ένας Γενικός Απολογισμός
Γιατί λοιπόν τα Evil Dead είναι αριστουργήματα;
Πρώτον, γιατί άρχισαν ένα ολόκληρο είδος, το σκότωμα-σε-καλύβα-, και γιατί πριν από τον Tarantino και τον Rodriguez άρχισαν όλο αυτό το μακελειό που τινάζει τον πήχη του καλτ στα ύψη. Τα Evil Dead δεν είναι απλά καλτ, είναι ο ορισμός του καλτ.
Δεύτερον, γιατί -όπως είπαμε- ο Sam Raimi χειρίζεται αριστοτεχνικά την κάμερα, η οποία και η ίδια γίνεται ένας χαρακτήρας στην ταινία, αποκτά τη δική της υπόσταση. Βλέπουμε την κάμερα να κινείται ταχύτατα μέσα στο δάσος αποφεύγοντας δέντρα, να στριφογυρίζει γύρω από τον Ash, να επιχειρεί ανορθόδοξα κοντρ-πλονζέ πλάνα και τέλος (όπως και στο Repulsion του Polanski) να κινηματογραφεί περίτεχνα τον περιορισμένο χώρο και να τον μετατρέπει σε ένα πλεονέκτημα, όσον αφορά την πλοκή και την αισθητική. Όποιος έχει αποπειραθεί να τραβήξει ένα κινούμενο πλάνο (έστω και 5 δευτερολέπτων) ξέρει πόσο δύσκολο είναι κάτι τέτοιο.
Τρίτον, τα Evil Dead κερδίζουν πολλά από το χιούμορ τους και πιο συγκεκριμένα από την ικανότητά τους για αυτοσαρκασμό. Οι macho ατάκες του Ash, ακέφαλα πτώματα που χορεύουν, κομμένα χέρια που κινούνται, η ταχύτητα με την οποία διαδραματίζονται τα γεγονότα, όλα βάζουν τον θεατή σε μια κατάσταση μεταξύ τρόμου και γέλιου, μη ξέροντας τι από τα δύο να επιλέξει ή ποιο από τα δύο είναι κατάλληλη αντίδραση. Τέλος, η τριλογία Evil Dead μας δείχνει κάτι σημαντικό: πως η σοβαρότητα δεν είναι αναγκαία για να κάνεις μεγάλη τέχνη, αντίθετα, μπορεί να αποτελεί και εμπόδιο. Ο Sam Raimi έχει αγκαλιάσει ένα γόνιμο είδος σοβαρότητας: την σοβαρότητα του να μην παίρνεις στα σοβαρά τον εαυτό σου. Έτσι θα χαρακτήριζα και τα ιδιοφυή Evil Dead.
Ή όπως λέει και ο Jack Black στην παρακάτω εικόνα:
Όλα τα trailer της τριλογίας σε ένα βίντεο:
