Ο έφηβος Perhan μένει με την αγαπημένη του γιαγιά, Khatidza, την μικρή του αδερφή, Danira και τον ξοφλημένο του θείο, τον Merdzan σε μια μικρή κοινότητα τσιγγάνων. Το σπιτικό τους, ενώ εκ πρώτης όψεως δεν διαφέρει σε πολλά από ένα τυπικό του περίγυρού του, έχει κάτι που οι άλλοι δεν έχουν. Την μαγεία. Ένα είδος μαγείας που θέλει τους «αιχμαλώτους» της με ελπίδα και όνειρα για μια καλύτερη ζωή. Η Khatidza παλεύοντας με νύχια και με δόντια να μεγαλώσει τον Perhan και την Danira κόντρα στην κοινότυπη ζωή της κάστας τους, επιβεβαιώνει καθημερινά στον λατρεμένο της εγγονό ότι είναι διαφορετικός από τους άλλους και όχι επειδή είναι «μπασταρδεμένος» αλλά επειδή η ψυχή του έχει άλλες αξίες και ιδανικά από αυτά που του επιβάλλει η μοίρα. Φαίνεται πως η Khatidza έκανε τα μάγια της και στα μυαλά των δύο της παιδιών.
Το «Time of the Gypsies» («Ο καιρός των τσιγγάνων») του 1988, η τρίτη κατά σειρά μεγάλου μήκους ταινία του Emir Kusturica, αφηγείται το αποκαρδιωτικό οδοιπορικό του νεαρού τσιγγάνου Perhan, ένα σκληρό ταξίδι που θα του αφαιρέσει το δικαίωμα μιας τρυφερής εξέλιξης της ενηλικίωσής του και θα του διδάξει την ασχήμια του κόσμου μέσα στον οποίο μεγαλώνει μακριά από τις προσωπικές του φιλοδοξίες και τα ιδεώδη, που με τόσο κόπο έχτιζε μέχρι τώρα η στοργική του γιαγιά. Ο Kusturica, τρία χρόνια μετά τον πρώτο του Χρυσό Φοίνικα για το «When Father Was Away on Business» («Ο μπαμπάς λείπει σε ταξίδι για δουλειές») του 1985, επιστρέφει πανηγυρικά στο Φεστιβάλ Καννών με ένα ντοκιμαντερίστικο road trip φαντασίας για έναν ήρωα που έρχεται αντιμέτωπος με την θλιβερή του μοίρα, διασχίζοντας ένα δύσβατο μονοπάτι που θα δοκιμάσει την ηθική του και θα διακυβεύσει την εμπιστοσύνη του. Όπως του είχε πει κάποτε η γιαγιά του: «Αν δεν εμπιστεύεσαι κανέναν, ο Θεός θα σε εγκαταλείψει». Αλλά ο Perhan, δεν εμπιστεύεται πλέον ούτε τον ίδιο του τον εαυτό.
Η ζωή στην κοινότητα κυλά κατά βάση ομαλά εκτός από τις ημέρες εκρήξεως του Merdzan, όταν σηκώνει με μπουλντόζα την σκεπή του σπιτιού ως αντίποινα που η Khatidza δεν του δίνει πίσω τα χρήματα που χρωστάει στους συμπαίκτες του στον τζόγο ή όταν μαγειρεύει το κατοικίδιο του μικρού του ανιψιού. O Perhan από την άλλη, περνά τον χρόνο του εξασκώντας τα μαγικά που του έμαθε η Khatidza καθώς και τις τηλεπαθητικές του ικανότητες, νοστιμεύοντας έτσι λίγο την, γεμάτη εκπλήξεις, καθημερινότητά του. Μια μέρα, γνωρίζει την γοητευτική Azra, μια νεαρή κοπέλα στην οποία υπόσχεται γάμο. Όμως, η οικογένειά της τον απορρίπτει για τα μηδαμινά που έχει να προσφέρει στην πολύτιμή τους κόρη, πράγμα που αντί να τον απομακρύνει, αντιθέτως τον πεισμώνει ολοένα και πιο πολύ. Ωστόσο, στον ήδη ανώμαλο δρόμο του, έρχεται γρήγορα να προστεθεί ένα ακόμη μεγάλο εμπόδιο και εν προκειμένω… λακκούβα, από την οποία μάλιστα φημολογείται πως λίγοι είναι αυτοί που κατάφεραν να βγουν. Η μικρότερη αδερφή του, Danira, σφαδάζει από τον πόνο μιας αρρώστιας που την ταλανίζει και η Khatidza έρχεται στην εξαιρετικά δύσκολη θέση να εμπιστευτεί τον Ahmed, έναν μαφιόζο που πέφτει στην ανάγκη των εντυπωσιακών θεραπευτικών της ικανοτήτων, που καταφέρνουν να σώσουν τον άρρωστο γιο του. Ως αντάλλαγμα, η Khatidza του ζητά να μεταφέρει την εγγονή της σε ένα καλό νοσοκομείο στην Λιουμπλιάνα όπου θα μπορέσει να θεραπευτεί. Άλλωστε δεν της μένει τίποτα άλλο από το να εμπιστευτεί…
Μαζί τους ταξιδεύει και ο Perhan, με σκοπό εκτός από το να μείνει στο πλευρό της αδερφής του που τον έχει ανάγκη, να βρει μια καλή δουλειά και να έχει την δυνατότητα γυρνώντας πίσω να παρέχει στην μέλλουσα σύζυγό του ό,τι περνάει από το χέρι του. Εδώ ξεκινά και η δική του διαδρομή προς την ολική και δίχως γυρισμό εγκατάλειψη της πίστης του, καθότι ο Ahmed δεν δύναται να τάξει στον Perhan χρήματα και δόξα δίχως παρανομία. Έτσι κι αλλιώς, τι επάγγελμα θα μπορούσε να κάνει ένα παιδί σαν τον Perhan; Η ζωή του πια, περικλείεται από πορνεία και κλοπές, κάνοντας την προηγούμενή του να φαντάζει παράδεισος, αφού τώρα κόντεψε να κοιτάξει κατάματα την κόλαση. Αφήνοντας πίσω του την Danira, ταξιδεύει προς την Ιταλία και οδηγούμενος από το ένστικτο της επιβίωσης κινδυνεύει να επιστρέψει στο σπίτι του ολοκληρωτικά αλλαγμένος. Ή θα γίνει ο χείριστος των χείριστων ή θα παραμείνει ο καλύτερος των «κακών», που μέχρι πρότινος δεν είχε κάτι δελεαστικό να του προσφέρει.
Συνδυάζοντας το χιούμορ του με την απόλυτη τραγικότητα και το μηδενιστικό δράμα με την σαγηνευτική ομορφιά του παραφυσικού, ο Kusturica συναρμολογεί μια φαινομενικά απλή ιστορία, ειπωμένη με τον συνήθη λυρικό του τρόπο, με τα αριστουργηματικά οράματα του Perhan να αποτελούν την μετάβαση από την σαθρή πραγματικότητά του στην ελπίδα, που του προσφέρει παρά μόνο η βαθύτατα καλλιεργημένη φύση του. Πλάι στην οραματική σκηνοθεσία του, στέκεται ο θεαματικός μουσικός θρύλος, Goran Bregović, με ένα theme που θα μείνει έκτοτε ανεξίτηλο στην μουσική ιστορία του κινηματογράφου, όπως επίσης και ο πιστός του αδικοχαμένος, Βόσνιος πρωταγωνιστής, Davor Dujmović, με ένα εξίσου ποιητικό, υποκριτικό ρεσιτάλ. Δέκα χρόνια αργότερα, ο ηθοποιός δίνει τέλος στην ζωή του λίγα χρόνια μετά από την τελευταία του συνεργασία με τον Kusturica στην ταινία «Underground», επιβαρύνοντας με τον θρήνο της ξαφνικής του απώλειας εκ νέου τον θρύλο του Perhan και της σπαρακτικής του ιστορίας, «ξεριζώνοντας» την καρδιά των θεατών που ήλπιζαν σε μια πιο λυτρωτική κατάληξη για τον χαρακτήρα.
Δείτε το trailer της ταινίας «Time of the Gypsies» του Emir Kusturica εδώ:
