Η φύση προειδοποιεί, ακούει κανείς;
Κύμα καύσωνα στην Ιβηρική Χερσόνησο, πρωτοφανής υψηλές θερμοκρασίες σε Ιαπωνία και Καναδά με δεκάδες νεκρούς. Θανατηφόροι τυφώνες σε ΗΠΑ και Φιλιππίνες, ιδιαίτερα υψηλής εντάσεως άνεμοι με ασυνήθιστη πορεία στην ανατολική Αττική και την τραγική κατάληξη που όλοι γνωρίζουμε (κατόπιν ανθρώπινης παρέμβασης βεβαίως). Ξαφνικές πλημμύρες που σαρώνουν τα πάντα στο πέρασμα τους και ένα ελληνικό καλοκαίρι που ξεκίνησε αργά. Πρόκειται μόνο για ένα δείγμα φυσικών φαινομένων που έλαβαν χώρα μέσα στο έτος που διανύουμε οδηγώντας τις περισσότερες φορές σε ολέθρια αποτελέσματα. Στα ολέθρια αποτελέσματα συγκαταλέγονται ανθρώπινες απώλειες, χαμένες περιουσίες αλλά και τεράστια καταστροφή φυσικού πλούτου. Η φύση προειδοποιεί, ακούει κανείς; φύση;
Πρόκειται για μια σειρά τυχαίων γεγονότων ή ένα διόλου διακριτικό καμπανάκι εκ μέρους της φύσης απέναντι στην ολοένα και πιο επιβαρυντική ανθρώπινη παρουσία; Πολλές οι “συμπτώσεις” για να κατηγορήσουμε την τύχη ως υπεύθυνη των όσων βιώνουμε τη σήμερον ημέρα. Δε χρειάζεται να είναι κανείς περιβαλλοντολόγος ή διδάκτωρ φυσικών επιστημών για να καταλάβει πως η κλιματική αλλαγή δεν είναι πλέον ένα μελλοντικό ανησυχητικό σενάριο αλλά μια πραγματικότητα που βιώνουμε ήδη και η οποία επηρεάζει ποικιλοτρόπως το σύνολο του πλανήτη. Αρκεί μια ματιά στην επικαιρότητα προκειμένου να πειστεί κανείς ή απλώς να σκεφτεί πως κάποτε υπήρχαν πράγματι τέσσερις διαφορετικές εποχές έστω και υποτυπωδώς οριοθετημένες στους δώδεκα μήνες του ημερολογιακού έτους. Συμβαίνει και σήμερα το ίδιο;
Σύμφωνα με τους ειδικούς, η κατάσταση παραμένει αναστρέψιμη. Το μεγαλύτερο μερίδιο ευθύνης για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής οφείλουν να επωμιστούν κυβερνήσεις και βιομηχανικές μονάδες, που μέχρι πριν μερικές δεκαετίες δε δίσταζαν να θυσιάζουν τα πάντα στο βωμό του καταναλωτισμού και του κέρδους. Το οικολογικό αποτύπωμα των τελευταίων είναι αναμφισβήτητα τεράστιο καθώς ευθύνονται για την κατασπατάληση φυσικών πόρων και τη συνεπακόλουθη ρύπανση του υδροφόρου ορίζοντα και της ατμόσφαιρας.
Τα τελευταία χρόνια γίνονται ουσιαστικές προσπάθειες από κρατικούς φορείς και επιχειρήσεις με στόχο την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής. Κάθε εταιρία που στοχεύει στη δημιουργία ενός αξιοσέβαστου brand διαθέτει πρόγραμμα εταιρικής κοινωνικής ευθύνης με δράσεις που ωφελούν την κοινωνία και βελτιώνουν παράλληλα τη δημόσια εικόνα της στο κοινό. Από την άλλη μεριά, υπάρχει βέβαια ο Ντόναλντ Τραμπ καθώς και ουκ ολίγοι ομοϊδεάτες δεν πιστεύουν στην υπερθέρμανση του πλανήτη και θεωρούν την κλιματική αλλαγή συνωμοσία των Κινέζων έτσι ώστε να πληγεί η ανταγωνιστικότητα των ΗΠΑ(!).
Πέρα, ωστόσο, από τις αποτυχημένες και μη παρεμβάσεις των ισχυρών αυτού του κόσμου, δεν είναι λίγα αυτά που μπορεί να κάνει ο κάθε πολίτης ατομικά ώστε να προστατεύσει το -υπό διευρυμένη έννοια- σπίτι του. Τι πιο απλό και αυτονόητο από το να αποφεύγει να πετά τα σκουπίδια του κάτω, οπουδήποτε και αν είναι αυτό το κάτω όπως η άσφαλτος, το δάσος ή η άμμος. Ποιος δεν έχει πετύχει συμπολίτη να ξεφορτώνεται με απάθεια το όποιο σκουπίδι τον “επιβαρύνει” ακόμη και αν υπάρχει κάδος λίγα μέτρα παρακάτω; Ποιος δεν έχει δει πλαστικό μπουκάλι πεταμένο σε μια δασώδη περιοχή ή γόπες τσιγάρων χωμένες στην άμμο; Και η συνήθεια αυτή δε γνωρίζει διακρίσεις καθώς μπορεί να προέρχεται από άνδρα, γυναίκα, ηλικιωμένο, έφηβο, Έλληνα ή αλλοδαπό αμφιβόλου προελεύσεως και καταγωγής (για να μη θίξω άδικα συγκεκριμένες πληθυσμιακές ομάδες). Πρόκειται για μία συμπεριφορά που θα έπρεπε να στηλιτεύεται δημοσίως τη στιγμή που λαμβάνει χώρα ή να συνοδεύεται ακόμη και από επιβολή προστίμου -φανταστείτε έσοδα στο κράτος- εφόσον η κοινή λογική και ο σεβασμός δε φαίνεται να υπάρχουν στα αναγκαία για την προστασία του περιβάλλοντος επίπεδα.
Έπειτα, ερχόμαστε στο ακανθώδες ζήτημα της ανακύκλωσης. Κάθε «επίσκεψη» σε έναν αντίστοιχο κάδο είναι και μία έκπληξη αφού δεν ξέρεις ποτέ τι μπορείς να βρεις μέσα σε αυτόν. Κατά καιρούς έχω εντοπίσει κλαδιά, υφάσματα, ρούχα, τσάντες, φελιζόλ, χρησιμοποιημένα κουτιά από πίτσες ή κρέπες και πολλά άλλα που η μνήμη μου αδυνατεί να συγκρατήσει και τα οποία έχουν ένα κοινό χαρακτηριστικό: ΔΕΝ ΑΝΑΚΥΚΛΩΝΟΝΤΑΙ! Το μόνο που επιτυγχάνουν είναι να δυσκολεύουν το στάδιο της διαλογής και, στην περίπτωση βρώμικων συσκευασιών, να λερώνουν καθαρά ανακυκλώσιμα υλικά του ίδιου κάδου με αποτέλεσμα να αχρηστεύονται. Αποκορύφωμα δε ακατάλληλης ανακύκλωσης είναι η σχεδόν εγκληματική απόρριψη σπασμένων γυαλιών που αυξάνει τον κίνδυνο τραυματισμού των εργαζομένων που κάνουν τη διαλογή με τα χέρια. Είναι πολλές οι προϋποθέσεις της σωστής ανακύκλωσης, και εγώ εξακολουθώ να «εκπαιδεύομαι» στο συγκεκριμένο ζήτημα μαθαίνοντας συνεχώς κάτι καινούργιο. Πρόκειται όμως για απλές οδηγίες που μπορείς να αφομοιώσεις από το πρώτο άκουσμα, αρκεί να υπάρχει ένα πρόθυμο αυτί.
Και η λίστα των απλών καθημερινών συνηθειών που μπορούν να κάνουν τη διαφορά δεν εξαντλείται εδώ. Πόσοι αφαιρούν το φορτιστή από την πρίζα μετά τη φόρτιση του κινητού ή του τάμπλετ τους; Πόσοι αφήνουν τις προαναφερόμενες συσκευές στην πρίζα καθ’ όλη τη διάρκεια της νύχτας υπερβαίνοντας κατά πολύ τον απαιτούμενο χρόνο φόρτισης; Πόσοι θεωρούν κλειστή ενώ συνεχίζει να καταναλώνει ενέργεια μια ηλεκτρική ή ηλεκτρονική συσκευή σε κατάσταση αναμονής; Pόσοι δίνουν σημασία στα αναμμένα φώτα του σπιτιού σε στιγμές που δεν εξυπηρετούν σε κάτι; Και ας μην ξεχνάμε όλες εκείνες τις φορές που ο κάδος του πλυντηρίου ήταν μισογεμάτος αλλά παρόλα αυτά χρειαζόμασταν άμεσα τα συγκεκριμένα άπλυτα ρούχα ή τη συχνή επιστράτευση του στεγνωτηρίου ως τακτική διευκόλυνσης έναντι του παραδοσιακού απλώματος. Μπορεί, η-σε επίπεδο ενός νοικοκυριού- εξοικονόμηση ενέργειας και χρημάτων από μια πιο προσεκτική διαχείριση των παραπάνω να είναι πράγματι αμελητέα, αλλά σε επίπεδο εκατομμυρίων νοικοκυριών τα οφέλη για το περιβάλλον θα ήταν σημαντικά.
Αυτά ήταν κάποια ενδεικτικά παραδείγματα καθημερινών συνηθειών που μπορούν εύκολα να τροποποιηθούν χωρίς να δυσκολέψουν ιδιαίτερα τη ζωή μας στη φύση. Στόχος της παρούσας προσέγγισης δεν είναι η ηθικολογία ούτε και η εκτόξευση κατηγοριών απέναντι στην αδιάφορη κοινωνία του σήμερα, αν και ο ωχαδερφισμός απέναντι στην κλιματική αλλαγή είναι υπαρκτός. Επίσης, δεν επιχειρήθηκε σε καμία περίπτωση μια επιστημονική προσέγγιση του θέματος καθώς αυτό αποτελεί καθήκον όσων ανήκουν στα σχετικά επιστημονικά πεδία και δεν είμαι ένας από αυτούς. Είμαι, όμως, ένας άνθρωπος που παρατηρεί τι συμβαίνει γύρω του σε σχέση με το περιβάλλον, που φροντίζει να ενημερώνεται σε περίπτωση που πέσει ένα σχετικό άρθρο στην αντίληψή του, που θέλει να απολαμβάνει καθαρές ακτές, καταπράσινα δάση και ό,τι καλό έχει να προσφέρει η κάθε εποχή του χρόνου.
Ακόμη, είμαι ένας άνθρωπος που νιώθει την ανάγκη να εκφράσει σκέψεις που βασίζονται στην κοινή λογική. Σκέψεις που συνδέονται με θεωρητικά αυτονόητες συμπεριφορές καθοδηγούμενες από την κοινωνική συνείδηση, το σεβασμό στον πλανήτη που μας φιλοξενεί προσωρινά αλλά και το συμπολίτη. Δυστυχώς, όμως, αποδεικνύεται εμπράκτως πως τίποτα δεν είναι αυτονόητο σήμερα απογυμνώνοντας μέσα από ένα πιο οικολογικό -στην προκειμένη περίπτωση- πρίσμα, τα σαθρά θεμέλια της παιδείας που καλλιεργείται στα μέλη της ελληνικής -και όχι μόνο- κοινωνίας.
Και στο μεταξύ, η ορχήστρα-φύση συνεχίζει να παίζει τη μελωδία των απροσδόκητα ακραίων φυσικών φαινομένων!
