Είναι γνωστό ότι η χλωρίδα του Ολύμπου είναι εξαιρετικά πλούσια περιλαμβάνοντας πάρα πολλά είδη φυτών κάποια από αυτά μπορούν να χαρακτηριστούν ως ενδημικά. Ο αριθμός των μέχρι σήμερα γνωστών φυτικών ειδών από την περιοχή του Ολύμπου, ανέρχεται σε περίπου 1700, τα οποία αντιπροσωπεύουν το 25% της ελληνικής χλωρίδας. Από αυτά τα 26 είναι τοπικά ενδημικά είδη του Ολύμπου. Θα πρέπει να αναφέρουμε ότι ενδημικό ονομάζεται ένα είδος, είτε του ζωικού βασιλείου είτε του φυτικού, που ζει σε έναν οριοθετημένο γεωγραφικό χώρο (έχει δημιουργηθεί και εξελιχθεί σε εκείνον τον χώρο). Εκτός από εξελιγμένα είδη φυτών υπάρχουν ακόμα στον Όλυμπο και κατώτερα είδη του φυτικού βασιλείου, δηλαδή βρυόφυτα και τα θαλλόφυτα (λειχήνες) κ.ά.
Οι έρευνες στη χλωρίδα του Ολύμπου
Η έρευνα των φυτών του Ολύμπου άρχισε στις αρχές του 19ου αιώνα από πολλούς βοτανολόγους- ερευνητές. Πρώτος ερευνητής θεωρείται ο Γάλλος Ρ.Aucher – ΕΙοy που το 1836 επισκέφθηκε τον Όλυμπο και τον Άθω και συνέλεξε διάφορα φυτά. Αργότερα, το 1851, μελέτησε τη χλωρίδα του Ολύμπου ο Γερμανός βοτανολόγος και επιμελητής του Βοτανικού Κήπου Αθηνών Τh. Heldreich, ο οποίος ανακάλυψε και τα πρώτα τοπικά ενδημικά φυτά.
Ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών Θ. Ορφανίδης επισκέφθηκε το βουνό το 1857 και το 1862 και ήταν ο πρώτος Έλληνας βοτανολόγος που ασχολήθηκε με τη χλωρίδα του Ολύμπου.
Σήμερα έρευνες συνεχίζονται από διάφορα πανεπιστήμια της Ελλάδας και μελετούν τα φυτά κυρίως για τις φαρμακευτικές τους ιδιότητες.

Jankaea heldreichii
Το Jankaea heldreichii, είναι ένας μοναδικός θησαυρός της φύσης στα βράχια του Ολύμπου καθώς δεν βρίσκεται πουθενά αλλού στον κόσμο. Το Jankaea αποτελεί απομεινάρι της Τριτογενούς περιόδου των παγετώνων. Το όνομα του μονοτυπικού αυτού είδους(μοναδικός είδος στο γένος του) δόθηκε προς τιμήν του αυστριακού βοτανικού Victor Janka. Το πιο σημαντικό για αυτό το φυτό είναι ότι είναι στενοενδημικό του Όλυμπου, αυτό σημαίνει ότι υπάρχει μόνο εκεί και πουθενά αλλού στον κόσμο. O πληθυσμός του “γιάνκεα” είναι σε πολύ καλή κατάσταση διατήρησης, γεγονός που οφείλεται κυρίως στην προστασία και χωρίς επεμβάσεις διαχείριση των ενδιαιτημάτων του.
Τα φύλλα του Jankaea heldreichii είναι απλά, σχηματίζουν μια ροζέτα στη βάση του φυτού και καλύπτονται από χοντρές, μακριές και απαλές τρίχες. Αναπτύσσεται κυρίως σε σκιερές σχισμές ασβεστολιθικών πετρωμάτων, προτιμώντας υψόμετρα μεταξύ 400 και 1400 μέτρων.
Τα υπόλοιπα ενδημικά φυτά του Ολύμπου φαίνονται και στον παρακάτω πίνακα:
Kεράστιο του Θεόφραστου | Cerastium theophrasti |
Βιόλα του Ολύμπου | Viola striis-notara |
Γιαγκαία του Χελντραϊχ | Jankaea heldreichii |
Ποτεντίλλα των Θεών | Potentilla deorum |
Καμπανούλα η ορειάδος | Campanula oreadum |
Σιλήνη η ολιγανθής | Silene aligantha |
Σιλήνη του Διονυσίου | Silene dionysii |
Ερύσιμο το Ολύμπιο | Erysimum olympicum |
Αουμπριέτα η Θεσσαλική | Aubrieta thesala |
Άλυσο το Χαντέλιο | Alyssum handelii |
Κοϊκνυα του χιονιού | Coincya nivalis |
Γενίστα του Σακελλαριάδη | Genistasakellariadis |
Κάρο του Αντάμοβιτς | Carum adamovicii |
Λιγουστικό το ολύμπιο | Ligusticum olympicum |
Βερονίκη η Θεσσαλική | Veronica thessalica |
Μελάμπυρο το βλεφαριδωτό | Melempyrum ciliatum |
Ασπέρουλα η βρυόμορφη | Asperula muscosa |
Αχίλλειος η αμβροσιακή | Achilleo ambrosiaca |
Κενταύρια η μεταβατική | Centayrea transiens |
Κενταύρια η ασυμπλήρωτη | Centaurea incopleta |
Κενταύρια του Λιτοχώρου | Centaurea litochorea |
Φεστούκα του Ολύμπου | Festuca olympica |
Πόα η θεσσαλική | Poa thessala |
Βιόλα η ψευδρογραική | Viola pseudograeca |
Κενταύρια το ηλιοτρόπιο | Centaurea solstitialis |
Υποείδος ερυθράκανθος | Spp. Erythracantha |
Πηγή: www.7lt laris.lar.sch.gr
Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν για το άρθρο:
- Jankaea heldreichii: ένα απομεινάρι της Τριτογενούς περιόδου των παγετώνων, στα βράχια του Ολύμπου (2021), ανακτήθηκε από www.botanologia.gr, τελευταία επίσκεψη 3/2/2022
- Χλωρίδα(2022), ανακτήθηκε από www.olympusfd.gr, τελευταία επίσκεψη 3/2/2022
- Όλυμπος Χλωρίδα (2022), ανακτήθηκε από www.7lt laris.lar.sch.gr, τελευταία επίσκεψη 3/2/2022