Θυμάστε τον θρύλο για την ζώνη της Ιππολύτης, τον έρωτά της με τον Θησέα, την εκστρατεία των Αμαζόνων στην Αθήνα και όλες τις θρυλικές αυτές ιστορίες; Οι ιστορικοί ερευνητές τείνουν να καταλήξουν πως η φυλή των αμαζόνων ήταν κάθε άλλο παρά γέννημα της μυθοπλασίας. Βέβαια, διανθίστηκε η ιστορία τους με τόσα μυθικά περιστατικά που έχουν μείνει στην αντίληψή μας ως μυθικός λαός. Ας μη ξεχνάμε όμως πως για έναν ιδιαίτερο (;) λόγο οι αρχαίες φυλετικές ιστορίες όλων των λαών ξεκινούν από μύθους.
Οι Αμαζόνες, εξαιρετικές πολεμίστριες και ιππεύτριες και εντυπωσιακές στην όψη, ήταν ένας γυναικείος αποκλειστικά λαός που είχε μια πολύ ξεχωριστή κοινωνική δομή βασισμένη στον πολεμικό τρόπο ζωής. Διακρίνεται στην κοινωνία των Αμαζόνων μια φυλετική διάκριση και υπεροχή ως προς το γυναικείο βέβαια φύλο, και ίσως η κοινωνία τους είναι μια πρώιμη μορφή πραγμάτωσης μιας θεωρίας φυλετικής ανωτερότητας που βέβαια εξυπηρετούσε την ανάγκη επιβίωσής τους. Λάτρευαν την θεά Άρτεμη, αποστρέφονταν τους άντρες και ζευγάρωναν μαζί τους μόνο για να διαιωνίσουν την φυλή τους. Τα αρσενικά βρέφη τα ακρωτηρίαζαν ή τα έδιωχναν. Θεωρούνται μαζί με τους Σκύθες, πρόγονοι της αρχαίας φυλής των Σαρματών. Τις απαρχές της φυλής των αμαζόνων δεν τις γνωρίζουμε, αλλά οι θρύλοι μας λένε ότι κατάγονταν από τον θεό του πολέμου Άρη. Γεωγραφικά τοποθετούνται σε ένα ευρύ πλαίσιο από την βορειοανατολική βαλκανική μέχρι την εσωτερική Μικρά Ασία και τον Εύξεινο Πόντο. Στον τρωικό πόλεμο οι Αμαζόνες έρχονται να πολεμήσουν στον πλευρό των Τρώων μετά τον θάνατο του Έκτορα και δεσπόζει η αρχηγός τους η Πενθεσίλεια (για την οποία υπάρχει και μια θεωρία ότι είναι η εφευρέτης του διπλού πέλεκυ) η οποία αφότου έχει σκοτώσει πάρα πολλούς Αχαιούς, μονομαχεί με –ποιον άλλο- τον Αχιλλέα. Ο Αχιλλέας, στη φοβερή αυτή σύγκρουση, σκοτώνει την μέχρι τότε ανίκητη Πενθεσίλεια. Ο Οβίδιος και ο Βιργίλιος μας μεταφέρουν μια ανθρώπινη πλευρά της μονομαχίας αυτής όπου ο Αχιλλέας την ύστατη στιγμή που βυθίζει το ξίφος στο στήθος της Πενθεσίλειας, την ερωτεύεται. Άλλωστε η μεταχείριση του σώματος της από τον Αχιλλέα (το έδωσε στους Τρώες για να θαφτεί με τιμές) έγινε η αφορμή να τον εμπαίξει ο Θερσίτης και να προκαλέσει έτσι τον θάνατό του.
Ο λόγος τώρα που στην άλλη άκρη της γης, ο πιο μεγάλος ποταμός της Λατινικής Αμερικής πήρε το όνομα Αμαζόνιος, είναι ο εξής: το 1542, στην εποχή του πυρετού της κατάκτησής της νότιας αυτής ηπείρου, ο Φρανθίσκο ντε Ορεγιάνα και οι στρατιώτες του κυκλώνονται ξαφνικά στις όχθες του ποταμού από μια ομάδα πολεμιστών με επικεφαλής μια πανέμορφη γυναίκα, όπως έγραψε ο ο Γασπάρ ντε Καρβαχάλ. Η γυναίκα που τους θύμισε την αρχαία φυλή των Αμαζόνων έγινε άθελά της η αφορμή της ονοματοδοσίας του Αμαζονίου από τους Ισπανούς πολεμιστές. Σε όλον όμως τον κόσμο έχουν απαντηθεί τέτοιες φυλές με κοινωνική δομή σαν αυτή των Αμαζόνων και με πολεμική δομή, ιδιαίτερα δε στα βόρεια μέρη της μέσης Ανατολής και στην Αφρική. Επίσης, ιστορικές μελέτες συγκλίνουν στην θεωρία που υποστηρίζει ότι κατά την 5η χιλιετία π.Χ. αναπτύχθηκαν στην ευρύτερη περιοχή της Ευρώπης διάφοροι μητριαρχικοί πολιτισμοί βασισμένοι στην αρχή της ισότητας.
Ανέκαθεν αγαπούσα τις Αμαζόνες που ήταν ανίκητες κι ατρόμητες και συνδύαζαν το ανυπότακτο και την ομορφιά, ήταν ένα παιδικό πρότυπο ηρωιδών. Και όντως ιδιαίτερα μαγευτικοί οι θρύλοι και οι περιπέτειές τους, μας αφήνουν πάντα με την εντύπωση ενός σχεδόν υπερφυσικού λαού με γυναίκες ανυπότακτες και πανέμορφες, που θα έκαμναν οτιδήποτε για να διασφαλίσουν την διαιώνιση της φυλής τους. Κι από μια πιο γενική οπτική πλευρά, οι Αμαζόνες υπογραμμίζουν κι αυτές την πλευρά της αγωνίστριας του τότε και του τώρα, αυτό το γυναικείο μυστήριο και παράδοξο και μεγαλείο που μπορούμε να δούμε και γύρω μας αν κοιτάξουμε καλύτερα, σε ανθρώπους φαινομενικά αδιάφορους· την γυναίκα που μπορεί να θηλάζει και να ερωτεύεται, να δημιουργεί και να συνέχει την οικογένειά της, να προσεύχεται, να μεγαλώνει παιδιά και να χτυπάει νυχτοκάματα, ακριβώς για όσα αγαπάει.
Και για όσους τρώτε βιβλιαράκια, η σχετική βιβλιοπρότασή μου είναι βέβαια οι “Τελευταίες Αμαζόνες” του Στίβεν Πρέσφιλντ.
